‘Ik had het gevoel dat ik in de tijd terugging’

‘Meneer Martin was de directeur van de tricotfabriek, en hij bezat de hele Mentinkhof. Wel een 80 – 85 bunder had hij. De fabrieken gingen toen hartstikke goed, dus toen kon hij dat zo kopen en allemaal zo betalen. Nu niet meer trouwens, nu is alles van het Gelders Landschap of van Natuurmonumenten, maar toen was er geld genoeg. Bosman, Mentink-Huusman, Lichtenberg, Mentinkberg, dat hoorde allemaal bij de Mentinkhof.

Op bezoek

De huizen waren goed. Bij alle boerderijen heeft een oud huis gestaan, maar voor de oorlog zijn overal al nieuwe huizen gekomen. Er was nog geen elektrisch, maar in de huizen lagen al wel overal buizen, voor later. Er was ook een waterreservoir, tussen de keuken en de kelder, het duusterhok. Daar kon je pompen uit de put naar de watertank, een heel groot vat. Een douche kwam pas later. We hadden denk ik een stuk of tien beesten, en aan de andere kant een guste-stal. En een varkenshuisje, daar hadden we varkens. En jongvee hadden we ook.

Bij ons, op het Mentink zelf, daar had meneer Martin ook nog een kamer. Naast de voordeur is een raam, en dat was zijn kamer. Er was een grote stoep en dan konden ze buiten zitten als ze eens bezoek hadden of zo. Mijn moeder vond altijd wel dat het netjes moest wezen als meneer Martin kwam. Ze kwamen voor, aan de voorkant van het huis binnen en alles moest dan keurig in orde zijn. Er zat natuurlijk altijd wat spanning op. Tenminste, dit moest schoon en dat moest weg, ja, dan had je toch wel iets in de richting van het scholtengebeuren. Meneer Martin was altijd wel heel gewoon, mevrouw was wat afstandelijker. Dat was echt een mevrouw, mevrouw Martin.

Ouderwets

Meneer Martin woonde vlak aan de Groenloseweg, tegenover de Chinese Muur. Dat was vlakbij de spoorbanen en daar werd flink gebombardeerd. In de oorlog hebben ze nog bij mijn ouders in gewoond. Ik weet daar zelf niks van, ik ben pas op het laatst van de oorlog geboren. Maar je kunt je wel denken dat dat een gedoe was, de huisbaas er bij in met zijn drie kinderen. Dat kun je je nu niet meer voorstellen.

Het verschil tussen Kotten en de Mentinkhof was groot. Het was moderner op de Mentinkhof, ook de mensen op zich. Ik moest er echt aan wennen, ik had het gevoel dat ik in de tijd terugging. Het leek ouderwets, maar dat kwam natuurlijk ook omdat ze op de Mentinkhof overal al waterleiding en elektrisch hadden, en hier in Kotten nog niet. Op het Mentink was het ook veel groter. Ik weet niet anders of er was een meid of een knecht, altijd wel drie of vier dagen in de week. Hier deden de ouders van Jan alles zelf.

Luciferdoosjes

Spelen deed ik met lucifersdoosjes en zo. Daar maakte je dan poppetjes van. Je kon echt veel met die lucifersdoosjes, zoals poppenhuisjes maken, op je eigen manier. Misschien hadden we ook wel lege dozen van levensmiddelen, dat weet ik niet meer. En stokjes, die je buiten vond, daar speelde je ook mee. En hinkelen, tekenen in het zand, en dan hinkelen. Helpen moest ik ook. Als je weer kwam van school dan moest je helpen of je nou wilde of niet. Eerst kreeg je thee en dan moest je naar de hilde, het losse hooi aantreden. En helpen rogge binden, en aardappels rapen. Zin of geen zin, daar werd niet naar gevraagd. En in huis moest altijd eerst het dweilen af, en daarna mocht ik naar dansles.

Na de lagere school ben ik eerst naar de Jan Ligthartschool gegaan. Dat was voortgezet lager onderwijs. De jongens van de Jan Ligthart kregen ook wat les op de technische school, en de meisjes gingen dan naar de huishoudschool, om te koken. En daarna ging ik naar de landbouw-huishoudschool, dat was een paar dagen in de week. Daar leerde je van alles, een beetje huishouden en ook tuinbouw. En naaien, verstelwerk leerden we daar ook. Eigenlijk van alles wat gewoon op de boer voorkwam.

Het was toen wel heel anders als nu, heel anders.’

Dit verhaal is in 2014 verzameld door de Oral History Werkgroep Gelderland.

Rechten

Else Klomps, CC-BY