Een wagen vol verhalen
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen.
Lees intro
147 verhalen
Bekijk volledige kaart
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen, te bewaren en bekend te maken. Het project is een initiatief van Erfgoed Gelderland en Omroep Gelderland. De verhalen, foto's, filmpjes en geluidsfragmenten zijn afkomstig van de mensen die de tradities en gebruiken kennen.
Vroeg carnaval in Nöttedarp
<p>Carnaval vieren in Nöttedarp! Net iets eerder dan de rest van Gelderland, misschien wel de rest van Nederland. Twee weken voordat de rest van Gelderland...
De buurt uitschieten
<p>De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".</p>
Steltlopen in Didam
<p>In vroeger tijden werden stelten gebruikt om ondergelopen land door te waden of om op hoogte te werken. Later groeide het steltlopen uit tot een...
'Jenne met de benne' op kerstavond
<p>Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.</p>
Spelen met een varkensblaas
<p>De varkensblaas was een veelgebruikt bijproduct uit de huisslacht. Zo werd hij langs de oostgrens met Duitsland regelmatig gebruikt als ‘vat’ om drank in te...
Aanzegger, Aanspreker, Begrafenisondernemer
<p>Even vooraf: mijn vader was timmerman in ons kleine dorp. Hij was hiermee gestart na zijn huwelijk. Hij kocht een klein boerderijtje, waar hij in...
Een botter vol verhalen
<p>De visserijdagen in Harderwijk zijn in het leven geroepen om de visserij van de Zuiderzee in gedachtenis te houden. Harderwijk is sterk verbonden geweest met...
Honing-en Bijenmarkt
<p>De Eerbeekse Honing- & Bijenmarkt vindt zijn oorsprong in 1902 en wordt sindsdien jaarlijks, elke vierde zaterdag in september, gehouden. Zij komt voort uit de...
Verlichtingsdagen in Aalst
<p>De Verlichtingsdagen in Aalst bij Zaltbommel zijn al 45 jaar een echte traditie en worden elke twee jaar in september gehouden. De Verlichtingsdagen zijn ongeveer...
De Klokkenmaker
<p>Bij “de Klokkenmaker Van Apeldoorn” in Harderwijk, wordt het al eeuwen oude ambacht klokken maken beoefend. Vele oude en antieke klokken worden hier dagelijks weer...
Zingen onder de Pinksterkroon
<p>Over Pinkstergebruiken schreef de streekschrijver Hendrik Odink (1889-1973) op 23 mei 1958 het onderstaande verhaal in het dagblad Tubantia: “In de kerkelijke archivalia van Eibergen,...
Pakjesavond met brokken chocolade
<p>Ik, chocoladefan, vier pakjesavond altijd pas op 6 december, want dan worden bij chocolaterie Mousset in Arnhem alle restanten chocoladeletters al meer dan een halve...
Mandenmakerij: een harde wereld
<p>Mijn vader had vroeger een mandenmakerij. Na de oorlog had hij dit bedrijf, samen met drie broers overgenomen van zijn vader. Van 1955 tot 1973...
Schaapscheerdersmaaltijd
<p>De schaapscheerdersmaaltijd werd op veel plaatsen op de Veluwe gegeten na het scheren van de schaapskudde in Loenen, Elspeet, Rheden en Ede. Nu leeft deze...
De Mariënboom in Barlo
<p>In Barlo staat altijd al de lindeboom met de naam “Mariënboom”. De naam herinnert aan een oriëntatiepunt op een kruising van wegen. Iedereen in Barlo...
De Boelekearl
<p>Het dagelijks leven op de boerderij kon voor kinderen soms gevaarlijke situaties opleveren. Daarom bedachten ouders middelen om hun kinderen te beschermen, zoals het verhaaltje...
Palmpasen
<p>De zondag voor Pasen heet in de katholieke kerk ‘Palmpasen”. Een dag die herinnerde aan de intocht van Jezus Christus in Jeruzalem. De priester zegende,...
