Cultuurhistorie in het Land van Maas en Waal
Beleef de cultuurhistorie van het Land van Maas en Waal vanachter uw computer of pak de fiets en rijdt rond in het mooie Land van Maas en Waal.
Lees intro
133 verhalen
Bekijk volledige kaart
Het Land van Maas en Waal heeft veel te bieden. De gemeenten Wijchen, Druten, Beuningen en West Maas en Waal sloegen de handen ineen en namen het initiatief tot het maken van een route in het Land van Maas en Waal. Deze route bevat meer dan honderd cultuurhistorische locaties die ter plekke met een QR-code zijn gemarkeerd. De QR-codes verwijzen naar de teksten en afbeeldingen op deze plek op mijnGelderland.nl. De verhalen zijn aangeleverd door de vele erfgoedorganisaties die de regio rijk is.
Zie voor meer achtergrondverhalen ook de canon van het gebied, via het Verhaal tussen Maas en Waal.
Betrokken organisaties
-
Heemkundevereniging Leeuwen
De Heemkundevereniging Leeuwen is in 2009 opgericht. Het werkgebied van...
-
Museum Kasteel Wijchen
Voor elk wat wilsMuseum Kasteel Wijchen is een verrassend veelzijdig museum gevestigd op...
-
Museum Tweestromenland
Eigenzinnig museum in het Land van Maas en WaalMUSEUM TWEESTROMENLAND – ontdek het leven tussen Maas en Waal!
Sporen van de Romeinen, de Romeinse villa Klepperheide
<p>In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd in Druten-Klepperheide een antiek complex gevonden. Rond 70 na Christus, na de mislukte opstand van de...
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Ekershof
In 2011 werden op de Ekershof tijdens de aanleg van het nieuwe dorpshart zeer bijzondere archeologische vondsten gedaan. De oudste vondst is een scharnier...
Waar eens bier gebrouwen werd...
<p>Brouwers Hofstad is de naam van een boerderij aan de Leegstraat te Winssen. Aan het sieranker tussen de ramen van de opkamer kunnen we zien...
De roep om Franciscanessen in Winssen
<p>In de loop van de negentiende eeuw groeiden de dorpen in het Land van Maas en Waal. De onderwijsvoorzieningen in het gebied waren tot dan...
Romantische fabrikantenvilla in Beuningen
<p>Deze in 1910 gebouwde statige en romantische fabrikantenvilla is ontworpen door architect Oscar Leeuw (Roermond 1866-Nijmegen 1944). Leeuw heeft een flink aantal monumentale gebouwen op...
De Ewaldenkerk in Druten
<p>De Ewaldenkerk in Druten is uniek omdat ze de enige kerk in Nederland is, die is gewijd aan de Heilige Ewalden. De Ewalden waren missionarissen...
Brabant en Gelre strijden om Grave, de slag bij Niftrik
<p>Boerderij de Strijdtkamp dankt haar naam aan de slag bij Niftrik in 1388. Eeuwenlang nam de stad Grave een belangrijke strategische positie in tussen Brabant...
Van Sint Petrus naar Sint Lambertus
<p>Al eeuwenlang komen in Alphen de gelovigen samen in dit hooggelegen kerkgebouw aan de Kerkstraat. Op de plattegrond is te zien dat het kerkje niet...
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
<p>De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Steenfabriek Vogelensangh
<p>Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meer steenfabrieken. Deest kende twee steenfabrieken, een...
Kwelbos
Het bos ten zuiden van de dijk ten oosten van Winssen heet Biezenwaard. Deze naam staat voor waterminnende planten (biezen) in een laaggelegen land (waard)....
Molen Tot Voordeel en Genoegen, verplaatst en gerestaureerd
<p>De korenmolen Tot Voordeel en Genoegen in Alphen aan de Maas kwam in 1963 in het nieuws, omdat hij in zijn geheel 25 meter werd...
De Romeinse boot van Druten
<p>Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
De Blauwe Steen van Batenburg
<p>Bij de hoek van de Grootestraat/Kruisstraat te Batenburg ligt een zogenoemde Blauwe Steen. Er zijn in Nederland enkele van deze stenen bekend. Onder meer in...
