De naam Achterhoek werd oorspronkelijk gebruikt voor het gebied rond Neede, Eibergen, Groenlo en Winterswijk. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw gingen schrijvers als Postel en Klokman een groot deel van het gebied ten oosten van de IJssel Achterhoek noemen.
Hoewel de naam in andere delen van Nederland merkwaardig genoeg nog steeds een wat ongunstige klank heeft (achterlijk, achterland), is er in de regio zelf vrijwel niemand die bezwaar maakt tegen het gebruik van 'Achterhoek'. Pogingen van 'captains of industry' en bestuurders om het qua klank wat neutralere Oost-Gelderland in te voeren, zijn dan ook spaak gelopen. De geschiedenis laat zich nu eenmaal niet verloochenen, want schreef dominee-dichter Willem Sluyter uit Eibergen niet in de zeventiende eeuw:
'Waer iemant duisent vreugden soek
Mijn vreugt is in dees' achter-hoek'
In de negentiende eeuw schreef schoolmeester B.J. Stegeman "'t Gif maor enen Achterhook / Den Gelderschen, den echten.", waarmee hij voor het eerst het woord Achterhoek voor de hele regio ten oosten van de IJssel gebruikte. (bron: Staring Instituut) De bewoners van het gebied leefden oorspronkelijk vooral van de landbouw. Tegenwoordig kent de Achterhoek een schakering aan werkgelegenheid, waarvan de traditionele agrarische sector nog steeds deel uitmaakt en de toeristische sector in belang is toegenomen. Veel inwoners van de Achterhoek spreken nog hun eigen streektaal, het Achterhoeks, dat een Nedersaksisch dialect is. Een volgens sommigen typisch Oost-Nederlands gebruik dat men in de Achterhoek terugvindt is de burenhulp, het noaberschap.
In het Achterhoekse coulissenlandschap is veel en geschakeerd natuurschoon te vinden zoals op de Lochemse berg, in boswachterijen te Ruurlo, in de Slangenburg bij Doetinchem en in enkele veengebieden tegen de oostgrens met Duitsland. Het landschap rond Winterswijk is misschien wel het meest karakteristiek voor de Achterhoek. De Achterhoek is rijk aan kastelen en landhuizen.
Iets te weten komen over de Achterhoek en haar
evenementen? Kijk dan eens op www.cultuurachterhoek.nl.
Betrokken organisaties
-
Heemkundekring Bergh
Geschiedenis van het land van BerghDe Heemkundekring Bergh (d.w.z. de voormalige gemeente Bergh in het...
-
Kasteel Huis Bergh
Vorstelijk onthaalKasteel Huis Bergh is gelegen in de Liemers, binnen de middeleeuwse...
-
Stadsmuseum Bergh
Het museum in 's-HeerenbergStadsmuseum Bergh dompelt de bezoeker onder in de rijke geschiedenis van...
Jonker Ernst Mom
<p>Jonker Ernst Mom is in 1564 landsheer van Avesaeth bij Didam. Hij is een telg uit een rijk geslacht, die als vrijgezel als een playboy...
Grensovergang
Dit huis op Emmerikseweg 15 was het oudste grenskantoor van 's-Heerenberg. De officiële naam luidde destijds 's-Heerenberg-West - Heerenbergerbrücke. De brug 100 meter verderop loopt...
Oude Pastorie
Dit pastoriehuis op Muntwal 6 hoorde van oorsprong bij de St. Pancratiuskerk van Kasteel Huis Bergh, die sinds de reformatie protestants is. Het pand is...
Synagoge
Tot 1949 stond op de Oudste Poortstraat 2 een bescheiden synagoge uit de 19e eeuw, een zogenaamde sjoel. Het was de kapel van de kleine...
Sint Gertrudis
Het gebouw op Marktstraat 10 is niet het oorspronkelijke gebouw dat hier ooit stond. In 1881 werd hier naar plannen van de...
Dan was je een hele dag in ’n kippenschuur
<p>Anton Metz (1936) is geboren op boerderij Dijkakkers te Olburgen. Hij was dierenarts te Zeddam van 1962 tot 1996 en vertelt over het reilen en...
