Rivierengebied

Lees intro

671 verhalen
Bekijk volledige kaart

Fietsen langs kastelen, struinen door de uiterwaarden, een boottocht over de Linge, de Maas of de Waal. Dit is Rivierenland: een uitgestrekt domein dat de Tielerwaard, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal beslaat.

Een diverse streek, met een uniek en dynamisch landschap. Een prachtige regio, waarvan de inwoners door de eeuwen heen steeds beter met het water hebben leren omgaan. De fraaie dijken bieden hen een bijzondere en veilige woonomgeving.
Bewoners koesteren de rijke geschiedenis van de streek. De vele land- en erfgoederen blijven goed geconserveerd. Beoefenaars van ambachten gebruiken vaak duurzame en ouderwetse methoden om de sfeer en kwaliteit van weleer te bewaren.

Rivierenland leent zich uitstekend voor recreatie. Bezoekers kunnen zich goed ontspannen in de rust van de waterrijke groene ruimte. Rivierenland heeft een schat aan cultuurgoed en activiteiten te bieden.

Gemeentehuis van de gemeente Lingewaal te Asperen © PD, bron: Wikimedia
Samen of zelfstandig
<p>Tot de jaren zeventig kwam samenvoeging van gemeenten sporadisch voor. Het ruimtegebrek van de grotere steden om de groeiende bevolking te kunnen opvangen was tot...
Willem van Oranje, Adriaen Thomasz. Key, ca. 1579. © Rijksmuseum Amsterdam
Huwelijk Willem van Oranje & Anna van Egmond
<p>Burens relatie met het Oranjehuis begint in 1551 als Anna van Egmond trouwt met prins Willem van Oranje. Anna is de schatrijke erfdochter van Maximiliaan...
Culemborgse stoel
Meubelstad Culemborg
<p>Tussen 1830 en 1915 staat de Culemborgse stoel in vele Nederlandse keukens en eetkamers. Het beroemde meubel is een degelijke, houten stoel met een biezen...
Kind en moeder leven als jager-verzamelaars © Hans Splinter/PD
Kamp Mariënberg aan de Overijsselse Vecht
<p>Aan de Overijsselse Vecht zijn tussen 1975 en 1985 laat-mesolithische grafkuilen aangetroffen. Ze worden gedateerd op 5100 v.C. Ze geven enig inzicht in de cultuur...
Protestantse Kerk Wamel vanaf de oostzijde. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014.
Protestantse Kerk Wamel, wisselende eigenaren en bedienaren
De huidige Protestantse Kerk is een van de blikvangers van de Dorpsstraat. Wie nu deze kerk bekijkt, ziet slechts een flauwe...
Op dit schilderij wordt het verhaal van Fulco van Berne in 1132 afgebeeld. © Museum voor Religieuze Kunst, PD
Kasteel Bern
<p>In het westen van Gelderland ligt de Bommelerwaard in de huidige gemeenten Zaltbommel en Maasdriel. Door de ligging bij Holland en Brabant worden in dit...
Portret van Jacob Mom, door Crispijn van de Passe (1574 - 1637) © Rijksmuseum/CC 1.0
Jacob Mom als landverrader?
<p>Jacob Mom werd in 1569 geboren in Puiflijk. In 1588 werd hij op negentienjarige leeftijd Ambtman van Maas en Waal. Met zijn benoeming trad...
Kazemat bij Arnhem, onderdeel van de IJssellinie © MartinD/Wikipedia, CC BY-SA 3.0
Inleiding: Gelderland tijdens de Koude Oorlog
<p>Tussen 1946 en 1991 domineerde de Koude Oorlog de politieke en militaire verhoudingen tussen het communistische Oostblok en de Westerse, kapitalistische landen. De Westerse landen...
Slot Loevestein © Johan Bakker cc-by-sa
Ontsnapping van Hugo de Groot
<p>Hugo de Groot werd geboren te Delft op 10 april 1583. Al snel erkende men Hugo's talenten. Vanaf achtjarige leeftijd dichtte hij in het Latijn...
In Brakel moest in 1975 onder meer het voormalige gemeentehuis voor dijkversterking wijken. Sinds 1980 staat op de plek van het gemeentehuis het Vrouwtje van Brakel, dat zorgelijk over de Waal tuurt. © Via Collectie Gelderland, Gelderland in Beeld, gemeente Zaltbommel
Van dijkversterking naar Ruimte voor de Rivier
<p>Na de Watersnoodramp van 1953 moesten eveneens de dijken in het rivierengebied versterkt worden. De rigoureuze aanpak daarvan leidde tot veel protest. Ondertussen ontstonden in...
