Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Kerst in Zevenaar
"De kerstboom werd opgetuigd door mijn zus en ik. Er gingen zilveren slingers in en engelenhaar; daarna kwamen de ballen pas. Alle kleuren van de...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Sinterklaas in Ulft
"Weken van te voren was je al zenuwachtig, vooral voor 'Zwarte Piet' met zijn zak en roe. Al heb ik nooit meegemaakt dat er eentje...
Kerst in Ulft
"Voor het kerst werd, werden er al voorbereidingen getroffen. In huis werd een kerststal gezet en in sommige huishoudens ook een kerstboom, maar dat was...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Geboorte in Hattem
"Dat was voor die tijd een zenuwachtig gedoe. Mijn vader had geloof ik meer last van de bevalling dan mijn moeder. Dan moest ik de...
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Kermis in Beltrum
"En dan ging je met zuster Anna naar de kermis en dan moest de hele club van de kleuterschool in de draaimolen en dan werd...
Geboorte in Brummen
"Toen ik in maart 1942 geboren werd, was het erg koud en lag er een dik pak sneeuw. De huisarts werd door mijn vader opgetrommeld...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Kerst in Groesbeek
"Ja dat was altijd heel mooi. Om vier uur had je de nachtmis en dan bleven er altijd een paar vrouwen thuis, bij ons tenminste,...
Geboorte in Culemborg
"En d'r was dan vroeger niemand bij, net wat Jan Pronk zegt, gewoon mijn vader en de baker. En ze hadden voor mij ook geen...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Kermis in Echteld
"En Ochten ging ook veel naar de kermis in Tiel, naar de dolle maandag of beste maandag, werd dat genoemd. En de steenfabrieken lagen stil,...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Over overlijden in Harreveld
"Dat opbaren gebeurde dan thuis en 's avonds dan kwam de familie en de buurt en dan werd de rozenkrans en de litanie van .....
Over overlijden in Ulft
"Als de kist in de lijkkoets lag met een of twee paarden ervoor werd er naar het kerkhof gereden en de familie, vrienden en bekenden...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Over overlijden in Dreumel
"Nou als er iemand dood ging, dan gingen ze eerst in de buurt langs en dan gingen ze dat zeggen en de buurlui kwamen dan...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Oud en Nieuw in Wapenveld
"Op oudejaarsavond was het een grote traditie, wat ik zelf ook nog meegemaakt heb toen ik de snotneuzentijd ontgroeid was, dat je ging slepen. Want...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Geboorte in Gaanderen
"Ja, wat ik er me van kan herinneren, dat heb ik ook van verhalen, dat je vroeger voordat het kind geboren werd niets klaar mocht...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Oud en Nieuw in Opheusden
"En dan 's avonds, mijn vader werkte op de steenfabriek, en dan kwam hij 's avonds thuis en dan moest hij mijn moeder helpen met...
Kerst in Ingen
"Het mooiste vond ik altijd kerst van de zondagschool, dan hadden we ook altijd een hele grote boom, hadden we voor in de kerk staan....
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Kermis in Heerde
"Kermis was alleen op Koninginnendag of 5 mei of de buurt had een kleine kermis en dat waren de buurtfeesten. Dat was altijd een grote...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Kerst in Zevenaar
"De kerstboom werd opgetuigd door mijn zus en ik. Er gingen zilveren slingers in en engelenhaar; daarna kwamen de ballen pas. Alle kleuren van de...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Sinterklaas in Ulft
"Weken van te voren was je al zenuwachtig, vooral voor 'Zwarte Piet' met zijn zak en roe. Al heb ik nooit meegemaakt dat er eentje...
Kerst in Ulft
"Voor het kerst werd, werden er al voorbereidingen getroffen. In huis werd een kerststal gezet en in sommige huishoudens ook een kerstboom, maar dat was...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Geboorte in Hattem
"Dat was voor die tijd een zenuwachtig gedoe. Mijn vader had geloof ik meer last van de bevalling dan mijn moeder. Dan moest ik de...
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Kermis in Beltrum
"En dan ging je met zuster Anna naar de kermis en dan moest de hele club van de kleuterschool in de draaimolen en dan werd...
Geboorte in Brummen
"Toen ik in maart 1942 geboren werd, was het erg koud en lag er een dik pak sneeuw. De huisarts werd door mijn vader opgetrommeld...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Kerst in Groesbeek
"Ja dat was altijd heel mooi. Om vier uur had je de nachtmis en dan bleven er altijd een paar vrouwen thuis, bij ons tenminste,...
Geboorte in Culemborg
"En d'r was dan vroeger niemand bij, net wat Jan Pronk zegt, gewoon mijn vader en de baker. En ze hadden voor mij ook geen...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Kermis in Echteld
"En Ochten ging ook veel naar de kermis in Tiel, naar de dolle maandag of beste maandag, werd dat genoemd. En de steenfabrieken lagen stil,...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Over overlijden in Harreveld
"Dat opbaren gebeurde dan thuis en 's avonds dan kwam de familie en de buurt en dan werd de rozenkrans en de litanie van .....
Over overlijden in Ulft
"Als de kist in de lijkkoets lag met een of twee paarden ervoor werd er naar het kerkhof gereden en de familie, vrienden en bekenden...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Over overlijden in Dreumel
"Nou als er iemand dood ging, dan gingen ze eerst in de buurt langs en dan gingen ze dat zeggen en de buurlui kwamen dan...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Oud en Nieuw in Wapenveld
"Op oudejaarsavond was het een grote traditie, wat ik zelf ook nog meegemaakt heb toen ik de snotneuzentijd ontgroeid was, dat je ging slepen. Want...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Geboorte in Gaanderen
"Ja, wat ik er me van kan herinneren, dat heb ik ook van verhalen, dat je vroeger voordat het kind geboren werd niets klaar mocht...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Oud en Nieuw in Opheusden
"En dan 's avonds, mijn vader werkte op de steenfabriek, en dan kwam hij 's avonds thuis en dan moest hij mijn moeder helpen met...
Kerst in Ingen
"Het mooiste vond ik altijd kerst van de zondagschool, dan hadden we ook altijd een hele grote boom, hadden we voor in de kerk staan....
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Kermis in Heerde
"Kermis was alleen op Koninginnendag of 5 mei of de buurt had een kleine kermis en dat waren de buurtfeesten. Dat was altijd een grote...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
