Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Geboorte in Emst
"Voordat het kind geboren werd, ging de vader de buurt in en ging de vroedvrouw ophalen en dat noemden ze die gingen met de rapklomp....
Koninginnedag in Herwijnen
"Met de school liedjes leren, en dat was oefenen met elkaar. Eerst met de klas, dan met de hele school. En dan ging je als...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Kermis in Nunspeet
"Ik wilde het hebben over de meidenmarkt in Nunspeet. Vanaf de jaren '20 werd er een zogenaamde meidenmarkt gehouden. Op paasmaandag, hemelvaartsdag en pinkstermaandag. Dat...
Kermis in Heerde
"Kermis was alleen op Koninginnendag of 5 mei of de buurt had een kleine kermis en dat waren de buurtfeesten. Dat was altijd een grote...
Over overlijden in Opheusden
"De naaste familie, als de laatste adem uitgeblazen werd, was de naaste familie erbij, tenminste als die er was zo veel mogelijk. Ja en als...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Sinterklaas in Ulft
"Weken van te voren was je al zenuwachtig, vooral voor 'Zwarte Piet' met zijn zak en roe. Al heb ik nooit meegemaakt dat er eentje...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Oud en Nieuw in 's Heerenberg
"Oud en nieuw, als je klein was dan mocht je opblijven. En ik weet nog wel iedereen dronk bier en ik kreeg ook een beetje...
Kermis in Echteld
"En Ochten ging ook veel naar de kermis in Tiel, naar de dolle maandag of beste maandag, werd dat genoemd. En de steenfabrieken lagen stil,...
Over overlijden in Ulft
"Als de kist in de lijkkoets lag met een of twee paarden ervoor werd er naar het kerkhof gereden en de familie, vrienden en bekenden...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Kermis in Herwijnen
"In de herfst tijdens de grote markt was er ook kermis. Dan ging je tussen de middag, als je dan van school kwam dan had...
Geboorte in Gaanderen
"Ja, wat ik er me van kan herinneren, dat heb ik ook van verhalen, dat je vroeger voordat het kind geboren werd niets klaar mocht...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Oud en Nieuw in Heerde
"Een goed nieuwjaar wensen was ook een groot gebeuren waaraan iedereen meedeed. De kinderen gingen de hele buurt door nieuwjaarwensen en ook de ouderen gingen...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Geboorte in Herwijnen
"Toen Jo van ons geboren werd, dat weet ik dus niet want dat was de tweede, dan stond dat wiegje op de slaapkamer van de...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Oud en Nieuw in Gaanderen
"Ja, en de oudere mensen gingen dan nieuwjaarwensen. Ja, en dan met de familie bij elkaar en 's morgens dan kwamen ze eerst hier bij...
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Geboorte in Putten
"Op de dag zelf gebeurde er niet zoveel bijzonders. Wel de dagen daarna dan kwam er familie die kwamen naar het kind kijken. En dan...
Koninginnedag in Etten
"Uit mijn jeugd herinner ik me dat de plaatselijke harmonie om 9.00 uur de dag begon met een aubade aan de plaatselijke notabelen, zoals de...
Over overlijden in Puiflijk
"Daar staan nog twee oudere huizen met oude mensen en naar de rozenkrans, ja allemaal naar de rozenkrans. Van die jongeren kwamen wij daar aan,...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Koninginnedag in Wapenveld
"Daarna waren er allerlei spelletjes en dan kon je een sinaasappel verdienen of een lintje waarvoor je je uit de naad liep om die te...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Oud en Nieuw in Doornenburg
"Vroeger hadden de mensen niet de mogelijkheid Oud en Nieuw te vieren, dus gingen ze kaarten. Als ze een borreltje hadden, bijvoorbeeld jenever, dan praatten...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Sinterklaas in Hattem
"Sinterklaas was vroeger nogal geheimzinnig. In mijn jeugd op de radio en de televisie maakten ze je nog wel eens bang voor sinterklaas. Want denk...
Kerst in Didam
"De kerst was natuurlijk een feest van rondom de kerstboom en de kerststal en de kerststal was vroeger heel belangrijk. De kerststal werd van zolder...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Geboorte in Emst
"Voordat het kind geboren werd, ging de vader de buurt in en ging de vroedvrouw ophalen en dat noemden ze die gingen met de rapklomp....
