Rivierengebied

Lees intro

675 verhalen
Bekijk volledige kaart

Fietsen langs kastelen, struinen door de uiterwaarden, een boottocht over de Linge, de Maas of de Waal. Dit is Rivierenland: een uitgestrekt domein dat de Tielerwaard, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal beslaat.

Een diverse streek, met een uniek en dynamisch landschap. Een prachtige regio, waarvan de inwoners door de eeuwen heen steeds beter met het water hebben leren omgaan. De fraaie dijken bieden hen een bijzondere en veilige woonomgeving.
Bewoners koesteren de rijke geschiedenis van de streek. De vele land- en erfgoederen blijven goed geconserveerd. Beoefenaars van ambachten gebruiken vaak duurzame en ouderwetse methoden om de sfeer en kwaliteit van weleer te bewaren.

Rivierenland leent zich uitstekend voor recreatie. Bezoekers kunnen zich goed ontspannen in de rust van de waterrijke groene ruimte. Rivierenland heeft een schat aan cultuurgoed en activiteiten te bieden.

Huis te Appeltern, 1732
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
<p>De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Prent van de watersnoodramp van 1861 in de Bommelerwaard. © W.H.J., collectie Regionaal Archief Rivierenland, cc-by
Bommelerwaard - 1861 en 1926
<p>De rivieren Maas en Waal brengen de Bommelerwaard vanaf de 13e eeuw voorspoed. Over de rivieren kunnen hout, hooi, granen en andere producten worden vervoerd,...
Het Koggeschip © RBT rivierenland
Tiel als Hanzestad
<p>Tiel was ver voor hun Hanzelidmaatschap, rond het jaar 1000, al een zeer belangrijke handelsstad. De stad had al tolrecht en een eigen munt. Steden...
Culemborgse schoolkinderen met meester J
Eerst de ochtendmis, dan naar school
<p>Rond 1925 heeft Culemborg een katholieke, een gereformeerde en een niet-gelovige zuil. Elk met eigen scholen, verenigingen en kranten. Tot 1920 moeten katholieken en protestanten...
Keizer Karel V
Burgers op de bres
<p>Keizer Karel V regeert over grote delen van Europa. Ook Gelre wil hij bij zijn gebied inlijven. Hertog Karel van Gelre is echter niet van...
De spoorbrug bij Culemborg
De Lekbrug bij Culemborg
<p>De spoorbrug over de Lek bij Culemborg is een baken in het landschap. De huidige brug heeft een illustere voorganger. Die maakt deel uit van...
Bommenregen in Lienden tijdens inundatie Betuwe
Plan Ooievaar in de Betuwe
<p>Nadat het Betuwefront zich had gevormd na operatie Market Garden, vreesden de Duitsers dat de geallieerden zouden doorstoten naar het IJsselmeer om hen in Holland...
Foto van de boerderij, Peperstraat 27 (Bruchem) © Privé Gerrit Verkuil
Herinneringen aan Kerstmis 1944
<p>Gerrit Verkuil vertelt ons over zijn oorlogsherinneringen. 'Kerstmis 1944 beleefde ik als vijftienjarige jongen op de boerderij van mijn ouders in Bruchem. Behalve evacuees uit...
Schoolklas in Lienden, circa 1900 (Bron: Regionaal Archief Rivierenland, Tiel, foto: fotocollectie Lienden)
De invoering van de leerplichtwet
<p>Al voordat op 1 januari 1901 de leerplicht werd ingevoerd, was het schoolverzuim in Nederland flink gedaald. De leerplicht vormde als het ware het sluitstuk...
In Amsterdam zamelen Achterhoekse vrouwen met het verkopen van bloemen geld in voor de slachtoffers van een tornado in Borculo uit 1925 © Bron: Nationaal Archief Den Haag, maker onbekend, alle rechten voorbehouden
Structurele hulpverlening bij rampen
<p>Niet alleen noodhulp, maar ook structurele hulpverlening was na de zo rampzalige watersnood noodzakelijk. De schade was enorm, vooral in het Land van Maas en...
Geallieerde voertuigen trekken door Buren, 8 mei 1945. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Tweede Wereldoorlog in Buren