Oude dorpstoren op het Hoog
<p>Op het Hoog, het oude dorpshart van Afferden, staat sinds de veertiende eeuw op het kerkhof een bakstenen toren. Deze oude toren is het laatste...
Hoogstamboomgaarden
Hoogstamboomgaarden bestaan uit fruitbomen met op ongeveer twee meter hoogte de eerste dwarstakken. De gunstigste groeiplaats voor boomgaarden zijn plaatsen die niet te drassig zijn...
In februari 1945 verloor Deest haar hart
<p>Na lange tijd in Afferden gekerkt te hebben, werd Deest halverwege de negentiende eeuw een zelfstandig kerkdorp wat met de bouw van een kerk en...
Molen in Hernen
De molen in Hernen vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de heerlijkheid Hernen. De huidige molen uit 1745 vervangt...
Interieur Kapel Boldershof, Ambthuisplein 1, Druten
<p>De kapel is een onderdeel van het grote complex op een centrale plek in de Druten. Het geheel werd ontworpen door architect Edouard Cuypers, de...
Industrieel monument Tabakspakhuis
<p>Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.</p>
Protestantse Kerk Appeltern, gewapenderhand verkregen
Deze kerk is ongetwijfeld een van de oudste kerken in het Land van Maas en Waal, wellicht beduidend ouder dan de eerste...
Herenboerderij Het Hoogh Huys
<p>De herenboerderij Hoogh Huys ligt aan de Leegstraat te Winssen, een oude noord-zuid-as die leidde van de dorpskern naar de zuidelijk gelegen veeweiden. De Leegstraat...
Op resten van de zuidelijke Limes-route
<p>De Koningstraat is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen. We hebben het wat de Romeinen betreft dan over de zuidelijke...
Van poldermolen tot Beatrixmolen
<p>Op een belt aan de Molenstraat staat de Beatrixmolen, een windkorenmolen. De molen bestaat uit een met riet gedekte achtkant op een dito bakstenen voet,...
Kasteel Batenburg
<p>Wanneer kasteel Batenburg precies gebouwd is, is niet zeker. Een steen die voorheen boven de poort was ingemetseld vermeldde dat Batenburg in het jaar 327...
De Munte van Batenburg
<p>In De Munte in Batenburg was in drie korte perioden tussen 1351 en 1622 de muntslag gevestigd. Het recht van muntslag werd verleend door de...
Huis te Leur
<p>In de lange geschiedenis van de heerlijkheid Leur is het Huis te Leur een soort mijlpaal. De heerlijkheid beleefde een opbloei onder de Gelderse familie...
Historische bebouwing in de Dorpsstraat in Wamel
<p>In Wamel vindt men de meest historisch interessante bebouwing aan de Dorpsstraat en de uitlopers daarvan aan de Kerkstraat en de Waalbandijk. In de Dorpsstraat,...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
Rooms-katholieke kerk, gebouwd op protestants zand
Aan de Zandstraat in Beneden-Leeuwen staat de rooms-katholieke parochiekerk, een neoromaanse kruisbasiliek, gebouwd naar ontwerp van architect C. Franssen uit Roermond...
Zijdewende ten oosten van het dorp
De eerste kaden ter bescherming tegen het water van de Waal lagen oostelijk van de dorpen Ewijk en Beuningen, stroomopwaarts en worden zijdewenden (ook wel...
Sint Paschaliskerk, een kerk die er moest komen
Het is nog altijd pijnlijk te zien hoe lang de rooms-katholieke Woezikse gemeenschap letterlijk heeft moet vechten voor de status van...
De verborgen toren in Beuningen
<p>In 1795 kwam de pastoor terug in Beuningen, nadat de kerk anderhalve eeuw in protestantse handen was geweest. Hoever de parochie en de kerk teruggaan...
Terp Hogewaldstraat
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in laaggelegen gebieden op terpen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging in het landschap...
Kerkenbuurt, het oudste deel van Horssen
<p>De zogenoemde Kerkenbuurt is het oudste gedeelte van Horssen. Op de donk (heuvel of terp) ontstond het dorp. Bewijzen voor de bewoning gaan ver terug....
De Jodenhoek
<p>Oudere Drutenaren kennen de Nieuwstraat nog als de 'Jodenhoek'. Aan die straat, in de negentiende eeuw Brouwersstraat geheten, stond een gebouw dat vanaf 1860 tot...
