De familiebegraafplaats

De oprichting van de begraafplaats

“Mijn grootvader heeft dit landgoed in ongeveer 1910 gekocht. Als geldbelegging en voor de jacht, wat hem zeer na aan het hart lag. In 1952 of 1953 voelde hij zijn eind aankomen. Toen heeft hij het georganiseerd om die begraafplaats aan te leggen. Hij wilde graag op zijn eigen grond begraven worden en dat is hem gelukt. Hij is in 1956 overleden toen de begraafplaats net zo’n beetje klaar was. Hij was dan ook de eerste. En in 1957 mijn grootmoeder, dus toen lagen ze daar beide. Dat was het begin van de begraafplaats.

Dat kon in die tijd allemaal nog. Het schijnt theoretisch nog steeds te kunnen, maar dan moet je een ontheffing hebben en die krijg je niet. Mijn grootvader heeft die ontheffing toen nog kunnen krijgen. Of dat moeilijk was, weet ik eigenlijk niet. Dat is een beetje buiten mijn gezichtsveld gebeurd. Ik geloof dat het wel meeviel. Als je die ontheffing maar hebt, dan is het nog steeds mogelijk om een begraafplaats te stichten. Maar je moet het wel goed regelen. Het is nu gewoon één van de begraafplaatsen van N.

Oorspronkelijk was het een bosje midden in het bouwland. Daar is toen een hek omheen gezet, met verder niet zo veel toestanden. Een beetje beplanting aangepast en dat is toen de begraafplaats geworden. De begraafplaats voor de familie V. Ik denk dat mijn grootvader goede herinneringen aan die plek had. Het is het hoogste punt van het landgoed, dat speelt wel een rol mee. Het is midden in het land, niet aan de weg of zoiets. Het is echt een heel mooi plekje…”

Begrafenissen en tradities

“Maar we hebben het wel een paar keer meegemaakt dat we er gewoon niet met de auto bij konden komen. Omdat het zo slecht en modderig was. Dan nemen we gewoon een landbouwwagen met een tractor ervoor, kleed over de wagen en dan de hele stoet er achter aan. Dat is heel landelijk en apart. En ook wel bijzonder. Dat heb ik al een paar keer moeten doen. En ook wíllen doen want er zijn familieleden die daar prijs op stellen.

Qua aantallen gaat het gelukkig niet zo heel hard. Mijn grootouders hadden acht kinderen en van die acht kinderen liggen er hier een stuk of vier begraven. Een paar niet, want vooral de vrouwen liggen vaak bij hun man, die ergens anders begraven is. Er liggen ook al kleinkinderen. De mensen die zich met de familie V. verbonden voelen, willen hier graag komen. Er zijn echter ook wel eens andere omstandigheden. Een neef van me zat in Canada en is daar door een ongeluk om het leven gekomen. Van hem heb ik de as hier bijgezet.

In de tachtiger jaren hebben we er een familiestichting van gemaakt. Toen heeft mijn vader het overgedaan aan ons. Voor dit tijd deed mijn vader de begraafplaats zelf, dat hoorde er gewoon bij. Het is een familiestichting met een aantal familieleden waar ik zelf de voorzitter van ben. In grote lijnen doet de stichting het beheer van de begraafplaats, het onderhoud. Daarnaast probeert de stichting de familiebanden wat aan te houden door een familiedag te organiseren, dat soort dingen. Maar verder stelt het niet zo gek veel voor. Maar dat onderhoud moet wel geregeld worden. Het grootste gedeelte van wat er gebeuren moet, doe ik zelf. Als er wat kosten gemaakt moeten worden, doet de stichting dat.”

“Ik heb de begrafenis van mijn opa destijds wel bewust meegemaakt. Toen was ik inmiddels al zo’n dertien jaar. Maar het begraven op zich, het technische gedeelte van het begraven, is toch gewoon de gemeentelijke grafdelver die een graf komt maken. Dus het is niet zo dat je zelf maar vrolijk kunt gaan begraven. Het moet allemaal netjes gemeld worden bij de gemeente. Zij sturen de grafdelver die het graf maakt. Want de maten qua diepte moeten in stand gehouden worden en dat soort dingen. Dat wordt allemaal geregeld. Aan de ene kant is het heel romantisch om zelf een begraafplaats te hebben maar het wordt bij de gemeente ook echt allemaal netjes geregistreerd. Ik kan me ook wel voorstellen waarom ze zo terughoudend zijn bij de gemeente om toestemming te geven. Want planologisch is het natuurlijk een ramp, zo’n begraafplaats ergens midden in het buitengebied. Je zult er net een mooie snelweg langs willen leggen. Een huis kun je nog een keer opzij schuiven maar een begraafplaats wordt wat moeilijk. Dat kan ook, maar het wordt wel moeilijker.”