De kronieken van Ammersoyen door John Box, 1870 © Geldersch Landschap & Kasteelen
De kronieken van Ammersoyen
<p>Op uitnodiging van kasteelheer Arthur baron de Woelmont verblijft de Engelse ingenieur en geschiedschrijver John Box in 1868 op kasteel Ammersoyen. Die zomer zijn de...
De stuw bij Lith in aanbouw in 1936. © Collectie Peter Deurloo
De Maas recht, maar de rug krom
<p>De Maas is een grillige rivier die in de loop van de geschiedenis haar loop diverse malen heeft verlegd, soms op natuurlijke wijze, soms door...
Een werknemer vertelt © Flipje en Streekmuseum Tiel CC-BY-NC-ND
We voelen ons zo welkom
<p>In de jaren vijftig van de vorige eeuw trekt jamfabriek ‘De Betuwe’ uit Tiel gastarbeiders aan. De fabriek draait in die jaren zo goed dat...
Het fruitcorso van Tiel ©
Fruitcorso
<p>Sinds de jaren zestig bestaat het corso wat jaarlijks gehouden wordt in Tiel. Een aantal dorpen maakt dan een praalwagen met zaden en fruit. De...
Tulpen langs het pad tijdens de Verlichtingsdagen ©
Verlichtingsdagen in Aalst
<p>De Verlichtingsdagen in Aalst bij Zaltbommel zijn al 45 jaar een echte traditie en worden elke twee jaar in september gehouden. De Verlichtingsdagen zijn ongeveer...
Meersloot in Ammerzoden © Ninane via Wikimedia Commons, CC BY-SA
Ammerooie
<p>Het Gelderse Waterlinielandschap heeft mensen ook muzikaal geïnspireerd. Bij deze tekst vind je bijvoorbeeld het lied van Ton den Dekker: 'Ammerooie'. Het is uitgebracht door...
Een deel van de Peutingerkaart, gebaseerd op een Romeinse wegenkaart. Rechtboven Noviomagi (Nijmegen), linksboven Ad Duodecumum © PD
Het Romeinse landschap tussen Maas en Waal
<p>Grote rechthoekige blokken kalksteen komen aan de oppervlakte als het bedrijf Nederzand in 2010 zand gaat winnen in Over de Maas bij Alphen. 1800 of...
Kaart van het Land van Maas en Waal (ca.1818), vervaardigd door M.J. De Man en M.A. Snoek en gegraveerd door C. van Baarsel © Gelders Archief/CC 1.0
'De maat van ons ongeluk is vol'
<p>Eeuwenlang werd het Gelderse rivierengebied geplaagd door armoede. Met name in Het Land van Maas en Waal was de situatie schrijnend. Tot de zeventiger jaren...
Het Nederlandse leger blaast in 1940 de brug over het kanaal in Weurt op © Collectie Paul Smits
De oorlogsjaren
<p>Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er weinig gevechtshandelingen in Maas en Waal, maar de impact op het dagelijkse leven is groot. Het verenigingsleven ligt stil....
Een afbeelding van het aanbregnen van versterkingen aan de Diefdijk
De Hollandse verdediging tegen het Gelderse water
<p>Jarenlang heeft Holland zich willen beschermen tegen het water afkomstig uit 'Gelderse' rivieren. De Diefdijk speelt daarbij een belangrijke rol.</p>
Willem V, door Johann Georg Ziesenis © PD
Huis Reigersvoort bij Tricht
<p>Na de zeventiende eeuw verschuift vaak het zwaartepunt van het landgoed van het kasteel naar de boerderij. Economisch is de boerderij altijd al de spil...
Adolf bedreigt zijn vader, Philippus Velijn, 1819 © Rijksmuseum Amsterdam
Arnold van Egmond opgesloten op het kasteel
<p>Een kenmerkende gebeurtenis is de opsluiting van Arnold van Egmond, hertog van Gelre, door zijn zoon Adolf op het kasteel van Buren in 1465.</p>
Huis Pollenstein Dreumel © Wim Kattenberg CC-BY-NC-SA
Neerslag in adellijke behuizingen
<p>Huis te Appeltern: nadat het eeuwenlang in handen is geweest van het geslacht Van Appeltern komt het in 1733 via een erfenis in handen van...
Schoolfeest Tricht, eind 19e eeuw © PD
Wintervogels
<p>De schoolopziener van het district Tiel, waaronder ook een groot deel de West Betuwe viel, klaagde in 1897: ‘Alleen de kinderen van meer gegoede ouders...