De buurt uitschieten
<p>De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".</p>
Steltlopen in Didam
<p>In vroeger tijden werden stelten gebruikt om ondergelopen land door te waden of om op hoogte te werken. Later groeide het steltlopen uit tot een...
De voorburcht van het kasteel
<p>Rond 1600 waren in het gebouw tegenover het kasteel ondergebracht een brouwerij, een waskeuken, een koetshuis en een paardenstal. De bovenverdieping diende als korenzolder. Na...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Hondenhut
In 1928 is deze wachttoren op Muntwal 2 opnieuw opgebouwd op de 15e-eeuwse fundamenten. In 1942 is het vergroot. Oorspronkelijk stond...
Gaardenier van sijne Hooggraeffelijke Excellentie
<p>Huis Bergh is een van de grotere middeleeuwse kastelen van Nederland. Na grondig archiefonderzoek is gebleken dat bij het kasteel waarschijnlijk ook de oudste tuin...
Van Esserenhuis
Het Van Esserenhuis op Marktstraat 3 is gebouwd in de 16e eeuw, op veel oudere fundamenten. Rond 1870 werd het huis vernieuwd en naar de...
Vroeg carnaval in Nöttedarp
<p>Carnaval vieren in Nöttedarp! Net iets eerder dan de rest van Gelderland, misschien wel de rest van Nederland. Twee weken voordat de rest van Gelderland...
Het Sterrebos
<p>Het Sterrebos is een stuk bos dat links van het parkbos de Plantage ligt. Het heet zo omdat de paden die door dat stukje bos...
Het Huis van Van Heek
<p>Het was geen liefde op het eerste gezicht. Integendeel. Toen textielfabrikant Jan van Heek in juni 1912 voor het eerst Huis Bergh bezocht, trof hij...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Bordes met uitzicht
<p>Het hoofdgebouw op de hoofdburcht van Kasteel Huis Bergh heeft een schitterend bordes dat Oswald III graaf van den Bergh (1646-1712) omstreeks 1700 liet bouwen.</p>
Schuttersfeest Didam
<p>Didam staat bekend als schuttersplaats en kent maar liefst 7 schutterijen en schuttersgilden.</p>
Grenscafé ‘De Peer’
Dit gebouw aan de Emmerikseweg werd in 1866 gebouwd door Wilhelmus Evers. IJzeren ringen aan de muur waar de paarden aan werden vastgezet, herinneren aan...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
De Torenmolen van Zeddam
<p>De Torenmolen van Zeddam behoort tot de bezittingen van Kasteel Huis Bergh. Het is de enige nog werkende, middeleeuwse torenmolen in Nederland en is een...
De kasteelgevels
De kasteelgevels hebben in de loop der eeuwen een groot aantal veranderingen ondergaan. Wanneer u aan de oostkant van het kasteel staat kunt u goed...
Zustertwist in Hamaland rond het jaar 1000
<p>Op het moment dat graaf Wichman II rond 973 sterft is zijn gebied, door verschillende schenkingen aan het Sint-Vitusstift in Elten, flink geslonken. Zijn jongste...
Galgenberg
<p>De Galgenberg tussen 's-Heerenberg en Zeddam heeft een hoogte van 77 meter boven NAP. Blijkens oude tekeningen en kaarten stond hier vroeger een wipgalg. Het...
Hofstraat
Aan de Hofstraat 1 bevindt zich de Oude Pastorie; een deftig, gepleisterd herenhuis. Tot 1857 stond op deze plaats de rooms-katholieke pastorie, gebouwd in 1805,...
Muntgebouw
Het rechthoekige huis op Muntwal 1 dateert uit de vijftiende eeuw en was de uiteindelijke zetel van de Berghse Munt. Het Muntrecht, dat wil zeggen...
De hoofdburcht van het kasteel
<p>De hoofdburcht van Kasteel Huis Bergh bestaat uit de toren, het hoofdgebouw en het plein. De toren had oorspronkelijk een spits, maar die is bij...
Huis Boetselaersborg in Montferland
<p>Sinds 2015 zijn de grenzen van de gemeenten Bergh en Didam omgevormd tot de gemeente Montferland. Tot aan de Franse tijd behoort dit gebied bij...
Muntwalwoningen
<p>Deze zeven woningen zijn verrezen in de jaren 1940-1941 en werden destijds 'Noordwalwoningen' genoemd. Bij het grondwerk voor deze woningen werden zwaar muurwerk en diepe...
Motte Montferland
<p>Op de top van heuvel Montferland bevindt zich de grootste motte van Nederland: motte Montferland. De Montferrand, zoals de burcht oorspronkelijk heette, heeft een rijke...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
De weermuur van het kasteel
<p>Een weermuur is een ter verdediging aangebrachte buitenmuur van een burcht of stad, die is voorzien van een weergang. Al aan het einde van de...
Geboorte in Didam
"Dat er tegenwoordig naar buiten toe veel meer aandacht aan besteed wordt. Als je ziet wat er in de buurt allemaal in de tuin gezet...
Kerst in 's Heerenberg
"En dan werd voor kerstmis altijd een krentenbrood gebakken en een brood. En dat werd thuis gekneed en dan in een schone theedoek en dan...
Jachttoren
De Jachttoren is na de Tweede Wereldoorlog herbouwd op een fundament overgebleven uit de 15e eeuw. Het is een eenvoudige vierkante waltoren...
Toren
<p>Kasteel Huis Bergh heeft een bouwgeschiedenis die teruggaat tot in de dertiende eeuw. Wetenschappers zijn van mening dat er al voor 1250 op deze plaats...
In den Swaen
Voor 1450, bij de eerste uitleg over de stad, werden de huizen aan deze zijde van de Marktstraat gebouwd. Zoals de naam al doet vermoeden...
Oud en Nieuw in 's Heerenberg
"Oud en nieuw, als je klein was dan mocht je opblijven. En ik weet nog wel iedereen dronk bier en ik kreeg ook een beetje...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
De poort van het kasteel
<p>De huidige poort naar de hoofdburcht van het kasteel is niet de eerste poort die hiertoe dient. Wanneer u iets naar links kijkt, ziet u...
Muziekvereniging Volharding uit Beek
<p>Op initiatief van de katholieke werkliedenvereniging werd in mei 1935 de R.K.Harmonie Volharding Beek opgericht. In de periode 1935-1940 groeide de harmonie uit tot twintig...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Een pop in de tuin van ex-geliefde
<p>In Azewijn bestond vroeger een ondeugende traditie rondom trouwerijen. Als een Azewijnse ging trouwen, kreeg één van haar ex-vriendjes (die dus het nakijken had) een...
Protestantse Kerk
Rond 1260 liet Adam I graaf van den Bergh op deze plek een kapel bouwen, gewijd aan Sint Pancratius, een van de...
De Gelderse bannerheren
<p>De Gelderse bannerheren nemen een bijzondere plaats in de Gelderse adel in. Vanaf de jaren veertig van de vijftiende eeuw wordt er, onder andere op...
De oudste kroniek van Gelre
<p>In 2017 kocht Kasteel Huis Bergh een uitzonderlijk handschrift met een imposante verzameling geïllustreerde kronieken, of geschiedverhalen. Elke afzonderlijke kroniek is voorzien van een gekleurde...
Laat middeleeuwse verdedigingswal
De wal heeft een directe verbinding met het 18e-eeuwse parkbos de Plantage, waar de bezoeker vrij kan wandelen. In 1473 werd er...
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
<p>Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Sporen van kruisridders in Bergh?
<p>De gemeente Montferland bestaat uit de deelgemeentes Didam en 's-Heerenberg, dat vroeger Bergh heette en in de volksmond nog vaak zo wordt genoemd. Maar waar...
Jonker Ernst Mom
<p>Jonker Ernst Mom is in 1564 landsheer van Avesaeth bij Didam. Hij is een telg uit een rijk geslacht, die als vrijgezel als een playboy...
Grensovergang
Dit huis op Emmerikseweg 15 was het oudste grenskantoor van 's-Heerenberg. De officiële naam luidde destijds 's-Heerenberg-West - Heerenbergerbrücke. De brug 100 meter verderop loopt...
Oude Pastorie
Dit pastoriehuis op Muntwal 6 hoorde van oorsprong bij de St. Pancratiuskerk van Kasteel Huis Bergh, die sinds de reformatie protestants is. Het pand is...