<p>8 mei 1945</p> <p>'s Morgens vroeg werden we wakker doordat we over de Markt auto's en motorfietsen hoorden rijden. Het bleken stoottroepen te zijn...
Buitengoed de Panoven in Zevenaar, een voormalige steenfabriek
De steenfabrieken van Gelderland
<p>De schoorstenen van vele steenfabrieken staan als bakens langs de Gelderse dijken. Een aantal van deze steenfabrieken functioneert nog steeds. De oevers van de Gelderse...
Portret van Jacob Mom, door Crispijn van de Passe (1574 - 1637) © Rijksmuseum/CC 1.0
Jacob Mom als landverrader?
<p>Jacob Mom werd in 1569 geboren in Puiflijk. In 1588 werd hij op negentienjarige leeftijd Ambtman van Maas en Waal. Met zijn benoeming trad...
Bas Smorenburg en de snaveltrip, 2018 © Elisabeth Weeshuis Museum, foto: Roelien van Neck
Een snaveltrip uit het Culemborgse kasteel
<p>De Stichting Kasteeltuin Culemborg bewaart een bijzondere snaveltrip van rond 1450. De laat-middeleeuwse onderschoen werd gevonden in een oud riool van het voormalige kasteel door...
Peter de Heus bij zijn verzameling, 2018 © Elisabeth Weeshuis Museum. Foto: Roelien van Neck
Drie Culemborgse hondenpenningen
<p>Amateur-archeoloog Peter de Heus vond op diverse plekken in Culemborg hondenpenningen uit de eerste helft van de 20e eeuw. Ze zijn onderdeel van zijn groeiende...
Het landschap vertelt
Het landschap vertelt
Als je weet waar je moet kijken, kun je aan een landschap zien wat er vroeger is gebeurd. In het landschap zijn verhalen verborgen over...
Kasteel Ammersoyen ca. 1730, door Cornelis Pronk © PD
Het statige kasteel Ammersoyen
<p>Strategisch gelegen tussen Maas en Waal, in het schitterende rivierenland van de Bommelerwaard ligt deze indrukwekkende burcht. Ammersoyen is een van onze best bewaarde middeleeuwse...
Koning Willem I, J. Paelinck, 1819. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Bestuurlijke onzelfstandigheid
<p>Voor een eeuwenlang zelfstandige plaats als Buren is de hiërarchische bestuurlijke situatie sinds 1802 een ware beproeving. Steeds staat er een extra toezichthouder boven het...
Munnikenland (Bron: Waterschap Rivierenland)
Het Munnikenland
<p>Munnikenland is de naam van het uiterst westelijke deel van de Bommelerwaard. Het is gelegen ten westen van Poederoijen en Brakel en feitelijk een landtong...
Joop van de Geijn © Ido de Vries, alle rechten voorbehouden
Buiten op je duiven wachten
<p>Joop van de Geijn uit Druten (1946) begon met de duivensport toen hij 10 jaar oud was en vertelt daar graag over.</p>
Memorietafel met Elisabeth en haar beide mannen
Vrouwe Elisabeth
<p>Ruim 500 jaar na haar dood kom je de naam en beeltenis van Vrouwe Elisabeth nog op verschillende plaatsen in Culemborg tegen: Museum Elisabeth Weeshuis,...
De Martinus Nijhoffbrug in Zaltbommel (Bron: Wikimedia, Michielverbeek)
De aantrekkingskracht van Zaltbommel
<p>Zaltbommel is al meer dan duizend jaar oud. Het wordt voor het eerst vermeld in een oorkonde uit het jaar 850. In al die jaren...
Voormalig huis Leeuwenbergh (Donjon). In dit nieuwe wijkje op de hoek Molenstraat-Trambaan met de straatnaam Standerdmolen, staat een bord met daarop een vermoedelijke beeld van de Donjon plus toelichtende tekst. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014
Voormalig huis Leeuwenbergh, sporen van een donjon
Dit huis wordt ook wel aangeduid als 'Huis ende hoffstat tot Leeuwen op den berge'. Het complex moet hebben gestaan aan de...
De foto van Pietje Baltus die Abraham Kuyper op zijn bureau had staan in zijn studeerkamer © Documentatiecentrum Nederlands Protestantisme
Pietje Baltus 1830-1914
<p>Pietje Baltus werd op 5 december 1830 in Beesd geboren als molenaarsdochter en was de op een na jongste in een gezin van elf kinderen....
Gedenkplaat aan de Waalstraat te Tiel © Wikipedia Commons, CC2.5