Op deze ets van Jan Caspar Philips uit 1741 zijn links van de aanlegsteiger van de gierpont baders te zien. © Jan Caspar Philips, 1741, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY
Rivierbaden, recreatievaart en struintochten
<p>Hoewel vooral de stuwwal, het Waalfront en de weidse gezichten tot de verbeelding van de welgestelde negentiende-eeuwse reiziger spraken, oefende de rivier zélf ook altijd...
Albertine A.L. vanKessel (1831-1920), Rumpt © foto 1920, collectie Paul van Mook
De bouw van dorpshuis Albertine te Rumpt
<p>Muziekvereniging Voorwaarts, opgericht in 1901, repeteerde en gaf uitvoeringen in café ‘De Gouden Leeuw’ in Rumpt. De dorpelingen vermaakten zich daar uitstekend en genoten van...
Mardi Kamphuis met op de achtergrond zijn vader © Mardi Kamphuis, alle rechten voorbehouden
24/7 tussen de bakstenen
<p>Mardi Kamphuis (1953) groeide op tussen de bakstenen. Nét 17 was hij toen hij startte bij steenfabriek De Rijswaard in Aalst. De fabriek werd zijn...
De katholieke kerk in Ammerzoden
Geloven in de Bommelerwaard
<p>Amper 50.000 inwoners telt de Bommelerwaard. Maar het gebied tussen Maas en Waal bleek, vanwege het geloof, niet onder te brengen in één gemeente.</p>
Huizen in de wijk Lanxmeer
Ecologische wijk Lanxmeer
<p>Direct tegenover het NS-station van Culemborg ligt de wijk Lanxmeer. Voor Nederland en daarbuiten een voorbeeld van 'duurzaam bouwen'.</p>
Kaart met de weteringen in Maas en Waal uit 1818 ©  Gelders Archief, CC-BY2.0
Een goede afwatering
<p>In 1321 presenteert gravenzoon Reinald II zijn ‘Landtbrief’. Daarin staat dé oplossing tegen wateroverlast voor het hele Land tussen Maas en Waal. Verbindt natuurlijke waterlopen...
Asperen
Vele bekende gezichten
<p>Onder begeleiding van de Harmonie uit Asperen marcheerden ruim honderd soldaten en hun meerderen van het station van Leerdam naar het dorpje waar ze meer...
Belegering van de stad Nijmegen door Prins Maurits 1591, die voor zijn troepen gebruik maakt van een schipbrug (linksboven) over de Waal. © Regionaal Archief Nijmegen PD
Schipbruggen
<p>Eeuwenlang was de Waal te breed voor vaste bruggen. Maar als er een militaire noodzaak was, dan was de oplossing: schipbruggen over de Waal</p>
Zaltbommel op een ongedateerde pentekening © Collectie Gelderland Stadskasteel Zaltbommel, maker onbekend
Steden aan de Waal
<p>Nederlands oudste steden liggen aan de Waal: Nijmegen, met zijn Romeinse verleden, en Tiel, al een stad in de vroege middeleeuwen. De steden Nijmegen, Tiel...
Het Voorburg
Herenhuizen in het groen
<p>Culemborg is rond 1900 een industriestad van achtduizend inwoners. Rondom het oude centrum staan veel arbeidershuisjes in sloppen en stegen. Zowel in de huizen als...
De slotgracht om kasteel ’t Hof is voor een groot deel bewaard gebleven. Daaraan is te zien waar het kasteel vroeger stond. © Stichting Historisch Maasbommel
Verhalen over Maasbommel
<p>Maasbommel kent nog verhalen uit de tijd dat het als Hanzestad belangrijk was. Een van die verhalen gaat over Diric met ‘den vallenden wee’, die...
Een kaart uit 1657 met de Waal nabij Varik, tussen de Zennewijnse waard en het fort St. Andries, met oude en nieuwe reduijt © Maker: J. Tijnagel, 1657, Website Varik.nl
Tachtigjarige Oorlog: Mauritstorens
<p>In de Tachtigjarige Oorlog waren de grote rivieren een belangrijk onderdeel van de verdediging van de Republiek. Ze vormden een barrière voor Spaanse troepen. Langs...
Regulieren is een groot natuur- en wandelgebied in het rivierengebied bij Culemborg. De wat merkwaardige naam Regulieren kan herleid worden naar het Regulierenklooster in Zaltbommel. De kloosterbewoners zorgden voor ontginning van het natte komkleigebied. Bron: Geldersch Landschap en Kasteelen.
Schimmen in witte gewaden
Rond 1406 werd bij bij het Sint Pieterswiel, het huidige Kloosterwiel, een Regulierenklooster gesticht. Het verhuisde in 1512 naar de stad...
Vismarkt aan de Waal in Nijmegen in de negentiende eeuw. © Regionaal Archief Nijmegen, via CollectieGelderland.nl CC0
Bloeitijd van de riviervisserij
<p>In de late middeleeuwen begon de bloeitijd van de riviervisserij. Grote trekvissen als zalm en steur konden tot die tijd alleen met spiezen, harpoenen of...
Het statige pand van de Groote Sociëteit. © Alle rechten voorbehouden
Oprichting van de Groote Sociëteit
<p>Vanaf het midden van de achttiende eeuw doet de krant in Nederland zijn intrede. Het zijn maar kleine blaadjes van één of enkele bladzijden en...
Vogelpopulatie op de Heesseltsche uiterwaarden © Anton Lemmers
De Heesseltsche Uiterwaarden
<p>De Heesseltsche Uiterwaarden liggen buitendijks tussen de dorpen Heesselt en Opijnen. Het fungeert als overloopgebied van de Waal. Dat betekent dat bij hoog water het...
1850 van alles te koop
Van alles te koop
<p>In de negentiende eeuw ontwikkelt Tiel zich tot een belangrijke centrumplaats voor de handel in vee en agrarische gewassen.</p>
Graaf Floris II van Pallandt
De trekschuit die er nooit kwam
<p>Rechtstreeks van Amsterdam naar 's-Hertogenbosch. Dat is het doel van een nieuwe scheepvaartroute dwars door het Rivierengebied. Door de rivieren te verbinden met kanalen kunnen...
Tabakskistje van Graaf Egbert, een product van sigarenfabriek Dejaco uit Culemborg (1921-1963) © Elisabeth Weeshuis Museum
Verenigen onder slechte arbeidsomstandigheden
<p>De fabricage van sigaren begon in Nederland in het eerste kwart van de negentiende eeuw. De aanwezigheid van tabak en tabakskennis was bepalend voor de...
Bas Smorenburg en de snaveltrip, 2018 © Elisabeth Weeshuis Museum, foto: Roelien van Neck
Een snaveltrip uit het Culemborgse kasteel
<p>De Stichting Kasteeltuin Culemborg bewaart een bijzondere snaveltrip van rond 1450. De laat-middeleeuwse onderschoen werd gevonden in een oud riool van het voormalige kasteel door...
Borstbeeld van Pieter Aafjes in de Zandstraat
Pieter Aafjes
<p>Hoofdrolspeler in het rijk geschakeerde muziekleven van Culemborg is Koninklijke Harmonie Pieter Aafjes. De voorloper van deze vereniging is muziekcorps Concordia, opgericht in 1869. In...
Affiche Luxortheater
Na afloop bal!
<p>De vestiging van Blokker aan de markt is bijna vijftig jaar het City Theater geweest. Een bioscoop met ruimte voor vijfhonderd bezoekers. Achter het glas...
Huis Djoerang tegenwoordig, bewoond door Huib van Everdingen, indirecte nazaat van C.J. Hasselman. © Wikipedia Commons/MHB Verkuijlen CC BY 3.0
Djoerang: een Gelderse onderneming op Java
<p>In de Gelderse plaats Zoelen bevindt zich de buitenplaats Djoerang, oorspronkelijk gebouwd in 1823 als Nieuwe-Wadestein.(1) Deze buitenplaats komt omstreeks 1850 in bezit van...
Gezichtshelm van ijzer, bekleed met verzilverd brons van tussen 50 en 100 na Chr., gevonden in de Waal bij Nijmegen. De uitdrukkingsloze gelaatstrekken moesten, zo nemen we aan, angst aanjagen bij de tegenstander. © collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen
Castella, kastelen en steden
<p>Grote rivieren zijn in tijden van strijd en oorlog van enorm strategisch belang. Door hun goede bevaarbaarheid spelen ze een grote rol bij de aanvoer...
Pronkzitting ©
Twee mannen met elkaar in de onecht verbonden
<p>Hallo beste mensen, mogen we ons even voorstellen? Wij zijn Herman en Rene, wij zijn in 2015 gekozen als boerenpaar van carnavalsvereniging "De Braoiers" uit...
Detail van de stadsplattegrond uit 1649, Blaeu © Gelders Archief, CC 1.0
Een onderzoek naar de brug voor de Lekpoort
<p>Onder de weg van de Havendijk liggen de overblijfselen van een brug die ooit voor de Lekpoort lag. Dit was een van de stadspoorten van...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl