Het ontstaan van de stad Hattem

Reinoud I

In 1271 werd de toen zestienjarige Reinoud I graaf van Gelre. Hij trouwde in 1274 met de erfdochter van het hertogdom Limburg, Irmgard van Limburg. Toen zij in 1283 overleed, zag hij geen kans om het hertogdom Limburg te verwerven. Sterker nog, in de slag bij Woeringen in 1288 moest hij het onderspit delven, en verloor hij zelfs tijdelijk zijn graafschap Gelre.

Een stad op een berg

Volgens de mythe kreeg Reinoud in de slag bij Woeringen een flinke klap op zijn hoofd, waardoor hij heel vroom werd. Ter voorbereiding op de wederkomst van de Heer Christus, die voorspeld werd voor het jaar 1300, wilde hij een stad op een berg stichten. Dat moest op grond van een tweetal bijbelteksten (Jesaja 2 vers 3 en letterlijk herhaald in Micha 4 vers 2), en dat zou eigenlijk op de Olijfberg bij Jeruzalem moeten plaatsvinden. Maar omdat in 1291 de laatste Christelijke vestingstad Akko in het Heilige Land gevallen was en de moslims het daar nu voor het zeggen hadden, was dat onmogelijk geworden.

De stad Hattem op de Gaedsbergh (Godsberg)

Gelukkig was er in het graafschap Gelre een Godsberg, namelijk bij Hattem. Dus gaf Reinoud op 25 maart 1298 aan Gaedsbergh stadsrechten, maar niet als een stad in onze betekenis. Het ging om een virtuele stad zonder muren of enige economisch belang, maar wel met een gasthuis, hoge rechtspraak en vorstelijke diners op de zondag na Pinksteren. Ook inwoners van de stad Hattem waren bij dergelijke diners welkom. Dat betekent dat Hattem zelf al vóór 1298 stadsrechten moet hebben gekregen.

Dit verhaal is onderdeel van de canon van Hattem. Het volgende venster is hier te vinden.

Rechten

Heemkunde Hattem, CC-BY-NC