Graafseweg, een weg met geschiedenis

Graafseweg, Wijchen

Voor de Franse inval van 1795 bestonden er in de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De Fransen stelden een netwerk van keizerlijke wegen vast. Het Franse plan voor de rijkswegen werd overgenomen door Rijkswaterstaat en in 1814 presenteerde koning Willem I een nationaal netwerk van 'groote wegen'. Dat kwam in grote lijnen overeen met het Franse rijkswegennetwerk. De Graafseweg was daarin een deel van de verbinding Den Bosch - Nijmegen (in de Franse tijd onderdeel van de verbinding Parijs-Groningen).

Verharding tot rijksstraatweg vond plaats in de eerste helft van de negentiende eeuw. Door de aanleg van de A50 en A326 tussen Geffen en Nijmegen, eind jaren 70 van de vorige eeuw, verloor de Graafseweg zijn functie als hoofdverbindingsweg.

Bochten afsnijden

Bij de oorspronkelijke aanleg werd zo veel mogelijk gebruikgemaakt van hogere plekken in het gebied. Het wegverloop had daardoor meer bochten. Om verbreding mogelijk te maken en het aantal bochten te verminderen voor het toenemende verkeer werden in de eerste helft van de twintigste eeuw bochten afgesneden. Een daarvan is het dijkje tussen de Huurlingsedam en het gehucht Lunen. De oude Graafseweg ligt hier nu als een verlaten zandweggetje omzoomd door bomen en struiken.

Operatie Market Garden

De Graafseweg was belangrijk tijdens de Operatie Market Garden in september 1944. De gedropte luchtlandingstroepen moesten een hele serie strategische bruggen (zoals bij Grave) in handen zien te krijgen. Zij moesten zo snel mogelijk door de grondtroepen worden ontzet want zij waren met relatief kleine eenheden. De grondtroepen rukten via de Graafseweg op richting Arnhem. Doel was om binnen vier dagen vanuit België door te stoten naar Arnhem. Dat lukte niet. De opmars verliep over een smal front, namelijk deze tweebaansweg naar het noorden. De opmarsroute lag constant onder moordend vuur en vele soldaten lieten het leven. De Britten en Amerikanen noemden de weg al snel 'Hell's Highway'.