De naam Achterhoek werd oorspronkelijk gebruikt voor het gebied rond Neede, Eibergen, Groenlo en Winterswijk. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw gingen schrijvers als Postel en Klokman een groot deel van het gebied ten oosten van de IJssel Achterhoek noemen.
Hoewel de naam in andere delen van Nederland merkwaardig genoeg nog steeds een wat ongunstige klank heeft (achterlijk, achterland), is er in de regio zelf vrijwel niemand die bezwaar maakt tegen het gebruik van 'Achterhoek'. Pogingen van 'captains of industry' en bestuurders om het qua klank wat neutralere Oost-Gelderland in te voeren, zijn dan ook spaak gelopen. De geschiedenis laat zich nu eenmaal niet verloochenen, want schreef dominee-dichter Willem Sluyter uit Eibergen niet in de zeventiende eeuw:
'Waer iemant duisent vreugden soek
Mijn vreugt is in dees' achter-hoek'
In de negentiende eeuw schreef schoolmeester B.J. Stegeman "'t Gif maor enen Achterhook / Den Gelderschen, den echten.", waarmee hij voor het eerst het woord Achterhoek voor de hele regio ten oosten van de IJssel gebruikte. (bron: Staring Instituut) De bewoners van het gebied leefden oorspronkelijk vooral van de landbouw. Tegenwoordig kent de Achterhoek een schakering aan werkgelegenheid, waarvan de traditionele agrarische sector nog steeds deel uitmaakt en de toeristische sector in belang is toegenomen. Veel inwoners van de Achterhoek spreken nog hun eigen streektaal, het Achterhoeks, dat een Nedersaksisch dialect is. Een volgens sommigen typisch Oost-Nederlands gebruik dat men in de Achterhoek terugvindt is de burenhulp, het noaberschap.
In het Achterhoekse coulissenlandschap is veel en geschakeerd natuurschoon te vinden zoals op de Lochemse berg, in boswachterijen te Ruurlo, in de Slangenburg bij Doetinchem en in enkele veengebieden tegen de oostgrens met Duitsland. Het landschap rond Winterswijk is misschien wel het meest karakteristiek voor de Achterhoek. De Achterhoek is rijk aan kastelen en landhuizen.
Iets te weten komen over de Achterhoek en haar
evenementen? Kijk dan eens op www.cultuurachterhoek.nl.
Betrokken organisaties
-
Heemkundekring Bergh
Geschiedenis van het land van BerghDe Heemkundekring Bergh (d.w.z. de voormalige gemeente Bergh in het...
-
Kasteel Huis Bergh
Vorstelijk onthaalKasteel Huis Bergh is gelegen in de Liemers, binnen de middeleeuwse...
-
Stadsmuseum Bergh
Het museum in 's-HeerenbergStadsmuseum Bergh dompelt de bezoeker onder in de rijke geschiedenis van...
Dan was je een hele dag in ’n kippenschuur
<p>Anton Metz (1936) is geboren op boerderij Dijkakkers te Olburgen. Hij was dierenarts te Zeddam van 1962 tot 1996 en vertelt over het reilen en...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
De zichtlaan van het kasteel
<p>De zichtlaan van Kasteel Huis Bergh loopt direct van de wal zuidwestwaarts naar het einde van het parkbos de Plantage. Wanneer u de zichtlaan uitkijkt...
Het oude Muntgebouw
In 1346, lang voor 's-Heerenberg stadsrechten kreeg, werd op Walsteeg 9 het oorspronkelijke Berghse Munthuis gebouwd. Het Muntrecht, dat wil zeggen het recht om munten...
Gaardenier van sijne Hooggraeffelijke Excellentie
<p>Huis Bergh is een van de grotere middeleeuwse kastelen van Nederland. Na grondig archiefonderzoek is gebleken dat bij het kasteel waarschijnlijk ook de oudste tuin...
‘Ik weet het lijstje nog bijna uit mijn hoofd!’
<p>Mecheline Dijker is geboren in 1944 in ’s-Heerenberg. Ze groeide op in een groot katholiek gezin. Ze heeft één broer en zes zussen. Als oudste...
Mechteld ten Ham
Mechteld ten Ham (overleden 25 juli 1605) was een vrouw die in het begin van de 17e eeuw leefde in het stadje...
De hoofdburcht van het kasteel
<p>De hoofdburcht van Kasteel Huis Bergh bestaat uit de toren, het hoofdgebouw en het plein. De toren had oorspronkelijk een spits, maar die is bij...
De Torenmolen van Zeddam
<p>De Torenmolen van Zeddam behoort tot de bezittingen van Kasteel Huis Bergh. Het is de enige nog werkende, middeleeuwse torenmolen in Nederland en is een...
Jachttoren
De Jachttoren is na de Tweede Wereldoorlog herbouwd op een fundament overgebleven uit de 15e eeuw. Het is een eenvoudige vierkante waltoren...
Inleiding route Huis Bergh, Kasteel en Land
<p>Ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Jan van Heek: Een kasteelheer en zijn land' in 2012/2013 zijn de verhalen over Kasteel Huis Bergh en de directe...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Hondenhut
In 1928 is deze wachttoren op Muntwal 2 opnieuw opgebouwd op de 15e-eeuwse fundamenten. In 1942 is het vergroot. Oorspronkelijk stond...
De Gelderse bannerheren
<p>De Gelderse bannerheren nemen een bijzondere plaats in de Gelderse adel in. Vanaf de jaren veertig van de vijftiende eeuw wordt er, onder andere op...
Willem IV van den Bergh
<p>Willem IV van den Bergh (1537-1586) was heer van het Land van Bergh en heer van Boxmeer. Hij was stadhouder van Gelre en Zutphen van...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
De weermuur van het kasteel
<p>Een weermuur is een ter verdediging aangebrachte buitenmuur van een burcht of stad, die is voorzien van een weergang. Al aan het einde van de...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Muntgebouw
Het rechthoekige huis op Muntwal 1 dateert uit de vijftiende eeuw en was de uiteindelijke zetel van de Berghse Munt. Het Muntrecht, dat wil zeggen...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Toren
<p>Kasteel Huis Bergh heeft een bouwgeschiedenis die teruggaat tot in de dertiende eeuw. Wetenschappers zijn van mening dat er al voor 1250 op deze plaats...
Een pop in de tuin van ex-geliefde
<p>In Azewijn bestond vroeger een ondeugende traditie rondom trouwerijen. Als een Azewijnse ging trouwen, kreeg één van haar ex-vriendjes (die dus het nakijken had) een...
Van Esserenhuis
Het Van Esserenhuis op Marktstraat 3 is gebouwd in de 16e eeuw, op veel oudere fundamenten. Rond 1870 werd het huis vernieuwd en naar de...
Vroeg carnaval in Nöttedarp
<p>Carnaval vieren in Nöttedarp! Net iets eerder dan de rest van Gelderland, misschien wel de rest van Nederland. Twee weken voordat de rest van Gelderland...
't Peeske
De naam 'Peeske' is een verbastering van het Latijnse pascuum, wat bron of vochtige plek betekent. Bij het Peeske bevindt zich een bron. Zo'n bron...
De oudste kroniek van Gelre
<p>In 2017 kocht Kasteel Huis Bergh een uitzonderlijk handschrift met een imposante verzameling geïllustreerde kronieken, of geschiedverhalen. Elke afzonderlijke kroniek is voorzien van een gekleurde...
Kasteel Huis Bergh
<p>Het Kasteel Huis Bergh is een van de grootste kastelen van Nederland en stamt uit de 13e eeuw. In de loop van de tijd hebben...
Boetselaersborg
In 1550 is dit huis door twee bastaard zonen van Willem III graaf van den Bergh (1468-1511), gebouwd op fundamenten uit de...
