Het standbeeld van Bisschop Hamer in Nijmegen

Vluchten voor de 'Boksers'

Bisschop Hamer had op 6 juli 1900 de missionarissen bij elkaar geroepen, die in zijn missiepost bescherming hadden gezocht. Hij droeg hen op te vluchten voordat de 'Boksers' zouden gaan aanvallen. De missionarissen maakten bezwaar. Zij wilden de bisschop en de Chinese christenen niet in de steek laten. Hamer eiste, als bisschop, gehoorzaamheid en gebood de missionarissen te vertrekken. Het monument in Nijmegen laat dit dramatische moment zien: bisschop Hamer stuurt met een lichte armbeweging zijn missionarissen weg. Zij zouden de Bokseropstand, een opstand van Chinese nationalisten, overleven.

Monument voor bisschop Hamer

Het standbeeld is ontworpen door beeldhouwer Bart van Hove (1850–1914) en vervaardigd door bouwmeester Jan Springer (1850–1915). Het monument werd geplaatst aan het einde van de Verlengde Molenstraat, bij het Keizer Karelplein en niet ver van het geboortehuis van bisschop Hamer, Molenstraat 122. De Verlengde Molenstraat kreeg een nieuwe naam: Bisschop Hamerstraat.

Op de voorzijde van het monument is een palmtak aangebracht, het symbool voor martelaren. Aan de voorzijde is ook het wapen van bisschop Hamer te vinden. In het voetstuk staan de woorden gebeiteld waarmee bisschop Hamer zijn missionarissen wegstuurt uit de bedreigde missiepost: IK BLIJF, GAAT MIJNE KINDEREN, GOD ZIJ MET U. De bisschop is niet afgebeeld in de Chinese kleding die hij gewoonlijk droeg, maar in de mantel die door katholieke hoogwaardigheidsbekleders gedragen werd.

Onthulling van het monument

De feestelijke onthulling van het monument vond plaats op 28 september 1902. Door een koor van meer dan driehonderd mannen en driehonderdvijftig jongens, begeleid door koperen instrumenten, werd de Bisschop Hamer cantate uitgevoerd onder leiding van de componist, Albert Roothaan (1847–1913). 

Verplaatsing naar de Van Schaeck Mathonsingel

Na de Tweede Wereldoorlog werden in de Bisschop Hamerstraat noodwinkels gebouwd. Het monument kreeg een houten bekisting, ter bescherming. Het comité 'Bevrijding Mgr. Hamer' besloot het monument te verplaatsen. De 'onderduiktijd van bisschop Hamer' had drie jaar geduurd. Het monument kreeg een nieuwe ereplaats: het middenplantsoen van de Van Schaeck Mathonsingel, gericht naar het Keizer Karelplein. Onder het beeld werd een loden koker ingemetseld, met daarin een oorkonde. Het monument werd op 9 juli 1949 opnieuw feestelijk 'onthuld'.

Terug naar de Bisschop Hamerstraat

Vijftig jaar later, op 6 juli 1999, is het monument teruggezet op zijn oorspronkelijke plaats, op de kop van de Bisschop Hamerstraat, voor de fietsenstalling, bij het Keizer Karelplein. De brede grondplaat uit 1902, goed te zien op oude ansichtkaarten, ontbreekt. Het standbeeld is een rijksmonument. In 2015, 175 jaar na de geboorte van Ferdinand Hamer, gaf de gemeente Nijmegen het monument een opknapbeurt.

Verder lezen:

• De Bokseropstand, Historiek.
• Speciale website gewijd aan Bisschop Hamer.
• Onthulling van het standbeeld, CollectieGelderland.

Rechten

Frans Hamer, CC-BY-NC