Tot rijksgraafschap verheven

Buren buiten Gelre, 1498

Graafschap Buren, 1880. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Keizer Maximiliaan, Albrecht Dürer, ca. 1517. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam

Verheffing tot graafschap: ‘... Daernae anno 1498 heeft Roomsch Coninck Maximiliaen die vrije heerschap Bueeren geëligeert, geïnst...

Foto 3/3

Voor de geschiedenis van Buren is 1498 een belangrijk jaar. Als heerlijkheid maakt Buren eerst nog deel uit van het hertogdom Gelre, een van de Nederlandse gewesten. De Nederlanden behoren in die tijd tot het Heilige Roomse Rijk, een voortzetting van het oude West-Romeinse Rijk.

Toekomstig keizer Maximiliaan verheft Buren in 1498 tot rijks-graafschap waarmee Buren direct onder het keizerlijke gezag valt. De Gelderse hertog heeft er geen enkele zeggenschap meer. Buren ligt in feite niet meer in Gelre terwijl het er geografisch toch middenin ligt. We noemen dit een bestuurlijke enclave. Ook het Hof van Gelre, de Gelderse hoogste rechtbank, heeft er geen bevoegdheden meer. Buren krijgt zijn eigen hoge gerecht. Natuurlijk heeft de Gelderse hertog geprotesteerd.

Eigen munt

Nadat Buren enkele eeuwen lang heeft meegevochten in plaatselijke, regionale en gewestelijke twisten en oorlogen, wordt het daar in 1498 juridisch en bestuurlijk dus in één keer helemaal uit losgemaakt. Een bijkomend gevolg is dan ook dat er een tijd van vrede aanbreekt. In 1505 ontvangt Buren van Maximiliaan ook het recht om een eigen munt te slaan zoals alle vorsten in het keizerrijk. Overigens wordt ook Leerdam in 1498 een rijksgraafschap. Niet toevallig want de Burense graaf, Frederik van Egmond, regeert ook daar. Hiermee lijken de verheffingen van Buren en Leerdam vooral het gevolg van de goede band tussen Maximiliaan en Frederik van Egmond en de bewezen diensten van de laatste aan het keizerrijk.

Dit verhaal is onderdeel van de canon van Buren. Het volgende venster is hier te vinden.