Het wapen van Buren

Gekanteelde dwarsbalk op een rood veld, 1200

Wapendiploma gemeente Buren, 1816. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Foto 1/4

Zegel van Allard van Buren, 1339. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Foto 2/4

Wapen van Buren, Liedboek H. van der Borch, 1685. Bron: Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, fol.127V

Foto 3/4

Wapen van Buren op de stadspoort, 1594. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Foto 4/4

Het bekende Burense gemeentewapen is formeel toegekend in 1818 door de Hoge Raad van Adel, na het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden. Maar het is natuurlijk veel ouder. Het gaat tenminste terug tot 1200. In die tijd zijn de ridders tijdens een veldslag door hun alles bedekkende harnas niet meer herkenbaar. Daarom voeren ze op hun schilden herkenbare symbolische afbeeldingen, veldwapens.

Het Burense wapen gaat naar alle waarschijnlijkheid terug op het geslacht Van Buren. Uit de veertiende en vijftiende eeuw zijn variaties van verschillende familieleden bekend. Hierbij gaat het vooral om verschillen in helmtekens en schildhouders. De essentie van het wapen, het schild met de gekanteelde dwarsbalk is tot in onze tijd onveranderd gebleven. Het is daarmee een oud en oorspronkelijk symbool.

Wapenboek

Het Wapenboek van Gelre van omstreeks 1400 bevat de oudste kleurenafbeelding. Het veld is rood maar de dwarsbalk wordt donker weergegeven. Dat zal het gevolg zijn van een chemische verkleuring zoals ook dat wel vaker is gebeurd. Op de helm boven het wapenschild zijn als helmteken twee torens of stammen afgebeeld. We zien ze terug op het geschonden wapenzegel van Willem van Buren uit 1431. Het wapenschild daarop is gekanteld en dat is vrij uitzonderlijk. Wapen en helm worden geflankeerd door paard en een leeuw. Sinds 1818 wordt het wapen door twee leeuwen geflankeerd. Tussen 1798 en 1999 droegen de leeuwen de wapenschilden van de toen bij Buren heringedeelde gemeenten Beusichem en Zoelen. Bij de nieuwe herindeling zijn deze schilden weer vervallen.

Dit verhaal is onderdeel van de canon van Buren. Het volgende venster is hier te vinden.