Rivierengebied

Lees intro

675 verhalen
Bekijk volledige kaart

Fietsen langs kastelen, struinen door de uiterwaarden, een boottocht over de Linge, de Maas of de Waal. Dit is Rivierenland: een uitgestrekt domein dat de Tielerwaard, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal beslaat.

Een diverse streek, met een uniek en dynamisch landschap. Een prachtige regio, waarvan de inwoners door de eeuwen heen steeds beter met het water hebben leren omgaan. De fraaie dijken bieden hen een bijzondere en veilige woonomgeving.
Bewoners koesteren de rijke geschiedenis van de streek. De vele land- en erfgoederen blijven goed geconserveerd. Beoefenaars van ambachten gebruiken vaak duurzame en ouderwetse methoden om de sfeer en kwaliteit van weleer te bewaren.

Rivierenland leent zich uitstekend voor recreatie. Bezoekers kunnen zich goed ontspannen in de rust van de waterrijke groene ruimte. Rivierenland heeft een schat aan cultuurgoed en activiteiten te bieden.

Kaart met dijkbreuken en overstroomde gebieden in 1809 © Gelders Archief
Overstromingen door hoogwater en ijsgang
<p>Voordat er dijken waren, waren overstromingen niet zo’n probleem voor de bewoners van de Waaloevers. Door op hoge plekken te wonen kon men zich tegen...
Het door de Spanjaarden gebouwde fort ‘oud’ Sint-Andries ligt strategisch op een landtong tussen Maas en Waal. Kaart van Blaeu, 1649. © Universiteit Utrecht, Toonneel der Steden, Joan Blaeu
Tachtigjarige Oorlog: Fort Sint Andries
<p>In de Bommelerwaard bij Heerewaarden, op een punt waar de rivieren de Waal en Maas elkaar bijna raken, bouwden de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog...
Het stoomgemaal van Dreumel © Tremele.nl
Henri François Fijnje van Salverda
<p>Henri Frijnje wordt geboren in Amsterdam op 21 september 1796. Na zijn studie aan de artillerie- en genieschool te Delft, werkt hij bij de waterstaat...
Gehucht Kerkwijk in de Bommelerwaard, voorbeeld van een woerd © Jan Neefjes, Overland, CHW Gelderland 539, 2003 CC-by
Omgaan met de grillen van de rivier
<p>Toen de mensen 5000 jaar geleden vaste woonplaatsen kregen en de door de rivier afgezette kleigronden gingen bewerken, waren er nog geen dijken. Instanties als...
Mevrouw van Westrenen in haar keuken ©
‘De staarten van het vee die moesten heel schoon zijn’
<p>Het interview met mevrouw Van Westrenen (1932) vindt plaats in het appartement bovenin de hooiberg van boerderij Den Ouden Dam in Kesteren. De heer Peer...
1882 station Tiel 1915 met stoomtrein
Trein en station
<p>Op 1 november 1882 is het feest. De spoorlijn Dordrecht - Elst wordt geopend. Tiel krijgt een station en een treinverbinding naar het westen en...
Frederik Louis Willem baron van Brakell van den Eng © Via Biografisch Woordenboek, bron: Iconografisch Bureau, Den Haag
Baron van Brakell, landbouwvernieuwer en sociaal bewogen ‘ijsbreker’
<p>Geboren in het Gelderse Rijswijk in 1788, vestigde Frederik Louis Willem, baron van Brakell zich in 1809 in het Betuwse Lienden op een boerderij die...
Rusten na zware arbeid © Heidemij
Een eigenaardig volkje
<p>De riviervissers ontwikkelen door de eeuwen heen een eigen cultuur. Met een eigen ‘visserslatijn’, een taal die vaak niet te begrijpen is voor buitenstaanders, eigen...
Kasteel Ophemert ©
Familie Mackay Ophemert
<p>De Schotse familie Mackay vestigt zich in de zeventiende eeuw in Gelderland, eerst in het rivierengebied bij Tiel en Ophemert, en later ook in Nijmegen...
Huis Lagenpoel in Rumpt © Historische Kring West-Betuwe
Huis Lagenpoel