Koninginnedag in Herwijnen
"Met de school liedjes leren, en dat was oefenen met elkaar. Eerst met de klas, dan met de hele school. En dan ging je als...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Kermis in Nunspeet
"Ik wilde het hebben over de meidenmarkt in Nunspeet. Vanaf de jaren '20 werd er een zogenaamde meidenmarkt gehouden. Op paasmaandag, hemelvaartsdag en pinkstermaandag. Dat...
Kermis in Heerde
"Kermis was alleen op Koninginnendag of 5 mei of de buurt had een kleine kermis en dat waren de buurtfeesten. Dat was altijd een grote...
Over overlijden in Opheusden
"De naaste familie, als de laatste adem uitgeblazen werd, was de naaste familie erbij, tenminste als die er was zo veel mogelijk. Ja en als...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Sinterklaas in Ulft
"Weken van te voren was je al zenuwachtig, vooral voor 'Zwarte Piet' met zijn zak en roe. Al heb ik nooit meegemaakt dat er eentje...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Oud en Nieuw in 's Heerenberg
"Oud en nieuw, als je klein was dan mocht je opblijven. En ik weet nog wel iedereen dronk bier en ik kreeg ook een beetje...
Kermis in Echteld
"En Ochten ging ook veel naar de kermis in Tiel, naar de dolle maandag of beste maandag, werd dat genoemd. En de steenfabrieken lagen stil,...
Over overlijden in Ulft
"Als de kist in de lijkkoets lag met een of twee paarden ervoor werd er naar het kerkhof gereden en de familie, vrienden en bekenden...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Kermis in Herwijnen
"In de herfst tijdens de grote markt was er ook kermis. Dan ging je tussen de middag, als je dan van school kwam dan had...
Geboorte in Gaanderen
"Ja, wat ik er me van kan herinneren, dat heb ik ook van verhalen, dat je vroeger voordat het kind geboren werd niets klaar mocht...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Oud en Nieuw in Heerde
"Een goed nieuwjaar wensen was ook een groot gebeuren waaraan iedereen meedeed. De kinderen gingen de hele buurt door nieuwjaarwensen en ook de ouderen gingen...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Geboorte in Herwijnen
"Toen Jo van ons geboren werd, dat weet ik dus niet want dat was de tweede, dan stond dat wiegje op de slaapkamer van de...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Oud en Nieuw in Gaanderen
"Ja, en de oudere mensen gingen dan nieuwjaarwensen. Ja, en dan met de familie bij elkaar en 's morgens dan kwamen ze eerst hier bij...
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Geboorte in Putten
"Op de dag zelf gebeurde er niet zoveel bijzonders. Wel de dagen daarna dan kwam er familie die kwamen naar het kind kijken. En dan...
Koninginnedag in Etten
"Uit mijn jeugd herinner ik me dat de plaatselijke harmonie om 9.00 uur de dag begon met een aubade aan de plaatselijke notabelen, zoals de...
Over overlijden in Puiflijk
"Daar staan nog twee oudere huizen met oude mensen en naar de rozenkrans, ja allemaal naar de rozenkrans. Van die jongeren kwamen wij daar aan,...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Koninginnedag in Wapenveld
"Daarna waren er allerlei spelletjes en dan kon je een sinaasappel verdienen of een lintje waarvoor je je uit de naad liep om die te...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Oud en Nieuw in Doornenburg
"Vroeger hadden de mensen niet de mogelijkheid Oud en Nieuw te vieren, dus gingen ze kaarten. Als ze een borreltje hadden, bijvoorbeeld jenever, dan praatten...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Sinterklaas in Hattem
"Sinterklaas was vroeger nogal geheimzinnig. In mijn jeugd op de radio en de televisie maakten ze je nog wel eens bang voor sinterklaas. Want denk...
Kerst in Didam
"De kerst was natuurlijk een feest van rondom de kerstboom en de kerststal en de kerststal was vroeger heel belangrijk. De kerststal werd van zolder...
