Landgoed Staverden

Kasteel van de witte pauwen

Staverden is een compleet landgoed: een kasteel met omliggend park, landbouwbedrijven, bos voor de houtproductie, een molen, een kapelletje en een begraafplaats. En in vroeger tijd leemkuilen en een steenoven. Staverden of Staveren behoorde tot de oudste bezittingen van de Gelderse graven (sedert 1339 hertogen), die er waarschijnlijk al in de 12de eeuw een hof hadden.

In 1299 verkreeg graaf Reinald I van de keizer toestemming Staverden tot een stad te maken, maar een stedelijke ontwikkeling heeft nooit plaatsgevonden. Staverden bleef een hof, die sinds 1400 door de Gelderse hertogen in leen werd uitgegeven onder de verplichting witte pauwen te houden en pauwenveren te leveren voor de helm van de hertog. De oude traditie van de witte pauwen werd door vader en zoon s' Jacob in ere hersteld. De pauwenveren worden nu jaarlijks aangeboden aan de commissaris van de koningin in Gelderland.

Grafheuvels

Op Staverden is de vroege aanwezigheid van de mens nog zichtbaar in vier grafheuvels aan de westrand van het beekdal en twee aan de oostrand. Ze zijn ongeveer 4000 jaar oud. Dat er aan beide oevers van de beek grafheuvels liggen kan er op wijzen dat hier, toen de heuvels opgeworpen werden, een doorwaadbare plaats in de beek lag.

Jugendstil

Het huidige landhuis Staverden is ongeveer een eeuw oud, maar wordt door zijn veel langere geschiedenis steevast 'kasteel' genoemd. Nadat hij het huis in 1835 door koop had verworven, liet Jan Rudolf Kemper met gebruikmaking van delen van het 17de-eeuwse huis een nieuw landhuis bouwen, waarbij hij de hoekpaviljoens verlaagde. Ir. F.B. s' Jacob liet het landhuis na 1905 door architect L.A. van Essen en J. van Zeggeren uit Harderwijk vergroten tot het huidige 'kasteel'. Het landhuis heeft nog altijd de indeling uit 1907. Ook interieuronderdelen als schouwen, betimmeringen, trappenhuis, glas-in-lood en wand- en vloertegels zijn nog uit die tijd. Aan het voorplein staat een groot dienstgebouw uit de 19de eeuw.

Bijschrift

In de eerste helft van de 20ste eeuw zwaaide H.Th. s' Jacob de scepter op Staverden. In 1929 behoorde hij tot de oprichters van Het Geldersch Landschap en hij was tot zijn overlijden bestuurslid. Zijn erfgenamen maakten het de Stichting Geldersch Landschap/Geldersche Kasteelen in 1963 mogelijk Staverden aan te kopen.

Er is een sfeervol bezoekerscentrum met landschapswinkeltje.