<p>Rumpt kende twee kastelen. Het eerste is Huis Lagepoel (genoemd vanaf 1484), dat ten zuiden van de kerk lag. Van dit huis is weinig bekend.</p>
1850 van alles te koop
Van alles te koop
<p>In de negentiende eeuw ontwikkelt Tiel zich tot een belangrijke centrumplaats voor de handel in vee en agrarische gewassen.</p>
De slotgracht om kasteel ’t Hof is voor een groot deel bewaard gebleven. Daaraan is te zien waar het kasteel vroeger stond. © Stichting Historisch Maasbommel
Verhalen over Maasbommel
<p>Maasbommel kent nog verhalen uit de tijd dat het als Hanzestad belangrijk was. Een van die verhalen gaat over Diric met ‘den vallenden wee’, die...
Huis Bulkestein, 1728. © CC0
De ziel verkocht aan de duivel
<p>Niet alleen Faust verkocht zijn ziel aan de duivel. Volgens een sage verkocht ook heer Willem van Tuyll van Bulckestein zijn ziel.</p>
Huis De Fonteyn
Jan van Riebeeck
<p>Jan van Riebeeck wordt in 1617 geboren, vermoedelijk in het huis 'De Fonteyn' in Culemborg. Tweeentwintig jaar oud stapt hij als leerling-chirurgijn aan boord van...
Bloesem in de Betuwe (Echteld). Bron: Deze foto is beschikbaar gesteld door Panoramio en valt onder het copyright van de eigenaar. Fotograaf: Jac Hendrix.
Een muzikale rondreis met Dick van Altena
<p>Het Gelderse Waterlinielandschap heeft mensen ook muzikaal geïnspireerd. Dick van Altena neemt je mee op een rondreis door de Betuwe met zijn muziek in het...
Slot Loevestein ©
Grensgevallen Gelderse kastelen
<p>Kastelen hebben nogal eens met grenzen te maken. Vaak is de oorsprong van een kasteel de verdedigingsfunctie of strategische ligging. Daarnaast spelen grensconflicten vaak een...
Graafschap Buren, 1880. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Tot rijksgraafschap verheven
<p>Voor de geschiedenis van Buren is 1498 een belangrijk jaar. Als heerlijkheid maakt Buren eerst nog deel uit van het hertogdom Gelre, een van de...
Toegeschreven aan Johan II, achtste heer van Culemborg met wapen van Culemborg en Van der Leck. © Collectie Rijksmuseum, PD.
Zuster Jutte van Culemborg
<p>Heer Johan van Culemborg is een eerzame ridder van hoge geboorte. Hij voert zijn eigen banier (vlag), er staat niemand boven hem. Samen met zijn...
Boerderijverplaatsingen, boerderijen uit de dorpen naar de polder © Uit: Grote Werken, CC-BY
Een nieuw land: ruilverkaveling Maas en Waal West
<p>Het Land van Maas en Waal is vanaf 1600 afgegleden. Extern grootgrondbezit, wurgende pachtcontracten, extreme versnippering van percelen, inklinkende kleigronden en een opeenvolging van watersnoodrampen...
In Brakel moest in 1975 onder meer het voormalige gemeentehuis voor dijkversterking wijken. Sinds 1980 staat op de plek van het gemeentehuis het Vrouwtje van Brakel, dat zorgelijk over de Waal tuurt. © Via Collectie Gelderland, Gelderland in Beeld, gemeente Zaltbommel
Van dijkversterking naar Ruimte voor de Rivier
<p>Na de Watersnoodramp van 1953 moesten eveneens de dijken in het rivierengebied versterkt worden. De rigoureuze aanpak daarvan leidde tot veel protest. Ondertussen ontstonden in...
De grote overstroming in 1926, veroorzaakt door een dijkdoorbraak in Nederasselt © H.V. Tweestromenland
Angst en armoede als gevolg van overstromingen
<p>Het gebied tussen Maas en Waal wordt evenals het hele rivierengebied herhaaldelijk getroffen door overstromingen. Deze rampen grijpen diep op het leven van de bewoners....
Well (rechts) vanaf de dijk bij Ammerzoden
Onderwijs in Well
<p>Het onderwijs in Well in de Bommelerwaard heeft altijd een de bredere betekenis voor het dorp gehad.</p>
Het kopen van een kerstboom rond 1970
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Een kerncentrale produceert langlevend radioactief afval. © Alle rechten voorbehouden
Radioactief afval
<p>Afval uit een kerncentrale produceert straling die gedurende een lange tijd actief blijft. Zo ook het afval uit de kerncentrale Dodewaard.</p>
De overstroomde uiterwaarden bij Beuningen in 1993 © Bart van Eyck CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat
De Waal als natuurlijke en beteugelde rivier
<p>Al miljoenen jaren vormen de voorlopers van de Rijn en de Waal grote delen van ons land. Al die tijd komen ze uit de Alpen...
Het Nederlandse leger blaast in 1940 de brug over het kanaal in Weurt op © Collectie Paul Smits
De oorlogsjaren
<p>Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er weinig gevechtshandelingen in Maas en Waal, maar de impact op het dagelijkse leven is groot. Het verenigingsleven ligt stil....
Protestantse Kerk Wamel vanaf de oostzijde. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014.
Protestantse Kerk Wamel, wisselende eigenaren en bedienaren
De huidige Protestantse Kerk is een van de blikvangers van de Dorpsstraat. Wie nu deze kerk bekijkt, ziet slechts een flauwe...
Nutsspaarbank met medewerkers, 1989. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Tot Nut van het Algemeen
<p>Een belangrijk 19e eeuws initiatief voor het welzijn van de inwoners van Buren is de oprichting van een eigen departement van de Maatschappij tot Nut...
Karin Schut Hese © Karin van de Kar, alle rechten voorbehouden
Kwetsbaar voor hoogwater
<p>Iedere winter heeft Nederland te maken met hoog water in de rivieren. Op zichzelf is dat niet iets om je zorgen over te maken. De...
Vier bewoners van kasteel Ammersoyen © Geldersch Landschap en Kasteelen
Vier bijzondere vrouwen op kasteel Ammersoyen
<p>Vier portretten van bewoners van kasteel Ammersoyen en hun familieleden zijn teruggekeerd op het kasteel. De vier bijzondere vrouwenportretten behoren tot de oorspronkelijke inboedel en...
Tekening, Romeinse villa Ewijk © Gemeente Beuningen, 'Beuningen buitengewoon', CC-BY-NC
Eindelijk op eigen benen
<p>Vergeleken met andere delen van Nederland, is het Land tussen Maas en Waal lang achtergebleven. Dat is moeilijk te begrijpen voor een gebied met twee...
Quarles van Uffordgemaal (Alphen GLD.) met plaquette ©
Het Quarles van Uffordgemaal in Moordhuizen
In de jaren dertig van de vorige eeuw werd door werklozen de nieuwe Alphense wetering gegraven. De stoomgemalen die tot die tijd het water moesten...
Controleruimte van de kerncentrale Dodewaard. © Alle rechten voorbehouden.
Gebouwen en installaties
<p>Toen duidelijk werd dat de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland op korte termijn niet haalbaar was, maakte de aandeelhouder NV Sep in 1996 het...
Petrus Schuyt © Uit: P. Deurloo, Grote Werken.
De vergetenen
<p>De slachtoffers van de watersnood waren grotendeels aangewezen op liefdadigheid: nationale inzamelingsacties. Geld kwam er onder meer van het zogeheten Amsterdams Fonds. Het fonds zamelde...
Een sigarenadvertentie © Publiek domein
De invoering van een bindende CAO
<p>In de jaren twintig en dertig was gemiddeld de helft van de personen werkzaam in de Nederlandse sigarenindustrie lid van één van de vakbonden en...
Op deze foto staan de heren: J. Verkerke, M. van der Poel, P. Veen, A. van Arnhem, J.H.v. Logchem, L v/d Stigt, C.J. Wagemaker en directeur de heer J.B. v/d Ham. © Petronel Mulder
Gymnastiekvereniging Kracht en Vriendschap
