Cultuurhistorie in het Land van Maas en Waal
Het Land van Maas en Waal heeft veel te bieden. De gemeenten Wijchen, Druten, Beuningen en West Maas en Waal sloegen de handen ineen en namen het initiatief tot het maken van een route in het Land van Maas en Waal. Deze route bevat meer dan honderd cultuurhistorische locaties die ter plekke met een QR-code zijn gemarkeerd. De QR-codes verwijzen naar de teksten en afbeeldingen op deze plek op mijnGelderland.nl. De verhalen zijn aangeleverd door de vele erfgoedorganisaties die de regio rijk is.
Beleef de cultuurhistorie van het Land van Maas en Waal vanachter uw computer of pak de fiets en rijdt rond in het mooie Land van Maas en Waal.
Betrokken organisaties
-
Heemkundevereniging Leeuwen
De Heemkundevereniging Leeuwen is in 2009 opgericht. Het werkgebied van...
-
Kasteel Batenburg
Ruïne aan de rand van BatenburgDe ruïne van kasteel Batenburg staat aan de rand van het stadje...
-
Museum Kasteel Wijchen
Voor elk wat wilsMuseum Kasteel Wijchen is een verrassend veelzijdig museum gevestigd op...
Historisch boerenerf
Boerenerven zijn zo oud als de oudste boerderijen in Nederland. Vanaf welk tijdstip boerderijen voorkomen is afhankelijk van het ontginningstijdstip van een gebied. Van de...
Smits-orgel maakt Johannes de Doper-kerk een monument
Als je de Kerkstraat van Puiflijk binnenrijdt, zie je een driebeukige hallekerk met opvallende toren. In 1868 begon architect C. Weber met de bouw van...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
Terp bij de Wijnakker
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in de kommen op hoge terpen of pollen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging...
Het Steenen Kruis
Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis....
Heerlijkheid Horssen
Ten westen van de dorpskern van Horssen ligt, in een omgeving vol juweeltjes van boerderijen, het Huis Horssen. Het huidige huis is de in de...
In februari 1945 verloor Deest haar hart
Na lange tijd in Afferden gekerkt te hebben, werd Deest halverwege de negentiende eeuw een zelfstandig kerkdorp wat met de bouw van een kerk en...
Huize Pollenstein
Huize Pollenstein is het tot een hoeve verbouwd bijgebouw van het Huis te Dreumel, in zijn huidige verschijningsvorm daterend uit 1857,...
Huijs te Leeuwen en de papenkelder
Aan de Waalbandijk 7 te Boven-Leeuwen staan de overblijfselen van het adellijk Huijs te Leeuwen. Het bestaat uit het zeventiende-eeuwse poortgebouw...
Neogotische kerk van Franssen
Kerkelijk viel Weurt aanvankelijk onder de Stevenskerk in Nijmegen. Naast de hoofdkerk in Nijmegen was er een kapel in Weurt. Op den duur werd Weurt...
Oude Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond het jaar 1300) moesten weteringen worden gegraven waardoor het land kon...
Interieur Kapel Boldershof, Ambthuisplein 1, Druten
De kapel is een onderdeel van het grote complex op een centrale plek in de Druten. Het geheel werd ontworpen door architect Edouard Cuypers, de...
Oude toren in Ewijk
Aan de dakmoeten op de oostmuur van de oude toren aan de Julianastraat in Ewijk, is de geschiedenis van de voormalige kerk af te lezen....
De Romeinse boot van Druten
Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
Nieuwe Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond 1300) kon het land niet meer vrij op de rivier afwateren...
Brabant en Gelre strijden om Grave, de slag bij Niftrik
Boerderij de Strijdtkamp dankt haar naam aan de slag bij Niftrik in 1388. Eeuwenlang nam de stad Grave een belangrijke strategische positie in tussen Brabant...
Voormalig vrouwenconvent Onze Lieve Vrouwe op de Holtmeer
Bij de vijfsprong die de plaatsen Molenhoek/Horssen-Bergharen-Afferden met elkaar verbindt, ligt de Mariaberg, ook Kloosterberg of de Holtmeer genoemd. Op deze plek stichtte Dirk van...
De Blauwe Steen van Batenburg
Bij de hoek van de Grootestraat/Kruisstraat te Batenburg ligt een zogenoemde Blauwe Steen. Er zijn in Nederland enkele van deze stenen...
Molen Tot Voordeel en Genoegen, verplaatst en gerestaureerd
De korenmolen Tot Voordeel en Genoegen in Alphen aan de Maas kwam in 1963 in het nieuws, omdat hij in zijn geheel...
Kerkenbuurt, het oudste deel van Horssen
De zogenoemde Kerkenbuurt is het oudste gedeelte van Horssen. Op de donk (heuvel of terp) ontstond het dorp. Bewijzen voor de bewoning gaan ver terug....
Het Steenen Kruis van Afferden
Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis.
De eenzame wachter van Blankenburgh
Bij Bonigge vestigde zich al in de twaalfde eeuw een ridderlijk geslacht. De Romeinse weg zal daar zeker een rol bij hebben gespeeld. Het geslacht...
Adellijk huis Lakenburg te Wamel
Wie vanuit de polder naar Wamel kijkt, ziet in een oogopslag de drie kenmerkende gebouwen van dit dorp. Aan de linkerzijde...
De Jodenhoek
Oudere Drutenaren kennen de Nieuwstraat nog als de 'Jodenhoek'. Aan die straat, in de negentiende eeuw Brouwersstraat geheten, stond een gebouw dat vanaf 1860 tot...
Oude toren Puiflijk
Deze oude toren is het enige restant van de middeleeuwse kerk in Puiflijk. Zij behoorde tot de oudste kerken van Maas en Waal.
Op resten van de zuidelijke Limes-route
De Koningstraat is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen. We hebben het wat de Romeinen betreft dan over de zuidelijke...
Personnenbos
Het waterrijke gebied in de kommen/broeklanden was lange tijd aantrekkelijk voor de aanleg van vochtige akkers met wilgen (grienden), zoals in het Ewijksche Broek, en...
Woezik kreeg een school
In 1930-1931 werd aan de zuidzijde van de Woeziksestraat een nieuwe rooms-katholieke school gebouwd naar ontwerp van architect Van Kessel. Het...
Het kasteel van de heerlijkheid Balgoy en Keent, Kleef's leen
Binnen de expansiepolitiek van de graven van Kleef paste het in de macht hebben van de heerlijkheid Balgoy en Keent. Rond 1350 werd Balgoy en...
Waar eens bier gebrouwen werd...
Brouwers Hofstad is de naam van een boerderij aan de Leegstraat te Winssen. Aan het sieranker tussen de ramen van de opkamer kunnen we zien...
Voorkade Binnenweg
Aan het eind van de twaalfde eeuw brak een nieuwe periode aan in het ontstaan van de dorpspolders. De dorpen in het rivierkleigebied gingen over...
Bomen knotten voor gebruik van het hout
Boeren hadden in het verleden hout nodig voor allerlei gebruik. Al voor het begin van onze jaartelling werden knotbomen veel gebruikt. Knotbomen ontstaan doordat op...
Wijchen, vicus bij Noviomagus - Nijmegen
Het feit dat Wijchen zich kon ontwikkelen tot een van de kleine bestuurlijke kernen (vicus) om Nijmegen heeft alles te maken met het feit dat...
Het heilig bumpke van de Kapelberg Bergharen
Toen de Cisterciënzers in Leur kwamen, richtten ze op een hoog stuifduin in Bergharen een gebedsplaats in. Het heette later Kapelberg. Daar konden ook de...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Sint Judocuskerk Hernen, een baken in het landschap
De kerk heeft als patroonheilige Sint Judocus. Deze is door de Cisterciënzers van Leur, waar Hernen een tijdlang onder viel, meegebracht...