Synagoge
Tot 1949 stond op de Oudste Poortstraat 2 een bescheiden synagoge uit de 19e eeuw, een zogenaamde sjoel. Het was de kapel van de kleine...
Sint Gertrudis
Het gebouw op Marktstraat 10 is niet het oorspronkelijke gebouw dat hier ooit stond. In 1881 werd hier naar plannen van de...
Dan was je een hele dag in ’n kippenschuur
<p>Anton Metz (1936) is geboren op boerderij Dijkakkers te Olburgen. Hij was dierenarts te Zeddam van 1962 tot 1996 en vertelt over het reilen en...
De buurt uitschieten
<p>De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".</p>
Steltlopen in Didam
<p>In vroeger tijden werden stelten gebruikt om ondergelopen land door te waden of om op hoogte te werken. Later groeide het steltlopen uit tot een...
De voorburcht van het kasteel
<p>Rond 1600 waren in het gebouw tegenover het kasteel ondergebracht een brouwerij, een waskeuken, een koetshuis en een paardenstal. De bovenverdieping diende als korenzolder. Na...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Hondenhut
In 1928 is deze wachttoren op Muntwal 2 opnieuw opgebouwd op de 15e-eeuwse fundamenten. In 1942 is het vergroot. Oorspronkelijk stond...
Gaardenier van sijne Hooggraeffelijke Excellentie
<p>Huis Bergh is een van de grotere middeleeuwse kastelen van Nederland. Na grondig archiefonderzoek is gebleken dat bij het kasteel waarschijnlijk ook de oudste tuin...
Van Esserenhuis
Het Van Esserenhuis op Marktstraat 3 is gebouwd in de 16e eeuw, op veel oudere fundamenten. Rond 1870 werd het huis vernieuwd en naar de...
Vroeg carnaval in Nöttedarp
<p>Carnaval vieren in Nöttedarp! Net iets eerder dan de rest van Gelderland, misschien wel de rest van Nederland. Twee weken voordat de rest van Gelderland...
Het Sterrebos
<p>Het Sterrebos is een stuk bos dat links van het parkbos de Plantage ligt. Het heet zo omdat de paden die door dat stukje bos...
Het Huis van Van Heek
<p>Het was geen liefde op het eerste gezicht. Integendeel. Toen textielfabrikant Jan van Heek in juni 1912 voor het eerst Huis Bergh bezocht, trof hij...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Bordes met uitzicht
<p>Het hoofdgebouw op de hoofdburcht van Kasteel Huis Bergh heeft een schitterend bordes dat Oswald III graaf van den Bergh (1646-1712) omstreeks 1700 liet bouwen.</p>
Schuttersfeest Didam
<p>Didam staat bekend als schuttersplaats en kent maar liefst 7 schutterijen en schuttersgilden.</p>
Grenscafé ‘De Peer’
Dit gebouw aan de Emmerikseweg werd in 1866 gebouwd door Wilhelmus Evers. IJzeren ringen aan de muur waar de paarden aan werden vastgezet, herinneren aan...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
De Torenmolen van Zeddam
<p>De Torenmolen van Zeddam behoort tot de bezittingen van Kasteel Huis Bergh. Het is de enige nog werkende, middeleeuwse torenmolen in Nederland en is een...
De kasteelgevels
De kasteelgevels hebben in de loop der eeuwen een groot aantal veranderingen ondergaan. Wanneer u aan de oostkant van het kasteel staat kunt u goed...
Zustertwist in Hamaland rond het jaar 1000
<p>Op het moment dat graaf Wichman II rond 973 sterft is zijn gebied, door verschillende schenkingen aan het Sint-Vitusstift in Elten, flink geslonken. Zijn jongste...
Galgenberg
<p>De Galgenberg tussen 's-Heerenberg en Zeddam heeft een hoogte van 77 meter boven NAP. Blijkens oude tekeningen en kaarten stond hier vroeger een wipgalg. Het...
Hofstraat
Aan de Hofstraat 1 bevindt zich de Oude Pastorie; een deftig, gepleisterd herenhuis. Tot 1857 stond op deze plaats de rooms-katholieke pastorie, gebouwd in 1805,...
Muntgebouw
Het rechthoekige huis op Muntwal 1 dateert uit de vijftiende eeuw en was de uiteindelijke zetel van de Berghse Munt. Het Muntrecht, dat wil zeggen...
De hoofdburcht van het kasteel
<p>De hoofdburcht van Kasteel Huis Bergh bestaat uit de toren, het hoofdgebouw en het plein. De toren had oorspronkelijk een spits, maar die is bij...
Huis Boetselaersborg in Montferland
<p>Sinds 2015 zijn de grenzen van de gemeenten Bergh en Didam omgevormd tot de gemeente Montferland. Tot aan de Franse tijd behoort dit gebied bij...
Muntwalwoningen
<p>Deze zeven woningen zijn verrezen in de jaren 1940-1941 en werden destijds 'Noordwalwoningen' genoemd. Bij het grondwerk voor deze woningen werden zwaar muurwerk en diepe...
Motte Montferland
<p>Op de top van heuvel Montferland bevindt zich de grootste motte van Nederland: motte Montferland. De Montferrand, zoals de burcht oorspronkelijk heette, heeft een rijke...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
De weermuur van het kasteel
<p>Een weermuur is een ter verdediging aangebrachte buitenmuur van een burcht of stad, die is voorzien van een weergang. Al aan het einde van de...
Geboorte in Didam
"Dat er tegenwoordig naar buiten toe veel meer aandacht aan besteed wordt. Als je ziet wat er in de buurt allemaal in de tuin gezet...
Kerst in 's Heerenberg
"En dan werd voor kerstmis altijd een krentenbrood gebakken en een brood. En dat werd thuis gekneed en dan in een schone theedoek en dan...
Jachttoren
De Jachttoren is na de Tweede Wereldoorlog herbouwd op een fundament overgebleven uit de 15e eeuw. Het is een eenvoudige vierkante waltoren...
Toren
<p>Kasteel Huis Bergh heeft een bouwgeschiedenis die teruggaat tot in de dertiende eeuw. Wetenschappers zijn van mening dat er al voor 1250 op deze plaats...
In den Swaen
Voor 1450, bij de eerste uitleg over de stad, werden de huizen aan deze zijde van de Marktstraat gebouwd. Zoals de naam al doet vermoeden...
Oud en Nieuw in 's Heerenberg
"Oud en nieuw, als je klein was dan mocht je opblijven. En ik weet nog wel iedereen dronk bier en ik kreeg ook een beetje...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
De poort van het kasteel
<p>De huidige poort naar de hoofdburcht van het kasteel is niet de eerste poort die hiertoe dient. Wanneer u iets naar links kijkt, ziet u...
Muziekvereniging Volharding uit Beek
<p>Op initiatief van de katholieke werkliedenvereniging werd in mei 1935 de R.K.Harmonie Volharding Beek opgericht. In de periode 1935-1940 groeide de harmonie uit tot twintig...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Een pop in de tuin van ex-geliefde
<p>In Azewijn bestond vroeger een ondeugende traditie rondom trouwerijen. Als een Azewijnse ging trouwen, kreeg één van haar ex-vriendjes (die dus het nakijken had) een...
Protestantse Kerk
Rond 1260 liet Adam I graaf van den Bergh op deze plek een kapel bouwen, gewijd aan Sint Pancratius, een van de...
De Gelderse bannerheren
<p>De Gelderse bannerheren nemen een bijzondere plaats in de Gelderse adel in. Vanaf de jaren veertig van de vijftiende eeuw wordt er, onder andere op...
De oudste kroniek van Gelre
<p>In 2017 kocht Kasteel Huis Bergh een uitzonderlijk handschrift met een imposante verzameling geïllustreerde kronieken, of geschiedverhalen. Elke afzonderlijke kroniek is voorzien van een gekleurde...
Laat middeleeuwse verdedigingswal
De wal heeft een directe verbinding met het 18e-eeuwse parkbos de Plantage, waar de bezoeker vrij kan wandelen. In 1473 werd er...
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
<p>Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Sporen van kruisridders in Bergh?
<p>De gemeente Montferland bestaat uit de deelgemeentes Didam en 's-Heerenberg, dat vroeger Bergh heette en in de volksmond nog vaak zo wordt genoemd. Maar waar...