Toekomst

“Tja, hoe gaat zo’n begrafenis dan verder in zijn werk? Gewoon hoe je het zelf wilt doen. Dat is heel verschillend. Dat hangt er helemaal vanaf. Soms eerst een dienst ergens in de kerk…Een jaar of drie, vier geleden heb ik mijn moeder begraven. Toen heb ik gewoon hier in de schuur een dienst georganiseerd. Dat hebben we helemaal zelf gedaan. Het is vrijheid, blijheid hoe je dat wilt doen. Daar komt echt geen plichtpleging aan te pas. We organiseren het zelf en proberen dat zo persoonlijk mogelijk te houden. Een dominee ligt ook niet zo in onze lijn. Nee, dat past niet bij ons, we doen het zelf. Er zijn nu onderhand een stuk of tien graven. Vaak gebeurt het ook dat ze vanuit de andere kant van het land komen, vanuit het westen. Dan houden ze een dienst thuis en komen hier alleen begraven. Dat is elke keer weer anders. Dat kan allemaal.

Maar hoe dat in de toekomst zal gaan, is nog niet helemaal duidelijk. Het is een beetje afwachten hoe dat zal gaan. De begraafplaats is van de stichting maar ligt wel midden op mijn land. Dus zo lang wij hier blijven zitten, is alles wel veilig. Als we ooit een keer hier zouden … Je weet toch nooit wat er gebeurt. Dat je weg moet of … Dan blijft de begraafplaats eigendom maar of het nou zo gezellig is om midden op de grond van een ander te zitten? Maar dat blijft allemaal afwachten. Je moet nooit te ver vooruitkijken.”

“Ik ben hier in dit huis geboren en ben nog nooit verhuisd. Dat gaat misschien binnenkort wel een keer gebeuren maar daar moet ik nog niet aan denken. Al die spullen die je in je hele leven verzameld hebt. Dan moet je afscheid nemen van een hoop dingen. Maar dat zien we dan ook wel weer. De volgende generatie begint er nu aan te komen. Het is de bedoeling dat mijn zoon hier straks komt en dat hij het bedrijf overneemt. Maar daar is nog geen datum voor vastgelegd. Hij wil het wel graag. Dat maakt de kans toch wat groter dat de begraafplaats hier in stand blijft. Dat geeft wel een prettig gevoel. Ik ga er vanuit dat ik hier zelf ook begraven wordt. Maar aan de andere kant is dat ook nog niet zo duidelijk. Soms zit je wel eens te denken dat cremeren eigenlijk veel makkelijker is. Dan heb je later ook geen problemen met de resten die … Daar ben ik nog niet uit. Maar ik ga er toch wel van uit dat ik hier mettertijd ook begraven word.”

“Ook nog zoiets. De ouders van mijn grootvader waren in Amsterdam begraven. Die graven moesten een jaar of twintig geleden geruimd worden en toen hebben we de grafstenen hier naar toe gehaald. We hebben ze zelf opgehaald in Amsterdam en hier neergelegd. Dat is iets wat je op deze manier een keer kunt doen. Anders waren die stenen vermalen. Nu liggen de stenen in ieder geval nog hier met een heleboel namen. Toch een aandenken aan de overgrootouders, dat is wel aardig… We hebben niet zoveel aanloop op de begraafplaats. Iedereen wil wel altijd graag de familiedagen hier houden om nog eens even op de begraafplaats te kunnen gaan kijken. Het is vrij voor iedereen om er naar toe te gaan maar in de praktijk gebeurt dat niet zo veel. Ik werk er om heen en dan loop ik eens even naar binnen toe. Of je werkt er een keer naar toe. Maar ik geloof niet dat ik er wekelijks kom.

Qua aanloop van buitenaf zijn er uit N. een aantal mensen die het zeer interesseert. Aan de ene kant is dat prima maar er zijn ook een heleboel nieuwsgierige mensen. En dan is er opeens weer wat weg en dan word je boos. Er zit wel een hek om heen, gewoon een oud hek. Maar ik doe het eigenlijk al dertig jaar niet meer op slot. Ten eerste was de sleutel altijd weg. Maar ook vanwege het gevoel van vrijheid; dat je er altijd naar binnen kunt. En op slot doen helpt toch niet want ze klimmen gewoon over het hek. En dan heb je weer gaten in het hek of in het gaas. Nee, de begraafplaats is vrij en iedereen met goede bedoelingen mag komen kijken. Maar het moet geen publieke attractie worden. Ik vind het eigenlijk al doodeng om dit verhaal op te hangen. Het is echt een plaats voor de familie. Iets heel unieks.”