Tielsche kermiskoek
<p>De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
De nieuwjaarsduik in Borculo
<p>Een sociale, frisse traditie sinds het bestaan van Berkelland. Sinds het ontstaan van de gemeente Berkelland per 1 januari 2005 organiseert de Stichting voor Cultuur,...
De grote kookpot op de boerderij
<p>Op bijna alle kleine boerderijtjes in het land van Maas en Waal was een grote kookpot van rond 200 liter inhoud aanwezig. Vaak stond deze...
Maartekeur
<p>De Maartekeur in Lochem was een van de laatste openbare vrijstermarkten, zoals die ooit op tal van plaatsen in Nederland en daarbuiten voorkwamen. Zoveel is...
Walnoot tikken in Elburg
<p>Overal in Nederland kennen we wel knikkeren, maar in Elburg gebeurde dat niet met die mooie gekleurde bonken of spikkelknikkers, maar met walnoten. Op Tweede...
Erfhuis op de Oud Veluwse markt
<p>Het Barneveldse Boeren Erfhuis is, zoals de naam al zegt, een ouderwetse boerenveiling; dat gebeurt vanaf een platte wagen. Alle goederen gaan dan ook tegen...
Het laatste stukje kerkenpad in Puiflijk
<p>In het dorp Puiflijk is nog een laatste stuk kerkenpad te vinden. Deze is gelegen tussen de Houtsestraat en de Kerkstraat. De paden zijn ontstaan...
Roggebroodweging
<p>Een eeuwenoude traditie herleeft jaarlijks op Hemelvaartsdag, het wegen van het roggebrood bij de Muldersfluite tussen Hengelo (Gld) en Zelhem.</p>
Een kijkje achter de schermen bij het Tielse Fruitcorso
<p>Sinds de jaren zestig bestaat het corso, dat jaarlijks wordt gehouden in Tiel. Een aantal dorpen maakt dan een praalwagen met zaden en fruit. De...
De weerwolf van Millingen
<p>Het dorp Millingen aan de Rijn lag er uitgestorven bij. Pikdonker was de nieuwe maan en nergens zag je ook maar een straaltje licht. Alleen,...
Klootschieten
<p>De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Gemis van een kroeg
<p>Tradities is wat je helaas steeds meer ziet verdwijnen. Als ik kijk naar de kermis hier in mijn dorp Zetten is dat nog hooguit vijf...
Het veemgericht bij Havezate ’t Walfort in Aalten
<p>Havezate 't Walfort in de Aaltense buurtschap Haart was een versterkt huis dat toebehoorde aan één van de borgmannen van Bredevoort. De borgmannen moesten Bredevoort...
De duivelspop op het paasvuur
<p>Op Eerste Paasdag ontsteken de Gilden van Sint Gangulphus en Sint Laurentius het paasvuur om te vieren dat de lente en daarmee het nieuwe jaar...
De staaf van de smid
<p>Elke dorp in Nederland heeft wel een klok in een klokkentoren. Zo één die altijd luid bij lief en leed, de uren en halfuren laat...
Blauwe Gerrit
<p>Wie de sagen en legenden van de Veluwe kent, heeft zeker van Blauwe Gerrit gehoord.</p>
Paling- en haringroken
<p>In de lage Landen aan de zee wordt al zeer lange tijd vis gerookt. Zeker als er erg veel vis in één keer door vissers...
De Sinterklaastafel
<p>Gebruiken verdwijnen. Zo ook de St. Nicolaastafel een tafel waarop banketbakkers hun heerlijkheden uitstalden en die je nu nog maar amper ziet. Jammer want het...
De plaats van David
<p>Als je in Oosterbeek tien minuten met een ouder mens praat, gaat het over de oorlog. Dat leeft en dat gaat nooit meer weg.</p>
Twee mannen met elkaar in de onecht verbonden
<p>Hallo beste mensen, mogen we ons even voorstellen? Wij zijn Herman en Rene, wij zijn in 2015 gekozen als boerenpaar van carnavalsvereniging "De Braoiers" uit...
Volksfeest Winterswijk
<p>Het laatste weekend van augustus is het inmiddels al meer dan 125 jaar feest in Winterswijk. Bestond het feest meer dan een eeuw geleden nog...
Daar komt het woord 'klootjesvolk' vandaan...
<p>Eeuwen geleden werd er veel gevochten bij kasteel Ammersoyen in Ammersoden. In die tijd schoot men met werpkogels van klei, genaamd 'klootjes'. Daar is ook...
De eik en de 7 kolken
<p>In een huisje op de hei niet ver van Bennekom woonde Jan van Poorte met zijn 7 onnozele dochters. Op een avond stond er een...
Klokgelui in Aalten
<p>In het centrum van Aalten staat al vele eeuwen de Oude Sint Helenakerk. Het komt regelmatig voor dat de klokken ’s ochtends op diverse tijdstippen...
De taal van de molenwieken
<p>Met veel plezier werk ik als molenaar en wij molenaars hebben zo onze eigen 'taal'. Door de molenwieken in bepaalde standen te zetten, laten we...
Van ballon tot baron
<p>In 1783 is het ballonvaren uitgevonden door twee Franse broers. De koning van Frankrijk vond ballonvaren toen zo’n dappere heldendaad, dat als je dat deed,...
Dansen in Sonsbeek
<p>Vroeger, en dan heb ik het over de periode direct na de oorlog t/m de jaren '80, gingen wij op zaterdagmiddag vaak dansen bij de...
Ies en Gies is Pannegies
<p>Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
De kruisheer van de Nevelhorst
<p>Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
De modelbotter
<p>De modellen van de scheepjes (Botter) werden vroeger meestal door de schippers van de botter zelf gemaakt. Vaak was dat om wat extra verdienste te...
Het wonderkruisje van het Reijerink
<p>De boer van het Reijerink, een boerderij vlak bij Groenlo, had er flink de pe in. De raven waren terug. “Galgvogels zijn het mopperde hij,...
De eerste kerstboom stond in Hemmen
<p>Ottho Gerhard Heldring (1804-1876) was een predikant en auteur die veel voor het Betuwse plaatsje Hemmen en omgeving heeft betekend. Hij kwam op voor zogeheten...
De doop van examenkandidaten
<p>In Doetinchem werden geslaagde jongens van het Gymnasium van dominee Jan van Dijk gedoopt onder de waterpomp als ze geslaagd waren.</p>
Vroeg carnaval in Nöttedarp
<p>Carnaval vieren in Nöttedarp! Net iets eerder dan de rest van Gelderland, misschien wel de rest van Nederland. Twee weken voordat de rest van Gelderland...
De buurt uitschieten
<p>De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".</p>
Steltlopen in Didam
<p>In vroeger tijden werden stelten gebruikt om ondergelopen land door te waden of om op hoogte te werken. Later groeide het steltlopen uit tot een...
'Jenne met de benne' op kerstavond
<p>Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.</p>
Spelen met een varkensblaas
<p>De varkensblaas was een veelgebruikt bijproduct uit de huisslacht. Zo werd hij langs de oostgrens met Duitsland regelmatig gebruikt als ‘vat’ om drank in te...
Aanzegger, Aanspreker, Begrafenisondernemer
<p>Even vooraf: mijn vader was timmerman in ons kleine dorp. Hij was hiermee gestart na zijn huwelijk. Hij kocht een klein boerderijtje, waar hij in...
Een botter vol verhalen
<p>De visserijdagen in Harderwijk zijn in het leven geroepen om de visserij van de Zuiderzee in gedachtenis te houden. Harderwijk is sterk verbonden geweest met...
Honing-en Bijenmarkt
<p>De Eerbeekse Honing- & Bijenmarkt vindt zijn oorsprong in 1902 en wordt sindsdien jaarlijks, elke vierde zaterdag in september, gehouden. Zij komt voort uit de...
Verlichtingsdagen in Aalst
<p>De Verlichtingsdagen in Aalst bij Zaltbommel zijn al 45 jaar een echte traditie en worden elke twee jaar in september gehouden. De Verlichtingsdagen zijn ongeveer...
De Klokkenmaker
<p>Bij “de Klokkenmaker Van Apeldoorn” in Harderwijk, wordt het al eeuwen oude ambacht klokken maken beoefend. Vele oude en antieke klokken worden hier dagelijks weer...
Zingen onder de Pinksterkroon
<p>Over Pinkstergebruiken schreef de streekschrijver Hendrik Odink (1889-1973) op 23 mei 1958 het onderstaande verhaal in het dagblad Tubantia: “In de kerkelijke archivalia van Eibergen,...
Pakjesavond met brokken chocolade
<p>Ik, chocoladefan, vier pakjesavond altijd pas op 6 december, want dan worden bij chocolaterie Mousset in Arnhem alle restanten chocoladeletters al meer dan een halve...
Mandenmakerij: een harde wereld
<p>Mijn vader had vroeger een mandenmakerij. Na de oorlog had hij dit bedrijf, samen met drie broers overgenomen van zijn vader. Van 1955 tot 1973...
Schaapscheerdersmaaltijd
<p>De schaapscheerdersmaaltijd werd op veel plaatsen op de Veluwe gegeten na het scheren van de schaapskudde in Loenen, Elspeet, Rheden en Ede. Nu leeft deze...
De Mariënboom in Barlo
<p>In Barlo staat altijd al de lindeboom met de naam “Mariënboom”. De naam herinnert aan een oriëntatiepunt op een kruising van wegen. Iedereen in Barlo...
De Boelekearl
<p>Het dagelijks leven op de boerderij kon voor kinderen soms gevaarlijke situaties opleveren. Daarom bedachten ouders middelen om hun kinderen te beschermen, zoals het verhaaltje...
Palmpasen
<p>De zondag voor Pasen heet in de katholieke kerk ‘Palmpasen”. Een dag die herinnerde aan de intocht van Jezus Christus in Jeruzalem. De priester zegende,...
Tielsche kermiskoek
<p>De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
De nieuwjaarsduik in Borculo
<p>Een sociale, frisse traditie sinds het bestaan van Berkelland. Sinds het ontstaan van de gemeente Berkelland per 1 januari 2005 organiseert de Stichting voor Cultuur,...
De grote kookpot op de boerderij
<p>Op bijna alle kleine boerderijtjes in het land van Maas en Waal was een grote kookpot van rond 200 liter inhoud aanwezig. Vaak stond deze...
Maartekeur
<p>De Maartekeur in Lochem was een van de laatste openbare vrijstermarkten, zoals die ooit op tal van plaatsen in Nederland en daarbuiten voorkwamen. Zoveel is...
Walnoot tikken in Elburg
<p>Overal in Nederland kennen we wel knikkeren, maar in Elburg gebeurde dat niet met die mooie gekleurde bonken of spikkelknikkers, maar met walnoten. Op Tweede...
Erfhuis op de Oud Veluwse markt
<p>Het Barneveldse Boeren Erfhuis is, zoals de naam al zegt, een ouderwetse boerenveiling; dat gebeurt vanaf een platte wagen. Alle goederen gaan dan ook tegen...
Het laatste stukje kerkenpad in Puiflijk
<p>In het dorp Puiflijk is nog een laatste stuk kerkenpad te vinden. Deze is gelegen tussen de Houtsestraat en de Kerkstraat. De paden zijn ontstaan...
Roggebroodweging
<p>Een eeuwenoude traditie herleeft jaarlijks op Hemelvaartsdag, het wegen van het roggebrood bij de Muldersfluite tussen Hengelo (Gld) en Zelhem.</p>
Een kijkje achter de schermen bij het Tielse Fruitcorso
<p>Sinds de jaren zestig bestaat het corso, dat jaarlijks wordt gehouden in Tiel. Een aantal dorpen maakt dan een praalwagen met zaden en fruit. De...
De weerwolf van Millingen
<p>Het dorp Millingen aan de Rijn lag er uitgestorven bij. Pikdonker was de nieuwe maan en nergens zag je ook maar een straaltje licht. Alleen,...
Klootschieten
<p>De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Gemis van een kroeg
<p>Tradities is wat je helaas steeds meer ziet verdwijnen. Als ik kijk naar de kermis hier in mijn dorp Zetten is dat nog hooguit vijf...
Het veemgericht bij Havezate ’t Walfort in Aalten
<p>Havezate 't Walfort in de Aaltense buurtschap Haart was een versterkt huis dat toebehoorde aan één van de borgmannen van Bredevoort. De borgmannen moesten Bredevoort...
De duivelspop op het paasvuur
<p>Op Eerste Paasdag ontsteken de Gilden van Sint Gangulphus en Sint Laurentius het paasvuur om te vieren dat de lente en daarmee het nieuwe jaar...
De staaf van de smid
<p>Elke dorp in Nederland heeft wel een klok in een klokkentoren. Zo één die altijd luid bij lief en leed, de uren en halfuren laat...
Blauwe Gerrit
<p>Wie de sagen en legenden van de Veluwe kent, heeft zeker van Blauwe Gerrit gehoord.</p>
Paling- en haringroken
<p>In de lage Landen aan de zee wordt al zeer lange tijd vis gerookt. Zeker als er erg veel vis in één keer door vissers...
De Sinterklaastafel
<p>Gebruiken verdwijnen. Zo ook de St. Nicolaastafel een tafel waarop banketbakkers hun heerlijkheden uitstalden en die je nu nog maar amper ziet. Jammer want het...
De plaats van David
<p>Als je in Oosterbeek tien minuten met een ouder mens praat, gaat het over de oorlog. Dat leeft en dat gaat nooit meer weg.</p>
Twee mannen met elkaar in de onecht verbonden
<p>Hallo beste mensen, mogen we ons even voorstellen? Wij zijn Herman en Rene, wij zijn in 2015 gekozen als boerenpaar van carnavalsvereniging "De Braoiers" uit...
Volksfeest Winterswijk
<p>Het laatste weekend van augustus is het inmiddels al meer dan 125 jaar feest in Winterswijk. Bestond het feest meer dan een eeuw geleden nog...
Daar komt het woord 'klootjesvolk' vandaan...
<p>Eeuwen geleden werd er veel gevochten bij kasteel Ammersoyen in Ammersoden. In die tijd schoot men met werpkogels van klei, genaamd 'klootjes'. Daar is ook...
De eik en de 7 kolken
<p>In een huisje op de hei niet ver van Bennekom woonde Jan van Poorte met zijn 7 onnozele dochters. Op een avond stond er een...
Klokgelui in Aalten
<p>In het centrum van Aalten staat al vele eeuwen de Oude Sint Helenakerk. Het komt regelmatig voor dat de klokken ’s ochtends op diverse tijdstippen...
De taal van de molenwieken
<p>Met veel plezier werk ik als molenaar en wij molenaars hebben zo onze eigen 'taal'. Door de molenwieken in bepaalde standen te zetten, laten we...
Van ballon tot baron
<p>In 1783 is het ballonvaren uitgevonden door twee Franse broers. De koning van Frankrijk vond ballonvaren toen zo’n dappere heldendaad, dat als je dat deed,...
Dansen in Sonsbeek
<p>Vroeger, en dan heb ik het over de periode direct na de oorlog t/m de jaren '80, gingen wij op zaterdagmiddag vaak dansen bij de...
Ies en Gies is Pannegies
<p>Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
De kruisheer van de Nevelhorst
<p>Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
De modelbotter
<p>De modellen van de scheepjes (Botter) werden vroeger meestal door de schippers van de botter zelf gemaakt. Vaak was dat om wat extra verdienste te...
Het wonderkruisje van het Reijerink
<p>De boer van het Reijerink, een boerderij vlak bij Groenlo, had er flink de pe in. De raven waren terug. “Galgvogels zijn het mopperde hij,...
De eerste kerstboom stond in Hemmen
<p>Ottho Gerhard Heldring (1804-1876) was een predikant en auteur die veel voor het Betuwse plaatsje Hemmen en omgeving heeft betekend. Hij kwam op voor zogeheten...
De doop van examenkandidaten
<p>In Doetinchem werden geslaagde jongens van het Gymnasium van dominee Jan van Dijk gedoopt onder de waterpomp als ze geslaagd waren.</p>