Kweldam
Een kweldam of -dijk wordt op enige afstand van de rivierdijk aangelegd om overlast door kwelwater in het achterliggende gebied te voorkomen. De kwelkade is...
Balgoy, speelbal van grote en kleine machthebbers 950 - 1350
<p>De Pagus of Villa Balgoye was in de late middeleeuwen onderdeel van de strijd om de macht in het Nederrijn-Maasgebied. Balgoy is samengesteld uit balg,...
De Oude Toren van de parochie Balgoy en Keent
<p>Voor 1100 hoorde de parochie Balgoy waarschijnlijk bij het bisdom Utrecht. In de elfde of begin twaalfde eeuw werd, waarschijnlijk door een Heer van Herpen,...
Graafseweg, een weg met geschiedenis
<p>Voor de Franse inval van 1795 bestonden er in de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De...
De Bunswaard bij Beuningen
<p>Het uiterwaardenlandschap is ook ter hoogte van Beuningen ontstaan na het sluiten van de ringdijk rond het Land van Maas en Waal en Rijk van...
Voormalige Hervormde Kerk Altforst
Aan de Kerkstraat nr.21 in Altforst staat het sinds 1970 buiten gebruik gestelde kerkgebouw van de Nederlands Hervormde Kringgemeente. Een driezijdig...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
<p>Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Kerk gebouwd als reactie na ruzies met de hervormden
De oude Rooms-Katholieke Kerk in Appeltern, gebouwd volgens de eerste schriftelijke vermelding in 1134 of eerder, kent een stormachtige geschiedenis waarbij meermaals wapens tussen katholieken...
Rooms-katholieke kerk Maasbommel, opvolger van middeleeuwse kerk
Van de middeleeuwse kerk, die in 1812 is gesloopt, zijn geen zichtbare resten bewaard gebleven. De kerk stond op het kerkhof...
Stoomgemaal de Tuut
<p>De Tuut bij Appeltern is het enige stoomgemaal van het Gelders rivierengebied. Het werd in 1917 gebouwd voor de bemaling van de Nieuwe wetering. Een...
Molen De Drie Waaien
<p>Windkorenmolen De Drie Waaien in Afferden is een ronde stellingmolen. De molen was in 1869 de opvolger van een omgewaaide standerdmolen op dezelfde plek.</p>
Oude toren in Winssen
<p>Oorspronkelijk lag de middeleeuwse dorpskerk, waarvan alleen de toren nog over is, niet zo dicht op de dijk. Bij overstromingen van de Waal in de...
Sint Judocuskerk Hernen, een baken in het landschap
De kerk heeft als patroonheilige Sint Judocus. Deze is door de Cisterciënzers van Leur, waar Hernen een tijdlang onder viel, meegebracht...
Sporen van de Romeinen, de Romeinse villa Klepperheide
<p>In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd in Druten-Klepperheide een antiek complex gevonden. Rond 70 na Christus, na de mislukte opstand van de...
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Ekershof
In 2011 werden op de Ekershof tijdens de aanleg van het nieuwe dorpshart zeer bijzondere archeologische vondsten gedaan. De oudste vondst is een scharnier...
Waar eens bier gebrouwen werd...
<p>Brouwers Hofstad is de naam van een boerderij aan de Leegstraat te Winssen. Aan het sieranker tussen de ramen van de opkamer kunnen we zien...
De roep om Franciscanessen in Winssen
<p>In de loop van de negentiende eeuw groeiden de dorpen in het Land van Maas en Waal. De onderwijsvoorzieningen in het gebied waren tot dan...
Romantische fabrikantenvilla in Beuningen
<p>Deze in 1910 gebouwde statige en romantische fabrikantenvilla is ontworpen door architect Oscar Leeuw (Roermond 1866-Nijmegen 1944). Leeuw heeft een flink aantal monumentale gebouwen op...
De Ewaldenkerk in Druten
<p>De Ewaldenkerk in Druten is uniek omdat ze de enige kerk in Nederland is, die is gewijd aan de Heilige Ewalden. De Ewalden waren missionarissen...
Brabant en Gelre strijden om Grave, de slag bij Niftrik
<p>Boerderij de Strijdtkamp dankt haar naam aan de slag bij Niftrik in 1388. Eeuwenlang nam de stad Grave een belangrijke strategische positie in tussen Brabant...
Van Sint Petrus naar Sint Lambertus
<p>Al eeuwenlang komen in Alphen de gelovigen samen in dit hooggelegen kerkgebouw aan de Kerkstraat. Op de plattegrond is te zien dat het kerkje niet...
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
<p>De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Steenfabriek Vogelensangh
<p>Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meer steenfabrieken. Deest kende twee steenfabrieken, een...
Kwelbos
Het bos ten zuiden van de dijk ten oosten van Winssen heet Biezenwaard. Deze naam staat voor waterminnende planten (biezen) in een laaggelegen land (waard)....
Molen Tot Voordeel en Genoegen, verplaatst en gerestaureerd
<p>De korenmolen Tot Voordeel en Genoegen in Alphen aan de Maas kwam in 1963 in het nieuws, omdat hij in zijn geheel 25 meter werd...
De Romeinse boot van Druten
<p>Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
De Blauwe Steen van Batenburg
<p>Bij de hoek van de Grootestraat/Kruisstraat te Batenburg ligt een zogenoemde Blauwe Steen. Er zijn in Nederland enkele van deze stenen bekend. Onder meer in...
Oude dorpstoren op het Hoog
<p>Op het Hoog, het oude dorpshart van Afferden, staat sinds de veertiende eeuw op het kerkhof een bakstenen toren. Deze oude toren is het laatste...
Hoogstamboomgaarden
Hoogstamboomgaarden bestaan uit fruitbomen met op ongeveer twee meter hoogte de eerste dwarstakken. De gunstigste groeiplaats voor boomgaarden zijn plaatsen die niet te drassig zijn...
In februari 1945 verloor Deest haar hart
<p>Na lange tijd in Afferden gekerkt te hebben, werd Deest halverwege de negentiende eeuw een zelfstandig kerkdorp wat met de bouw van een kerk en...
Molen in Hernen
De molen in Hernen vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de heerlijkheid Hernen. De huidige molen uit 1745 vervangt...
Interieur Kapel Boldershof, Ambthuisplein 1, Druten
<p>De kapel is een onderdeel van het grote complex op een centrale plek in de Druten. Het geheel werd ontworpen door architect Edouard Cuypers, de...
Industrieel monument Tabakspakhuis
<p>Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.</p>
Protestantse Kerk Appeltern, gewapenderhand verkregen
Deze kerk is ongetwijfeld een van de oudste kerken in het Land van Maas en Waal, wellicht beduidend ouder dan de eerste...
Herenboerderij Het Hoogh Huys
<p>De herenboerderij Hoogh Huys ligt aan de Leegstraat te Winssen, een oude noord-zuid-as die leidde van de dorpskern naar de zuidelijk gelegen veeweiden. De Leegstraat...
Op resten van de zuidelijke Limes-route
<p>De Koningstraat is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen. We hebben het wat de Romeinen betreft dan over de zuidelijke...
Van poldermolen tot Beatrixmolen
<p>Op een belt aan de Molenstraat staat de Beatrixmolen, een windkorenmolen. De molen bestaat uit een met riet gedekte achtkant op een dito bakstenen voet,...
Kasteel Batenburg
<p>Wanneer kasteel Batenburg precies gebouwd is, is niet zeker. Een steen die voorheen boven de poort was ingemetseld vermeldde dat Batenburg in het jaar 327...
De Munte van Batenburg
<p>In De Munte in Batenburg was in drie korte perioden tussen 1351 en 1622 de muntslag gevestigd. Het recht van muntslag werd verleend door de...
Huis te Leur
<p>In de lange geschiedenis van de heerlijkheid Leur is het Huis te Leur een soort mijlpaal. De heerlijkheid beleefde een opbloei onder de Gelderse familie...
Historische bebouwing in de Dorpsstraat in Wamel
<p>In Wamel vindt men de meest historisch interessante bebouwing aan de Dorpsstraat en de uitlopers daarvan aan de Kerkstraat en de Waalbandijk. In de Dorpsstraat,...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
Rooms-katholieke kerk, gebouwd op protestants zand
Aan de Zandstraat in Beneden-Leeuwen staat de rooms-katholieke parochiekerk, een neoromaanse kruisbasiliek, gebouwd naar ontwerp van architect C. Franssen uit Roermond...
