De rijke historie van Tuindorp Vooruit

Het begin

De eerste fase werd in 1922 afgerond: 159 woningen en twee winkels, ontworpen door architecten Van der Burgh en Eschauzier. De tweede fase werd in 1925 gerealiseerd: 140 woningen, ontworpen door Van der Burgh. In 1997 is de woonwijk aangewezen als gemeentelijk monument.

Tuinstad

Het idee van een zogenaamde tuinstad is eind 19e eeuw ontwikkeld door Engelsman Ebenezer Howard. Later werden dit tuindorpen en in West-Europa kenmerkten deze zich door relatief goedkope woningbouw op een dorpse plattegrond en eigen voorzieningen. Deze kenmerken zijn in Tuindorp Vooruit onder meer zichtbaar in de woningplattegrond, de openbare groenvoorziening en de geleding van straten. In de tuin kon men groenten verbouwen en kippen houden. Het halfronde Poortplein vormt de centrale ruimte in Tuindorp. Hier bevonden zich onder meer een muziektent, schoolgebouw en winkeltjes. De meeste bebouwing had twee bouwlagen en een schild- of zadeldak. Het materiaalgebruik was traditioneel met donkerrode gevels, metselwerk en daken gedekt met pannen. De beslotenheid is kenmerkend voor de wijk. De woningen zijn breder dan ze diep zijn. Veel woningen hadden een badkamer en slaapkamer op de begane grond met boven nog enkele slaapvertrekken.

Renovatie

Na de renovatie wijzigde de indeling van woningen ingrijpend. De bovenverdieping werd p Tuindorp, Poortplein. beter bruikbaar en het huis werd geïsoleerd. Niet alleen woningen, maar ook de omgeving werd aangepakt: het karakter en de verschijningsvorm van de wijk werd teruggebracht naar de oorspronkelijke situatie. Dat Tuindorp niet geheel is gesloopt is mede te danken aan buurtbewoners. Uiteindelijk is door de gemeente Ede en Woonstede besloten dit deel van Tuindorp te sparen. De voltooiing van derenovatie van Tuindorp kreeg ruime belangstelling in diverse tv-programma’s.

Dit is een verhaal uit het eenmalige ENKA-magazine van mei 2022, dat verscheen ter gelegenheid van 100 jaar ENKA Ede. Lees ook de andere verhalen van deze special.

Bronnen en verder lezen:

• M. Kooiman, Een tuindorp in Ede: het Poortplein en omgeving, 1993.
• Gemeente Ede, Een tuindorp herrijst: boekje open over Oud Ede-Zuid, 1996.

Rechten

Auteur: Hanneke de Groot, Redactie: Theo Boessenkool (Vereniging Oud Ede), 2022, CC-BY-SA