Koningszilver voor de schutterskoning

Dit is vaak een keten of een fluwelen kazuifel (vest) met schildjes of een zilveren voorwerp, waarop de namen van zijn voorgangers zijn gegraveerd. Koning zijn wordt gezien als een grote eer maar het is niet al goud (of zilver) wat blinkt. De koning dient zelf ook een zilveren aandenken aan zijn vereniging te schenken. Zo wordt zijn roem vereeuwigd. Hij is verplicht aanwezig te zijn bij het optrekken van de schutterij, waarbij hij het zilver draagt. Vlak na het koningschieten mag de schutterskoning kiezen welke dame hij tijdens zijn 'ambtsperiode' aan zijn zijde wil, de koningin. Dan wordt hij door de vendeliers gehuldigd. In een koets of te voet trekt het paar daarna door dorp of buurt, zodat iedereen weet wie de nieuwe koning is. In vroegere tijden liep vaak heel het dorp uit om het spektakel te aanschouwen.

Zilver schenken

Na een tijd schenkt de koning zijn koningschild aan de schutterij. Op de koningschilden wordt over het algemeen de naam van de koning en de koningin en het jaar dat zij koningspaar werden vermeld. Soms grijpen koningen ook de kans aan om meer over zichzelf te vertellen op het zilver. In het verleden werden er vaak familiewapens in gegraveerd, het beroep genoemd of een stukje tekst of gedicht geschreven. De 14-jarige Herman uit Huissen werd in 1778 koning van het St. Laurentiusgilde en liet het volgende op zijn schild graveren:

Seeventien honderd Seeventig Seeven
Wierd Oom tot Generaal Verheeven
Mijn Vader 't Vaandel Toegestaan
Om Gangulphus Broders Voortegaan
In 't Selve Iaar O Kiese Sinne
Wierd mijne Suster Koninginne
Van S'Laurentius bedrijft
En 't Volgend Iaar schoot ik de Schijft.

Hermanus Huberts oud 14 Iaer 1.7.7.8

Schuttersmuseum

De zilveren schilden werden gemaakt om de geschiedenis te doorstaan. Helaas is van veel oude schutterijen het zilver verloren gegaan, kwijt geraakt of omgesmolten. In het Liemers Museum/Gelders Schuttersmuseum in Zevenaar zijn nog veel van deze oude schilden bewaard. Enkele bijzondere schilden zijn van hele jonge koningen. In Zevenaar hadden ze in 1803 zelfs een koning van zes jaar oud!

Deze tekst is een bewerking van een artikel dat verscheen in MijnGelderland Magazine, 2013-1

Rechten

Jette Janssen, Erfgoed Gelderland