Maasheggen, symbool landschappelijke identiteit
De Meidoornheg die te zien is vanaf de Hoeveweg naar de dijk, is een van de laatste oude heggen van het oude Maasheggenlandschap in Balgoy....
De Ewaldenkerk in Druten
De Ewaldenkerk in Druten is uniek omdat ze de enige kerk in Nederland is, die is gewijd aan de Heilige Ewalden. De Ewalden waren missionarissen...
Wiel Moespotse waai
Met de aanleg van de definitieve bandijk ontstond er een harde grens tussen het binnendijkse cultuurland en de uiterwaarden. Wielen en dijkomleggingen (kronkels) verwijzen naar...
Forse T-boerderij met overwelfde kelder
Een van de meest in het oog springende grote boerderijcomplexen in het Rijk van Nijmegen-West is de boerderij aan de Pastoor van der Marckstraat in...
Industrieel monument Tabakspakhuis
Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.
Balgoy, speelbal van grote en kleine machthebbers 950 - 1350
De Pagus of Villa Balgoye was in de late middeleeuwen onderdeel van de strijd om de macht in het Nederrijn-Maasgebied. Balgoy is samengesteld uit balg,...
Zandwinplas
Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Kade Ruffelseweg, een van de oudste zijkades van het rivierengebied
Dijken en kaden bepaalden en bepalen in hoge mate de bewoonbaarheid van het rivierengebied. In de gemeente Wijchen vind je dijken en kaden uit verschillende...
Klooster gaf een uithoek een gezicht
Alverna ontstond in feite pas toen de Franciscanen er in 1886 een klooster bouwden. De monniken zullen zich aangetrokken hebben gevoeld...
Voormalige Hervormde Kerk Maasbommel
Na de overdracht van de middeleeuwse kerk aan de katholieken hebben de hervormden van 1800 tot 1842 gebruikgemaakt van een kerkruimte aan de Raadhuisdijk. Op...
Van poldermolen tot Beatrixmolen
Op een belt aan de Molenstraat staat de Beatrixmolen, een windkorenmolen. De molen bestaat uit een met riet gedekte achtkant op een dito bakstenen voet,...
De Hervormde kerk in Winssen
Aan de Notaris Stephanus Roesstraat nummer 11 staat op een kleine begraafplaats de Hervormde kerk. Het is in haar huidige gedaante een t-vormig gebouwtje, gebouwd...
Heerlijkheid Leur met Huis te Leur als mijlpaal
In de lange geschiedenis van de heerlijkheid Leur is het Huis te Leur een soort mijlpaal. De heerlijkheid beleefde een opbloei onder de Gelderse familie...
Historisch boerenerf
Boerenerven zijn zo oud als de oudste boerderijen in Nederland. Vanaf welk tijdstip boerderijen voorkomen is afhankelijk van het ontginningstijdstip van een gebied. Van de...
Smits-orgel maakt Johannes de Doper-kerk een monument
Als je de Kerkstraat van Puiflijk binnenrijdt, zie je een driebeukige hallekerk met opvallende toren. In 1868 begon architect C. Weber met de bouw van...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
Terp bij de Wijnakker
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in de kommen op hoge terpen of pollen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging...
Het Steenen Kruis
Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis....
Heerlijkheid Horssen
Ten westen van de dorpskern van Horssen ligt, in een omgeving vol juweeltjes van boerderijen, het Huis Horssen. Het huidige huis is de in de...
In februari 1945 verloor Deest haar hart
Na lange tijd in Afferden gekerkt te hebben, werd Deest halverwege de negentiende eeuw een zelfstandig kerkdorp wat met de bouw van een kerk en...
Huize Pollenstein
Huize Pollenstein is het tot een hoeve verbouwd bijgebouw van het Huis te Dreumel, in zijn huidige verschijningsvorm daterend uit 1857,...
Huijs te Leeuwen en de papenkelder
Aan de Waalbandijk 7 te Boven-Leeuwen staan de overblijfselen van het adellijk Huijs te Leeuwen. Het bestaat uit het zeventiende-eeuwse poortgebouw...