Veertien burgers uit Wamel geëxecuteerd in Tiel
<p>In Tiel vond op 20 september 1944, tijdens Operatie Market Garden, een executie plaats. Bij deze executie werden veertien burgers uit Wamel door de Duitsers...
In Brakel moest in 1975 onder meer het voormalige gemeentehuis voor dijkversterking wijken. Sinds 1980 staat op de plek van het gemeentehuis het Vrouwtje van Brakel, dat zorgelijk over de Waal tuurt. © Via Collectie Gelderland, Gelderland in Beeld, gemeente Zaltbommel
Van dijkversterking naar Ruimte voor de Rivier
<p>Na de Watersnoodramp van 1953 moesten eveneens de dijken in het rivierengebied versterkt worden. De rigoureuze aanpak daarvan leidde tot veel protest. Ondertussen ontstonden in...
Kasteel Ammersoyen, 1884, Topografisch Historische Atlas Gelderland. © Pieter Schipperus, publiek domein.
De list met de rosmolen
<p>Het imposante kasteel Ammersoyen ligt in de Bommelerwaard, tussen Maas en Waal. De rivieren maakten dat het kasteel beter te verdedigen was. Maar onneembaar was...
Ansichtkaart van het door J.A. Heuff samengestelde monument ter herinnering aan het kasteel. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
De sloop van het kasteel
<p>In 1804 besluit de Burense domeinraad het ernstig verwaarloosde kasteel te slopen. Na de dood van Frederik Hendrik in 1647 is het in verval geraakt....
Regulieren is een groot natuur- en wandelgebied in het rivierengebied bij Culemborg. De wat merkwaardige naam Regulieren kan herleid worden naar het Regulierenklooster in Zaltbommel. De kloosterbewoners zorgden voor ontginning van het natte komkleigebied. Bron: Geldersch Landschap en Kasteelen.
Schimmen in witte gewaden
Rond 1406 werd bij bij het Sint Pieterswiel, het huidige Kloosterwiel, een Regulierenklooster gesticht. Het verhuisde in 1512 naar de stad...
Kleuterklas in de Bommelerwaard, circa 1955 (Bron: Gelders Archief)
De schoolloopbaan uitgebreid
<p>Na 1900 groeide niet alleen de deelname aan het lager onderwijs, ook het vervolgonderwijs nam een enorme vlucht - mede onder invloed van de Leerplichtwet....
Huis Geldersweert, naar onbekend voorbeeld, 1723. Door J. Stellingwerf © Wikimedia
Huis Geldersweert
<p>Het huis Geldersweert stond in de gelijknamige uiterwaard, ook wel 'de Gelderse weert'. Waar 'weert' staat voor uiterwaard en 'Gelderse' voor de eigenaar. De eigenaren...
Zalmvangst op onbekende plek in de Waal in 1918. Het 300 meter lange vangnet wordt met een paardenmolen aan wal getrokken. © Foto: C.J. Hofker, fotocollectie Het Leven (1906-1941), Spaarnestad Photo CC-by
Ondergang van de riviervisserij
<p>Trekvissen als steur en zalm voelden zich in de loop van de afgelopen eeuwen steeds minder thuis in de Waal. De aanleg van sluizen en...
‘Riviergezicht met Wachtpost’, uit 1644 is een van de weinige beelden van de wachttorens langs de rivieren. © Jan van Goyen, 1644, collectie Rijksmuseum PD
De Mauritslinie, staatse linies in de Waalstreek
<p>Prins Maurits van Nassau, die tijdens de Tachtigjarige oorlog de verdediging van de Republiek tegen de Spanjaarden leidt, liet tussen 1590 en 1609 vele tientallen...
Karel Jan Bongaerts en zijn bouilloire, 2018 © Elisabeth Weeshuis Museum, foto: Roelien van Neck
Een bouilloire uit het voormalige Culemborgse internaat Mariakroon
<p>Een koperen bouilloire van rond 1810 siert de woonkamer van Karel Jan Bongaerts uit Culemborg. De warmwaterketel is afkomstig uit het voormalige Culemborgse internaat Mariakroon,...
Het Badhuisplein, gebouwd door de Nutsstichting
Een huis voor de arbeider
<p>Begin twintigste eeuw is het met de huisvesting van arbeiders slecht gesteld. Krotten zijn geen uitzondering.</p>
Rumpt Boutensteinse Sluis
De Boutensteinse Sluis