<p>De oudste sportclub van Culemborg is gymnastiekvereniging Kracht en Vriendschap (K&amp;V), opgericht in 1882. Het lichaam wordt geoefend met degens, stokken en gewichten. In het...
Kasteel Engelenburg in de achttiende eeuw (Bron: Historische Vereniging Den Ouden Dijk) ©
Kasteel Engelenburg bij Herwijnen
<p>Tussen Gelre en Holland ligt in de Middeleeuwen een omstreden grensgebied. Vanaf de elfde eeuw worden er al versterkte huizen en kastelen gebouwd door de...
Weeskind met de letter 'M' op de mouw
Het Koninklijk Weeshuis
<p>Het is moeilijk voor te stellen dat het statige Koninklijk Weeshuis in Buren gedurende drie eeuwen de woonomgeving van kinderen was. Toch klonken hier kinderstemmen...
Vuursteengeweer vervaardigd in Culemborg
's Lands geweerfabriek
<p>In 1759 verrijst een geweerfabriek op het voormalige kasteelterrein. Er werken zeventig mensen. Zij smeden en slijpen geweerlopen en bajonetten, maken sloten, laden en beslag,...
Fruitcorso Tiel, 2018 © Kattiel/Wikipedia, CC-BY 4.0
Het eerste fruitcorso
<p>De Betuwe en fruit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Deze relatie vormt de basis voor het jaarlijkse oogstfruitcorso dat dit jaar voor de eerste maal...
Een deel van de Peutingerkaart, gebaseerd op een Romeinse wegenkaart. Rechtboven Noviomagi (Nijmegen), linksboven Ad Duodecumum (Alphen) © Expeditie Over De Maas, CC-BY-NC-SA
Romeinse nederzetting bij Moordhuizen
<p>Grote rechthoekige blokken kalksteen komen aan de oppervlakte als het bedrijf Nederzand in 2010 zand gaat winnen in Over de Maas bij Alphen. 1800 of...
W.A. van Buren schaatst de Elfstedentocht, 1986. Foto: Soenar Chamid
W.A. van Buren schaatst de Elfstedentocht
<p>Op 26 februari 1986 wordt halverwege de Elfstedentocht bekend dat schaatser W.A. van Buren, die in de vroege ochtend met startkaart nummer 1 is vertrokken,...
De Fokgeit van Marcus Ravenswaaij in Bruchem (Bron: Wikimedia, foto: Polleket)
Cultuur: isolement van de regio
Gerrit Verkuil (81 jaar) is geboren en getogen in Bruchem, een klein dorpje (een dorpje of een klein dorp) ten zuidwesten...
Een Tielse weesjongen. Metalen pop gegoten door Gijsbert Stout, negentiende eeuw.
Tiel krijgt een weeshuis
<p>Sociale voorzieningen waren er in de zestiende eeuw nauwelijks.</p>
Fietsen in het rivierengebied © Onbekend
Wat nu, wat nu, piesje cru?
Wanneer er een verrekijker zou bestaan waarmee we behalve over het landschap van nu, ook uit zouden kunnen kijken dwars door de tijd; naar het...
Stadsbrief van Culemborg uit 1318
Stadsrechten
<p>Sint-Nicolaasdag (6 december) 1318 wordt Culemborg een echte stad. Het ontvangt stadsrechten van heer Johan van Culemborg. Zijn vader Hubrecht had in de dertiende eeuw...
Gezusters Spiering © Regionaal Archief Rivierenland
Gezusters Spiering
<p>Dat ook filantropische instellingen in Nederland profiteren van gedwongen arbeid van Afrikanen en Aziaten in de koloniën, blijkt uit het verhaal van de zusters Johanna...
1174 Heilige Roomse Rijk
De tol van Tiel verdwijnt
<p>De Duitse keizers hebben een belangrijke reden om Tiel te beschermen: de kooplieden die er komen en voorbijvaren moeten hen tol betalen. Maar vanaf 1020...
Voorkant westzijde van Brouwersstraat 1 © Gerard Kouwenberg, 2014
Boerderijen en woonhuizen aan de Brouwersstraat
<p>De bebouwing aan de Zandstraat, in feite de as van het dorpsgebied, is voornamelijk afkomstig uit de tweede helft van de negentiende eeuw. De huizen...
Enspijk. © Jan Dijkstra, cc-by-sa 4.0
Vrije tijd in Enspijk
<p>Enspijk heeft twee locaties die ook buiten de plaats zeer bekend zijn.</p>

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl