Help! Maas en Waal verzuipt!

Rijdende trein

Om met de woorden van wethouder Van Gelder te spreken: “ ... een rijdende trein. Tegenhouden kan niet. Je kunt alleen erop springen en eruit halen wat erin zit.” Je zou verwachten dat de zo ‘volgzame’ bevolking dat advies van de wethouder zouden volgen, maar ze pikten het niet.

Gevaren

Met name de oudere inwoners sloeg de angst om het lijf: zij kenden de gevaren van van de twee rivieren en hun ondergrondse stromingen. “As gu hier unnu put graoft, dan is ie daogs dornao wer volgezakt mi wotter en zaond.” Of: “Als de Waal hoog komt, lopen aan de Maaskant de kelders vol.” In zo'n gebied zo’n groot gat graven van ruim 40 meter diep veroorzaakt een groot risico op piping: de ondergrondse water- en zandstromen ondermijnen dan de dijken.

Actie

De anders zo volgzame West Maas en Walers kwamen massaal in actie. In Maasbommel werd al heel snel het Komitee Waakzaamheid opgericht tegen de locatie F3. Alphen kwam massaal in verzet tegen locatie F4. Uiteindelijk ontstond hieruit de samenwerking tussen Wamel, Maasbommel en Alphen: De Witte Coalitie. Jos zorgde er voor dat de acties diverse keren op tv waren, tot zelfs in het journaal.

Wetenschap en actie

Velen staken hun nek uit voor de redding van Maas en Waal. Ber Lippens en Kees Cruysen belichaamden de combinatie van wetenschap en actie zorgden er voor dat de enorme gevaren goed voor het voetlicht werden gebracht. “Als Kees iets wilde, dan ging hij door 3 muren. Hij mobiliseerde in de kortste tijd massa’s actievoerders. Ber Lippens was van de afdeling onderzoek. Samen met onder anderen ingenieur John Raggers, professor Van Weelen en ingenieur Bourgignon. Ber stapelde het ene onderzoek op het andere. Niemand begreep Ber, maar wij waren blij met hem.” 

Vervolg

De gemeenteraad stemde het convenant van de gemeente met de provincie en zandwinners weg. Wethouders Van Gelder en Van Wezel stapten op. Uiteindelijk, na 15 jaar strijd, beslisten de Gedeputeerde Staten op 27 augustus 2002 dat F3B definitief niet doorging. "We hebben het Land van Maas en Waal met elkaar gezamenlijk van een grote ramp behoed. En dan zie je nou in Den Haag, met de politici, dat zijn mensen die zitten allemaal in een vakje. Ze moeten - en dat zeg ik altijd - als ze iets willen gaan organiseren: mensen, voordat je een plan gaat maken, trek het dorp in, trek het land in, ga met de mensen praten, en kom dan met een plan. En dan heb je al tweederde gewonnen, dan heb je al tonnen aan geld verdiend, met al dat plannen maken, dan weet je wat er leeft, weet je wat er gebeurt en dan weet je gelijk wat de mensen willen. Mensen wonen in het land, die weten hoe het land eruit ziet. Dat weet een buitenstander niet.”

Rechten

Koos van den Boogaard, 2024, Regionaal Archief Rivierenland, CC-BY-SA