<p>De Boutensteinse Sluis vormt een onderdeel van de Boutensteinse Wetering, gegraven in 1316. Dit was een complex netwerk van watergangen, waardoor de stad Zaltbommel in...
Werken in een griendakker in Maas en Waal © Gelderse Komgrondencommissie, Gelders Archief
Handwerk en ambacht in eigen huis
<p>Al eeuwen bestaan in het Land tussen Maas en Waal twee bloeiende takken van huisindustrie: manden vlechten en klompen maken. Beide gaan ver terug in...
Schilderij 'Nachtelijke brand in een dorp' van Adam Colonia (1685)
Dorpsbranden in de Bommelerwaard
<p>Dorpsbranden kwamen in vroeger tijden vele malen vaker voor dan tegenwoordig. Oorzaken waren de noodzaak van het veelvuldig gebruik van vuur in huis én het...
Kopie van het Lingenrecht uit 1330. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Dijken ouder dan de stad
<p>De graaf van Gelre gaat in het begin van de 14e eeuw meer waterstaatszaken regelen. Ook in Buren willen de regionale heersers hun gebied beschermen...
Kasteel Ammersoyen ©
Daar komt het woord 'klootjesvolk' vandaan...
<p>Eeuwen geleden werd er veel gevochten bij kasteel Ammersoyen in Ammersoden. In die tijd schoot men met werpkogels van klei, genaamd 'klootjes'. Daar is ook...
Ontvangst Sinterklaas in Culemborg, 1958 ©
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Burgemeester Cambier van Nooten houdt een toespraak bij de realisering van de 50.000ste naoorlogse woning in Nederland. Het huis staat in de Gasthuisstraat
De 50.000ste woning in de Gasthuisstraat
<p>Mei 1945 is Tiel door oorlogsgeweld voor een groot gedeelte vernield. Dat betekent puin ruimen en opbouwen.</p>
Mevrouw van Westrenen in haar keuken ©
‘De staarten van het vee die moesten heel schoon zijn’
<p>Het interview met mevrouw Van Westrenen (1932) vindt plaats in het appartement bovenin de hooiberg van boerderij Den Ouden Dam in Kesteren. De heer Peer...
Deze Gallische ketel is opgegraven op een Romeins nederzettingsterrein in Geldermalsen. © Museum het Valkhof
Gallische ketel, Noorse naam
<p>De Gallische Westlandkessel werd dusdanig vaak in Scandinavië aangetroffen dat deze ketel is vernoemd naar een Noorse geografische streek. Maar ook in Geldermalsen is een...
Medaille uitgereikt door Koning Willem III na dijkdoorbraak bij Brakel in 1861 © Stadskasteel Zaltbommel
Doorbraak in dijkverbetering
<p>In het rivierengebied was de dreiging van het water altijd aanwezig. Om zich te beschermen legden de bewoners kaden en dijken aan. De zorg voor...
De Dreumelse polder met de uitwateringssluis © De Tuut
Droog door stoom
<p>Het stoomgemaal van Dreumel (1846 -1910) met de balansstoommachine en de pomp van Fijnje is het eerste van de uiteindelijk acht stoomgemalen in Maas en...
Johannes Vingboons, Gezicht op de Tafelbaai, 1655 © Nationaal Archief, PD
Gelderlanders en de vroege Kaapse bezettingsperiode
<p>In 1651 krijgt de in het Gelderse Culemborg geboren Jan van Riebeeck opdracht van de bewindhebbers van de VOC om een verversingspost te vestigen aan...
Huis De Fonteyn
Jan van Riebeeck
<p>Jan van Riebeeck wordt in 1617 geboren, vermoedelijk in het huis 'De Fonteyn' in Culemborg. Tweeentwintig jaar oud stapt hij als leerling-chirurgijn aan boord van...
Tricht na de windhoos (Foto: ANP Fotoarchief)
De windhoos bij Tricht
<p>Op zondag 25 juni 1967 wordt het Betuwse dorpje Tricht geteisterd door een tropische hitte. De lucht is loodgrijs en de thermometer loopt op tot...
Een tekening van Frissestein in 1680 (Bron: Historische Vereniging Den Ouden Dijk)
Kastelen Frissestein en Engelenburg
<p>Het kasteelterrein van het voormalig kasteel Frissestein is buitendijks gelegen. Het wordt ook wel het 'Huis te Herwijnen' genoemd.</p>

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl