Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Over overlijden in Opheusden
"De naaste familie, als de laatste adem uitgeblazen werd, was de naaste familie erbij, tenminste als die er was zo veel mogelijk. Ja en als...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Sinterklaas in Emst
"We zetten dan 's avonds de klomp en we zongen dan eerst sinterklaasliedjes, maar we zetten dan vaak de klomp in de vensterbank. Want dan...
Sinterklaas in Hattem
"Sinterklaas was vroeger nogal geheimzinnig. In mijn jeugd op de radio en de televisie maakten ze je nog wel eens bang voor sinterklaas. Want denk...
Koninginnedag in Groesbeek
"En ik denk dat Koninginnedag toen in augustus is geweest, ja op de verjaardag van Koningin Wilhelmina en die was in augustus jarig. Want anders...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Geboorte in Herwijnen
"Toen Jo van ons geboren werd, dat weet ik dus niet want dat was de tweede, dan stond dat wiegje op de slaapkamer van de...
Kerst in Zevenaar
"De kerstboom werd opgetuigd door mijn zus en ik. Er gingen zilveren slingers in en engelenhaar; daarna kwamen de ballen pas. Alle kleuren van de...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Oud en Nieuw in Ulft
"Wij knalden ook wel, maar dat waren van die kleine knalletjes van carbidbusjes. Bijvoorbeeld een buismanbusje met een spijkergat onderin, daar deed je dan een...
Oud en Nieuw in Elspeet
"'s Middags gingen ze naar de grote kerk, midden in het dorp, niet voor de preek want die was 's avonds, maar het was dan...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Geboorte in Ulft
"Een week of zes voor de geboorte moest je de wieg en de kleertjes voor de baby klaar hebben. Tegen de tijd dat het zover...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Over overlijden in Ermelo
"En dan kwamen ze van Van de Berg kwamen ze de kist thuisbrengen met zo'n loopwagen. Van de timmerschuur die was aan de Puttenweg. Nou...
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Koninginnedag in Culemborg
"'s Middags was er altijd ringrijden op de markt, dan kwamen de boeren van buitenaf. En dan zat de vrouw daar keurig op de bok...
Kerst in Ulft
"Voor het kerst werd, werden er al voorbereidingen getroffen. In huis werd een kerststal gezet en in sommige huishoudens ook een kerstboom, maar dat was...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Geboorte in Groesbeek
"Dat was met de geboorte van Winand, toen was Wim wel thuis. Toen ging hij de hele tijd naar de schuur en de tuin. Hij...
Oud en Nieuw in 's Heerenberg
"Oud en nieuw, als je klein was dan mocht je opblijven. En ik weet nog wel iedereen dronk bier en ik kreeg ook een beetje...
Kerst in Groesbeek
"Ja dat was altijd heel mooi. Om vier uur had je de nachtmis en dan bleven er altijd een paar vrouwen thuis, bij ons tenminste,...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Oud en Nieuw in Herwijnen
"Bij ons was het eerst naar de kerk met oudjaarsavond en dan ging je naar huis om een kopje koffie te drinken en als je...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Oud en Nieuw in Doornenburg
"Vroeger hadden de mensen niet de mogelijkheid Oud en Nieuw te vieren, dus gingen ze kaarten. Als ze een borreltje hadden, bijvoorbeeld jenever, dan praatten...
Geboorte in Didam
"Dat er tegenwoordig naar buiten toe veel meer aandacht aan besteed wordt. Als je ziet wat er in de buurt allemaal in de tuin gezet...
Over overlijden in Puiflijk
"Daar staan nog twee oudere huizen met oude mensen en naar de rozenkrans, ja allemaal naar de rozenkrans. Van die jongeren kwamen wij daar aan,...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Kerst in Emst
"Versieren was er ook bijna niet bij, want je had bijna geen spullen. D'r werden dan hooguit koekjes met een gat erin in de boom...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Koninginnedag in Herwijnen
"Met de school liedjes leren, en dat was oefenen met elkaar. Eerst met de klas, dan met de hele school. En dan ging je als...
Kerst in Didam
"De kerst was natuurlijk een feest van rondom de kerstboom en de kerststal en de kerststal was vroeger heel belangrijk. De kerststal werd van zolder...
Kerst in Harreveld
"De kerststal stond in de kerk en ook bij ons thuis. En met zo'n heel stel kinderen moest je wel een beetje oppassen dat er...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Kermis in Nunspeet
"Ik wilde het hebben over de meidenmarkt in Nunspeet. Vanaf de jaren '20 werd er een zogenaamde meidenmarkt gehouden. Op paasmaandag, hemelvaartsdag en pinkstermaandag. Dat...
Oud en Nieuw in Heerde
"Een goed nieuwjaar wensen was ook een groot gebeuren waaraan iedereen meedeed. De kinderen gingen de hele buurt door nieuwjaarwensen en ook de ouderen gingen...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Over overlijden in Opheusden
"De naaste familie, als de laatste adem uitgeblazen werd, was de naaste familie erbij, tenminste als die er was zo veel mogelijk. Ja en als...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Sinterklaas in Emst
"We zetten dan 's avonds de klomp en we zongen dan eerst sinterklaasliedjes, maar we zetten dan vaak de klomp in de vensterbank. Want dan...
Sinterklaas in Hattem
"Sinterklaas was vroeger nogal geheimzinnig. In mijn jeugd op de radio en de televisie maakten ze je nog wel eens bang voor sinterklaas. Want denk...
Koninginnedag in Groesbeek
"En ik denk dat Koninginnedag toen in augustus is geweest, ja op de verjaardag van Koningin Wilhelmina en die was in augustus jarig. Want anders...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Geboorte in Herwijnen
"Toen Jo van ons geboren werd, dat weet ik dus niet want dat was de tweede, dan stond dat wiegje op de slaapkamer van de...
Kerst in Zevenaar
"De kerstboom werd opgetuigd door mijn zus en ik. Er gingen zilveren slingers in en engelenhaar; daarna kwamen de ballen pas. Alle kleuren van de...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Oud en Nieuw in Ulft
"Wij knalden ook wel, maar dat waren van die kleine knalletjes van carbidbusjes. Bijvoorbeeld een buismanbusje met een spijkergat onderin, daar deed je dan een...
Oud en Nieuw in Elspeet
"'s Middags gingen ze naar de grote kerk, midden in het dorp, niet voor de preek want die was 's avonds, maar het was dan...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Geboorte in Ulft
"Een week of zes voor de geboorte moest je de wieg en de kleertjes voor de baby klaar hebben. Tegen de tijd dat het zover...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Over overlijden in Ermelo
"En dan kwamen ze van Van de Berg kwamen ze de kist thuisbrengen met zo'n loopwagen. Van de timmerschuur die was aan de Puttenweg. Nou...
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Koninginnedag in Culemborg
"'s Middags was er altijd ringrijden op de markt, dan kwamen de boeren van buitenaf. En dan zat de vrouw daar keurig op de bok...
Kerst in Ulft
"Voor het kerst werd, werden er al voorbereidingen getroffen. In huis werd een kerststal gezet en in sommige huishoudens ook een kerstboom, maar dat was...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Geboorte in Groesbeek
"Dat was met de geboorte van Winand, toen was Wim wel thuis. Toen ging hij de hele tijd naar de schuur en de tuin. Hij...
Oud en Nieuw in 's Heerenberg
"Oud en nieuw, als je klein was dan mocht je opblijven. En ik weet nog wel iedereen dronk bier en ik kreeg ook een beetje...
Kerst in Groesbeek
"Ja dat was altijd heel mooi. Om vier uur had je de nachtmis en dan bleven er altijd een paar vrouwen thuis, bij ons tenminste,...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Oud en Nieuw in Herwijnen
"Bij ons was het eerst naar de kerk met oudjaarsavond en dan ging je naar huis om een kopje koffie te drinken en als je...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Oud en Nieuw in Doornenburg
"Vroeger hadden de mensen niet de mogelijkheid Oud en Nieuw te vieren, dus gingen ze kaarten. Als ze een borreltje hadden, bijvoorbeeld jenever, dan praatten...
Geboorte in Didam
"Dat er tegenwoordig naar buiten toe veel meer aandacht aan besteed wordt. Als je ziet wat er in de buurt allemaal in de tuin gezet...
Over overlijden in Puiflijk
"Daar staan nog twee oudere huizen met oude mensen en naar de rozenkrans, ja allemaal naar de rozenkrans. Van die jongeren kwamen wij daar aan,...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Kerst in Emst
"Versieren was er ook bijna niet bij, want je had bijna geen spullen. D'r werden dan hooguit koekjes met een gat erin in de boom...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Koninginnedag in Herwijnen
"Met de school liedjes leren, en dat was oefenen met elkaar. Eerst met de klas, dan met de hele school. En dan ging je als...
Kerst in Didam
"De kerst was natuurlijk een feest van rondom de kerstboom en de kerststal en de kerststal was vroeger heel belangrijk. De kerststal werd van zolder...
Kerst in Harreveld
"De kerststal stond in de kerk en ook bij ons thuis. En met zo'n heel stel kinderen moest je wel een beetje oppassen dat er...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Kermis in Nunspeet
"Ik wilde het hebben over de meidenmarkt in Nunspeet. Vanaf de jaren '20 werd er een zogenaamde meidenmarkt gehouden. Op paasmaandag, hemelvaartsdag en pinkstermaandag. Dat...
Oud en Nieuw in Heerde
"Een goed nieuwjaar wensen was ook een groot gebeuren waaraan iedereen meedeed. De kinderen gingen de hele buurt door nieuwjaarwensen en ook de ouderen gingen...
