Manneneiland Lent

Niemandsland tijdens de Tweede Wereldoorlog

Een verwoeste boerderij bij Elst in de Betuwe (Bron: Stichting Liberation Route Europe, © Beeldbank WO 2 – NIOD)

De Betuwe, het land tussen de Waal en de Rijn, werd na september 1944 de grens tussen de geallieerden en het Duitse grondgebied. Het half overstroomde niemandsland werd bekend als het 'manneneiland'. Bijna alle vrouwen en kinderen waren geëvacueerd en het land was omringd door water.

Na het mislukken van operatie Market Garden in September 1944, werd het gebied tussen de Waal en de Rijn de nieuwe frontlinie. Dit gebied, de Betuwe, had weinig geleden onder de Duitse invasie van Nederland. Tijdens de daarop volgende Duitse bezetting ondervond de bevolking wel de nodige ontberingen, maar dat was niets vergeleken bij wat hen te wachten stond na september 1944. Nadat de geallieerden de bruggen over de Waal hadden veroverd probeerden ze op te rukken naar Arnhem. Het Duitse leger bood echter hevig weerstand en al snel werd duidelijk dat het doel van Market Garden niet werd gehaald.

De nieuwe frontlinie

De Betuwe werd de nieuwe frontlinie in het westen. De gevechten duurden voort met hevige beschietingen van beide kanten. De burgerbevolking zat midden in dit oorlogsgeweld gevangen en al snel werd de beslissing tot evacuatie van het gebied genomen. Rond december 1944 waren nog zo'n 4000 man achtergebleven. Zij weigerden hun vee en andere bezittingen achter te laten.

Manneneiland

Het gebied tussen de rivieren de Waal en de Rijn werd zo bekend als het 'manneneiland', aangezien bijna alle vrouwen en kinderen waren geëvacueerd en het land omringd werd door water. De Betuwe werd bevrijd in april 1945. De inwoners van het onfortuinlijke gebied hadden de oorlog in volle omvang meegemaakt: de huizen waren beschadigd of vernield, de landerijen overstroomd en velen hadden vrienden en familieleden verloren. Voor hen was de bevrijding een bittere ervaring.

Liberation Route

Het bijgevoegde luisterverhaal is geproduceerd door de Stichting Liberation Route Europe, in samenwerking met o.a. Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 en Airborne Museum 'Hartenstein'. Ga naar www.liberationroute.nl voor meer luisterverhalen over het einde van de Tweede Wereldoorlog in Gelderland.

Educatie

Bij dit verhaal is er voor leerlingen van groep 7 en 8 van het basisonderwijs (10-12 jaar) en voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs (12-14 jaar) een lesbrief beschikbaar. De Liberation Route-lesbrieven sluiten aan op het landelijke verhaal over de Tweede Wereldoorlog met lokale verhalen over de oorlog en de bevrijding. De leerlingen ervaren hoe lastig het is om in oorlogstijd keuzes te maken.