Neogotische kerk van Franssen
Kerkelijk viel Weurt aanvankelijk onder de Stevenskerk in Nijmegen. Naast de hoofdkerk in Nijmegen was er een kapel in Weurt. Op den duur werd Weurt...
Oude Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond het jaar 1300) moesten weteringen worden gegraven waardoor het land kon...
Interieur Kapel Boldershof, Ambthuisplein 1, Druten
De kapel is een onderdeel van het grote complex op een centrale plek in de Druten. Het geheel werd ontworpen door architect Edouard Cuypers, de...
Oude toren in Ewijk
Aan de dakmoeten op de oostmuur van de oude toren aan de Julianastraat in Ewijk, is de geschiedenis van de voormalige kerk af te lezen....
De Romeinse boot van Druten
Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
Nieuwe Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond 1300) kon het land niet meer vrij op de rivier afwateren...
Brabant en Gelre strijden om Grave, de slag bij Niftrik
Boerderij de Strijdtkamp dankt haar naam aan de slag bij Niftrik in 1388. Eeuwenlang nam de stad Grave een belangrijke strategische positie in tussen Brabant...
Voormalig vrouwenconvent Onze Lieve Vrouwe op de Holtmeer
Bij de vijfsprong die de plaatsen Molenhoek/Horssen-Bergharen-Afferden met elkaar verbindt, ligt de Mariaberg, ook Kloosterberg of de Holtmeer genoemd. Op deze plek stichtte Dirk van...
De Blauwe Steen van Batenburg
Bij de hoek van de Grootestraat/Kruisstraat te Batenburg ligt een zogenoemde Blauwe Steen. Er zijn in Nederland enkele van deze stenen...
Molen Tot Voordeel en Genoegen, verplaatst en gerestaureerd
De korenmolen Tot Voordeel en Genoegen in Alphen aan de Maas kwam in 1963 in het nieuws, omdat hij in zijn geheel...
Kerkenbuurt, het oudste deel van Horssen
De zogenoemde Kerkenbuurt is het oudste gedeelte van Horssen. Op de donk (heuvel of terp) ontstond het dorp. Bewijzen voor de bewoning gaan ver terug....
Het Steenen Kruis van Afferden
Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis.
De eenzame wachter van Blankenburgh
Bij Bonigge vestigde zich al in de twaalfde eeuw een ridderlijk geslacht. De Romeinse weg zal daar zeker een rol bij hebben gespeeld. Het geslacht...
Adellijk huis Lakenburg te Wamel
Wie vanuit de polder naar Wamel kijkt, ziet in een oogopslag de drie kenmerkende gebouwen van dit dorp. Aan de linkerzijde...
De Jodenhoek
Oudere Drutenaren kennen de Nieuwstraat nog als de 'Jodenhoek'. Aan die straat, in de negentiende eeuw Brouwersstraat geheten, stond een gebouw dat vanaf 1860 tot...
Oude toren Puiflijk
Deze oude toren is het enige restant van de middeleeuwse kerk in Puiflijk. Zij behoorde tot de oudste kerken van Maas en Waal.
Op resten van de zuidelijke Limes-route
De Koningstraat is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen. We hebben het wat de Romeinen betreft dan over de zuidelijke...
Personnenbos
Het waterrijke gebied in de kommen/broeklanden was lange tijd aantrekkelijk voor de aanleg van vochtige akkers met wilgen (grienden), zoals in het Ewijksche Broek, en...
Woezik kreeg een school
In 1930-1931 werd aan de zuidzijde van de Woeziksestraat een nieuwe rooms-katholieke school gebouwd naar ontwerp van architect Van Kessel. Het...
Het kasteel van de heerlijkheid Balgoy en Keent, Kleef's leen
Binnen de expansiepolitiek van de graven van Kleef paste het in de macht hebben van de heerlijkheid Balgoy en Keent. Rond 1350 werd Balgoy en...
Waar eens bier gebrouwen werd...
Brouwers Hofstad is de naam van een boerderij aan de Leegstraat te Winssen. Aan het sieranker tussen de ramen van de opkamer kunnen we zien...
Voorkade Binnenweg
Aan het eind van de twaalfde eeuw brak een nieuwe periode aan in het ontstaan van de dorpspolders. De dorpen in het rivierkleigebied gingen over...
Bomen knotten voor gebruik van het hout
Boeren hadden in het verleden hout nodig voor allerlei gebruik. Al voor het begin van onze jaartelling werden knotbomen veel gebruikt. Knotbomen ontstaan doordat op...
Wijchen, vicus bij Noviomagus - Nijmegen
Het feit dat Wijchen zich kon ontwikkelen tot een van de kleine bestuurlijke kernen (vicus) om Nijmegen heeft alles te maken met het feit dat...
Het heilig bumpke van de Kapelberg Bergharen
Toen de Cisterciënzers in Leur kwamen, richtten ze op een hoog stuifduin in Bergharen een gebedsplaats in. Het heette later Kapelberg. Daar konden ook de...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Sint Judocuskerk Hernen, een baken in het landschap
De kerk heeft als patroonheilige Sint Judocus. Deze is door de Cisterciënzers van Leur, waar Hernen een tijdlang onder viel, meegebracht...
Maasheggen, symbool landschappelijke identiteit
De Meidoornheg die te zien is vanaf de Hoeveweg naar de dijk, is een van de laatste oude heggen van het oude Maasheggenlandschap in Balgoy....
De Ewaldenkerk in Druten
De Ewaldenkerk in Druten is uniek omdat ze de enige kerk in Nederland is, die is gewijd aan de Heilige Ewalden. De Ewalden waren missionarissen...
Wiel Moespotse waai
Met de aanleg van de definitieve bandijk ontstond er een harde grens tussen het binnendijkse cultuurland en de uiterwaarden. Wielen en dijkomleggingen (kronkels) verwijzen naar...
Forse T-boerderij met overwelfde kelder
Een van de meest in het oog springende grote boerderijcomplexen in het Rijk van Nijmegen-West is de boerderij aan de Pastoor van der Marckstraat in...
Industrieel monument Tabakspakhuis
Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.
Balgoy, speelbal van grote en kleine machthebbers 950 - 1350
De Pagus of Villa Balgoye was in de late middeleeuwen onderdeel van de strijd om de macht in het Nederrijn-Maasgebied. Balgoy is samengesteld uit balg,...
Zandwinplas
Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Kade Ruffelseweg, een van de oudste zijkades van het rivierengebied
Dijken en kaden bepaalden en bepalen in hoge mate de bewoonbaarheid van het rivierengebied. In de gemeente Wijchen vind je dijken en kaden uit verschillende...
Klooster gaf een uithoek een gezicht
Alverna ontstond in feite pas toen de Franciscanen er in 1886 een klooster bouwden. De monniken zullen zich aangetrokken hebben gevoeld...
Voormalige Hervormde Kerk Maasbommel
Na de overdracht van de middeleeuwse kerk aan de katholieken hebben de hervormden van 1800 tot 1842 gebruikgemaakt van een kerkruimte aan de Raadhuisdijk. Op...
Van poldermolen tot Beatrixmolen
Op een belt aan de Molenstraat staat de Beatrixmolen, een windkorenmolen. De molen bestaat uit een met riet gedekte achtkant op een dito bakstenen voet,...
De Hervormde kerk in Winssen
Aan de Notaris Stephanus Roesstraat nummer 11 staat op een kleine begraafplaats de Hervormde kerk. Het is in haar huidige gedaante een t-vormig gebouwtje, gebouwd...
Heerlijkheid Leur met Huis te Leur als mijlpaal
In de lange geschiedenis van de heerlijkheid Leur is het Huis te Leur een soort mijlpaal. De heerlijkheid beleefde een opbloei onder de Gelderse familie...