Zijdewende ten oosten van het dorp
De eerste kaden ter bescherming tegen het water van de Waal lagen oostelijk van de dorpen Ewijk en Beuningen, stroomopwaarts en worden zijdewenden (ook wel...
Sint Paschaliskerk, een kerk die er moest komen
Het is nog altijd pijnlijk te zien hoe lang de rooms-katholieke Woezikse gemeenschap letterlijk heeft moet vechten voor de status van...
De verborgen toren in Beuningen
<p>In 1795 kwam de pastoor terug in Beuningen, nadat de kerk anderhalve eeuw in protestantse handen was geweest. Hoever de parochie en de kerk teruggaan...
Terp Hogewaldstraat
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in laaggelegen gebieden op terpen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging in het landschap...
Kerkenbuurt, het oudste deel van Horssen
<p>De zogenoemde Kerkenbuurt is het oudste gedeelte van Horssen. Op de donk (heuvel of terp) ontstond het dorp. Bewijzen voor de bewoning gaan ver terug....
De Jodenhoek
<p>Oudere Drutenaren kennen de Nieuwstraat nog als de 'Jodenhoek'. Aan die straat, in de negentiende eeuw Brouwersstraat geheten, stond een gebouw dat vanaf 1860 tot...
Kweldam
Een kweldam of -dijk wordt op enige afstand van de rivierdijk aangelegd om overlast door kwelwater in het achterliggende gebied te voorkomen. De kwelkade is...
Balgoy, speelbal van grote en kleine machthebbers 950 - 1350
<p>De Pagus of Villa Balgoye was in de late middeleeuwen onderdeel van de strijd om de macht in het Nederrijn-Maasgebied. Balgoy is samengesteld uit balg,...
De Oude Toren van de parochie Balgoy en Keent
<p>Voor 1100 hoorde de parochie Balgoy waarschijnlijk bij het bisdom Utrecht. In de elfde of begin twaalfde eeuw werd, waarschijnlijk door een Heer van Herpen,...
Graafseweg, een weg met geschiedenis
<p>Voor de Franse inval van 1795 bestonden er in de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De...
De Bunswaard bij Beuningen
<p>Het uiterwaardenlandschap is ook ter hoogte van Beuningen ontstaan na het sluiten van de ringdijk rond het Land van Maas en Waal en Rijk van...
Voormalige Hervormde Kerk Altforst
Aan de Kerkstraat nr.21 in Altforst staat het sinds 1970 buiten gebruik gestelde kerkgebouw van de Nederlands Hervormde Kringgemeente. Een driezijdig...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
<p>Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Kerk gebouwd als reactie na ruzies met de hervormden
De oude Rooms-Katholieke Kerk in Appeltern, gebouwd volgens de eerste schriftelijke vermelding in 1134 of eerder, kent een stormachtige geschiedenis waarbij meermaals wapens tussen katholieken...
Rooms-katholieke kerk Maasbommel, opvolger van middeleeuwse kerk
Van de middeleeuwse kerk, die in 1812 is gesloopt, zijn geen zichtbare resten bewaard gebleven. De kerk stond op het kerkhof...
Stoomgemaal de Tuut
<p>De Tuut bij Appeltern is het enige stoomgemaal van het Gelders rivierengebied. Het werd in 1917 gebouwd voor de bemaling van de Nieuwe wetering. Een...
Molen De Drie Waaien
<p>Windkorenmolen De Drie Waaien in Afferden is een ronde stellingmolen. De molen was in 1869 de opvolger van een omgewaaide standerdmolen op dezelfde plek.</p>
Oude toren in Winssen
<p>Oorspronkelijk lag de middeleeuwse dorpskerk, waarvan alleen de toren nog over is, niet zo dicht op de dijk. Bij overstromingen van de Waal in de...
Sint Judocuskerk Hernen, een baken in het landschap
De kerk heeft als patroonheilige Sint Judocus. Deze is door de Cisterciënzers van Leur, waar Hernen een tijdlang onder viel, meegebracht...
