Al eeuwenlang vormen landbouw en veeteelt de kern van de Nijkerkse economie. Ook andere vormen van voedselproductie spelen een belangrijke rol. Zo heeft Nijkerk in de twintigste eeuw twee melkfabrieken: Zuivelfabriek De Eendracht, opgericht in 1905 en in bedrijf tot 1971, en Melkfabriek De Volharding (1920).
De Volharding is de eerste melkfabriek in Nederland die zich op grote schaal bezig gaat houden met de afzet van melk naar winkels (onder de merknaam Volnij). Ook ontwikkelt het bedrijf innovatieve verpakkingen. In 1981 gaat De Volharding op in Coberco; in 2009 in Arla Foods.
In 2010 besluiten acht gemeenten in de Gelderse Vallei (Barneveld, Ede, Nijkerk, Rhenen, Renswoude, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen) samen te gaan werken op het gebied van voedselproductie en wordt Regio Foodvalley opgericht. Regionale overheden, ondernemers, onderwijs- en kennisinstellingen werken samen om de Europese topregio op het gebied van agrifood te worden en te blijven.
In 2019 wordt Food Academy Nijkerk opgericht, waar MBO-opleidingen uit de foodsector worden aangeboden. Ook telt Nijkerk nog steeds veel bedrijven in de voedingsindustrie.
Museum Nijkerk, CC-BY-NC