Kapitein Bellen

Hendrik Joseph Bellen (1884 - 1961) werd in 1920 als 1e luitenant overgeplaatst naar Ede, waar hij zeven jaar later werd benoemd tot kapitein van de infanterie. Bellen interesseerde zich zeer in de archeologie van Ede en vergaarde zich een collectie van op de heide gevonden voorwerpen, zo blijkt uit een brief die hij in 1923 aan de Groningse, internationaal vermaarde archeoloog A.E. van Giffen schreef. In de periode daarna begon hij met het uitvoeren van opgravingen. Die opgravingen documenteerde hij ook, al zijn de gegevens, voor zover ze al bewaard zijn gebleven, niet altijd even betrouwbaar.

Uniform

Naast de grafheuvels op de Valouwe, was hij onder andere betrokken bij de opgravingen van de grafheuvels Amber en Girhen (Ginkelse Heide), grafheuvel Gotu/Hewe bij Lunteren en grafheuvel Kweeklust in Ede. De vondsten uit die grafheuvels bestaan uit verschillende klokbekers, (tong)dolken, barnstenen kralen, polsbeschermers, vuurstenen mesjes en pijlpunten. In Ede en Lunteren was hij een bijzondere verschijning. Hij liep altijd in uniform en was vaak in het dorp te zien, op de fiets, op weg naar de heide om zich met zijn hobby archeologie bezig te houden.
Bellen was in 1929/1930 betrokken bij de oprichting van de Stichting tot Bescherming van Praehistorische Cultuurmonumenten in Gelderland en medeoprichter van de vereniging Oud-Ede.

Collectie in ruil voor een baan

Na zijn overplaatsing naar Assen in de winter van 1931 heeft hij zich niet meer zo intensief met archeologie beziggehouden. Aanvankelijk probeerde hij nog werk in de archeologie te zoeken. In een brief aan de Leidse archeoloog Holwerda bood hij zijn collectie vondsten aan in ruil voor een betrekking bij het Rijksmuseum van Oudheden. Ook benaderde hij Museum Kam in Nijmegen en het Fries Museum voor een betrekking. Holwerda ging niet in op het verzoek, maar toonde wel belangstelling voor zijn collectie. De koop ging uiteindelijk niet door, omdat Bellen de prijs die Holwerda bood (2.000 gulden) te laag vond. In 1935, tijdens de economische crisis bood Bellen wederom zijn collectie aan. Voor 1.500 gulden heeft Holwerda de collectie uiteindelijk overgenomen.

Over kapitein Bellen is in 2013 een boek verschenen: Henk M. Luning: Volgens Kapitein Bellen. Archeologie, folklore en wichelarij op de Veluwe en in Drenthe, Leiden (Sidestone Press).