Boerderij 't Uiversnest in Deest

Het huidige 't Uiversnest stamt uit 1850 en is in verhouding tot de eerste vermeldingdatum van 1348 redelijk jong. In dat jaar werd beschreven dat, alleen al in Deest, deze boerderij samen met de boerderijen De Munnickhof, Vogelensangh, waarschijnlijk De Reventer en 150 morgen land in het bezit was van kloosterabdij Graefenthal. Dit Cisterciënzerklooster heeft onder andere in Deest enkele honderden jaren lang invloed uitgeoefend, want dezelfde bezittingen worden in het jaar 1650 wederom beschreven.

Familie Smits

Sinds de achttiende eeuw was de boerderij het eigendom van de familie Smits. De huidige eigenaren, de familie Litjens, zijn verre nazaten van de laatste Smits. Door het huwelijk van Johanna Smits met de Limburger Jan Christiaan Litjens in 1876 veranderde wel de naam van de eigenaar, maar het bleef in de familie. De boerderij zelf was destijds 55 hectare groot, maar er werd 150 hectare beheerd.  Ontgrondingen hebben voortzetting van het boerenbedrijf onmogelijk gemaakt en de familie is eigenlijk noodgedwongen overgestapt naar het toerisme. De boerderij is nu een Bed & Breakfast, een mooie plek om te ontwaken.

Romeinse Limes

Tijdens die grootschalige zandwinning werden voortdurend vondsten gedaan die duidden op Romeinse aanwezigheid. Eigenlijk zijn die vondsten niet zo verwonderlijk want 't Uiversnest is gelegen aan de voormalige Koningstraat die deel uitmaakte van de zuidelijke Limesroute, de oude verbindingsweg russen Nijmegen en Tiel. Helaas is een deel van de bodemschatten verloren gegaan. Gelukkig heeft de huidige eigenares nog een aantal vondsten van de ontzandingsinstallatie weten te redden. Naar aanleiding van haar vondsten werd archeologisch onderzoek uitgevoerd. Vele duizenden gevonden stuks aardewerk, metaal, glas, bouwmateriaal, hout en bot zijn gedetermineerd en in een boek vastgelegd.

Heren van Deest

De analyse van het vondstmateriaal heeft enkele nieuwe inzichten opgeleverd. Zo is onder andere de aanwezigheid aangetoond van een laat-neolithische woonplaats en blijkt de vroeg-Romeinse nederzetting aanmerkelijk groter te zijn geweest dan aanvankelijk was aangenomen. De vermoedelijke Bataafse bewoners hebben waarschijnlijk nauwe banden onderhouden met het nabij gelegen Romeinse leger. Bovendien bevestigden de vondsten de historisch bekende ontwikkeling van 't Uiversnest sinds de veertiende eeuw. Vondsten van onder andere delen van een gracht doen overigens vermoeden dat 't Uiversnest ooit de thuisbasis is geweest van de heren van Deest.

De boerderij is ook beschreven in de Route Drutense monumenten.

Rechten

André Janssen, Projectgroep Boederij & Laendschap van de Bewaorsmiense