De Scharenburg, een strijdige dijk

Zo bleven de benedendorpen Alphen, Dreumel, Wamel, Altforst. Maasbommel en Puiflijk vechten tegen het water van Nijmegen, Weurt, Beuningen, Ewijk, Winssen, Deest, Afferden, Bergharen, Horssen en Druten. Om het water van boven tegen te houden, liggen er van noord naar zuid door de streek dwarsdijken of zijtwenden. In die dijken liggen sluizen of schutlakens om het water van de weteringen, die het water van sloten verzamelen, af te voeren naar de sluizen in de dijk van de Maas. Maar ja, als de bovendorpen veel te veel water hebben, willen ze dat graag kwijt. De schutlakens moeten open. En daar zit het probleem. Al dat water kunnen de weteringen niet afvoeren. Zeker niet als de Maas hoog staat. De benedendorpen verzuipen als dan toch de sluizen opengaan. Die tegengestelde belangen leidden in dit gebied tot ruzies gerechtszaken en gevechten.

Belangrijke zijtwende

Een belangrijke zijtwende is de Scharenburg en haar Horssense schutlaken. Al vanaf 1481 worden we uitvoerig ingelicht over de toestand van de streek en het bedreigende water. Ook de Scharenburg is voortdurend oorzaak van ruzies, geweld en rechtszaken. Als Afferden het water tot aan de lippen staat en het Horssense en Puiflijkse schutlaken niet opengaan of afgedamd zijn, zijn er altijd weer wanhopige boeren uit de bovendorpen, die bij nacht en ontij met spa en schop de dwarsdijken door steken en het schutlaken vernielen. Vooral Afferden komt in akten nogal eens voor, omdat ze het schutlaken hebben vernield of de Scharenburg hebben doorgestoken. Vanzelfsprekend tot woede van Puiflijk en Leeuwen.

Onderhoud

In 1563 is het weer zover en de Afferdenaren scheppen in de kroeg zelfs op over de vernielingen. Vermoedelijk hebben ze er voor moeten boeten in de kelder van de ambtsman in het kasteel van Leeuwen. De benedendorpen, Puiflijk voorop, hebben belang bij goed onderhoud van de Scharenburg. Dat werd dan ook uit de dorpskas betaald. Omdat de Maas en Waalse jonkers, die als gerichtsmannen rechtvaardig zouden moeten rechtspreken, zelf last hebben van tegengestelde belangen, blijft een goede regeling achterwege en de Scharenburg kwetsbaar.

Verbindingsweg

Behalve een zijtwende is de Scharenburg óók een belangrijke verbindingsweg tussen de Waaldorpen en de Maaskant. De aanliggende dorpen Druten, Horssen en Appeltern hebben er nog steeds groot belang bij dat de weg goed begaanbaar blijft. Waar de naam Scharenburg vandaan komt is niet zeker. Wél was er in Puiflijk in de veertiende eeuw een adellijk geslacht dat Van Schorrenberg of Scharrenburgh heette. Er staat hier nog een boerderij die De Scharenburg genoemd wordt.

Rechten

Cor van den Heuvel