Blokhuis te Ravenswaaij

Een blokhuis als versterking

Een blokhuis is bedoeld om een strategische plaats of weg te bewaken. Soms groeien blokhuizen uit tot kastelen. In de zestiende eeuw gaat het vooral om in steen of aarde uitgevoerde versterkingen in de vorm van een rechthoek. Er heeft in de vijftiende eeuw een versterking gestaan aan de Lekbandijk bij Ravenswaaij. Deze is eerst in hout uitgevoerd en vanaf 1496 ook in steen.

Een blokhuis is ook niet heilig voor bisschoppen

Het blokhuis te Ravenswaaij geldt als versterking ter verdediging van de eigen inwoners tegen aanvallen op hun strategische grenspositie van de kant van de Hollanders en vanuit het Sticht. Dit laatste omvat het gebied waarover de bisschoppen van Utrecht in de middeleeuwen als wereldlijke vorsten hun macht uitoefenen. Van 1024 tot 1528 is Utrecht dus niet alleen een bisdom, maar ook een vorstendom binnen het Heilige Roomse Rijk. In 1523, vijf jaar voordat de bisschoppen van Utrecht hun wereldlijke macht verliezen, wordt het blokhuis te Ravenswaaij verwoest en geheel afgebroken.

Herleving van de naam blokhuis, niet van de functie

Waarschijnlijk komt na de volledige sloop van het middeleeuwse blokhuis op dezelfde plaats een nieuw blokhuis te staan. Adriaan Pellegrom tekent in 1605 een kaart van de watergangen van Buren naar Ravenswaaij, waarop een bouwval wordt afgebeeld met de aanduiding het ‘Oude huys’. Mogelijk is dit het sterk vervallen blokhuis Ravenswaaij. De benaming ‘blokhuis’ is trouwens nog terug te vinden op een kadastraal minuutplan uit het begin van de negentiende eeuw. Zeker is dat het huis dan geen functie meer heeft. Nu zijn er boven het maaiveld geen sporen meer te zien.

Bronnen:

• Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 199.

Rechten

Ben Boersema, Erfgoed Gelderland, CC-BY