Steltlopen in Didam
<p>In vroeger tijden werden stelten gebruikt om ondergelopen land door te waden of om op hoogte te werken. Later groeide het steltlopen uit tot een...
Zustertwist in Hamaland rond het jaar 1000
<p>Op het moment dat graaf Wichman II rond 973 sterft is zijn gebied, door verschillende schenkingen aan het Sint-Vitusstift in Elten, flink geslonken. Zijn jongste...
De buurt uitschieten
<p>De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".</p>
Kerst in Didam
"De kerst was natuurlijk een feest van rondom de kerstboom en de kerststal en de kerststal was vroeger heel belangrijk. De kerststal werd van zolder...
Ringsteken (rijden) in Loil
<p>Het ringsteken is een behendigheidsspel waarbij een persoon met een ringsteekpen de ring van het blok af moet steken. Men doet dit tegenwoordig staand op...
Wachttoren
De wachttoren op Muntwal 4 is in 1982 herbouwd op de fundamenten van de toren die in 1560 op de stadsmuur stond. Hij stond bekend...
De poort van het kasteel
<p>De huidige poort naar de hoofdburcht van het kasteel is niet de eerste poort die hiertoe dient. Wanneer u iets naar links kijkt, ziet u...
Voormalig Gouden Handen
Het Sint-Bonifatiusklooster, ook bekend als Don Rua en als Gouden Handen, is in 1910 gesticht door Duitse Jezuïeten. De Jezuïeten wilden...
Klappersteenkuilen
De kuilen die onder andere even ten noordwesten van Zeddam in het bos te vinden zijn, maakten deel uit van de vroegmiddeleeuwse smeedijzerindustrie die in...
De kapel
De kapel is in 1728 door de toenmalige graaf Frans Wilhelm vorst van Hohenzollern-Sigmaringen (1704-1737), die in 1712 op 7-jarige leeftijd graaf van den Bergh...
Het Sterrebos
<p>Het Sterrebos is een stuk bos dat links van het parkbos de Plantage ligt. Het heet zo omdat de paden die door dat stukje bos...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Motte Montferland
<p>Op de top van heuvel Montferland bevindt zich de grootste motte van Nederland: motte Montferland. De Montferrand, zoals de burcht oorspronkelijk heette, heeft een rijke...
Synagoge
Tot 1949 stond op de Oudste Poortstraat 2 een bescheiden synagoge uit de 19e eeuw, een zogenaamde sjoel. Het was de kapel van de kleine...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
<p>Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Muziekvereniging Volharding uit Beek
<p>Op initiatief van de katholieke werkliedenvereniging werd in mei 1935 de R.K.Harmonie Volharding Beek opgericht. In de periode 1935-1940 groeide de harmonie uit tot twintig...
De voorburcht van het kasteel
<p>Rond 1600 waren in het gebouw tegenover het kasteel ondergebracht een brouwerij, een waskeuken, een koetshuis en een paardenstal. De bovenverdieping diende als korenzolder. Na...
De oude Marechausseekazerne
<p>In 's-Heerenberg was vroeger de Marechaussee gelegerd in de Marechausseekazerne aan de Emmerikseweg 12. Dit gebouw, dat nu is ingericht als woonhuis, staat op de...
De kasteelgevels
De kasteelgevels hebben in de loop der eeuwen een groot aantal veranderingen ondergaan. Wanneer u aan de oostkant van het kasteel staat kunt u goed...
Hofstraat
Aan de Hofstraat 1 bevindt zich de Oude Pastorie; een deftig, gepleisterd herenhuis. Tot 1857 stond op deze plaats de rooms-katholieke pastorie, gebouwd in 1805,...
Kerst in 's Heerenberg
"En dan werd voor kerstmis altijd een krentenbrood gebakken en een brood. En dat werd thuis gekneed en dan in een schone theedoek en dan...
Dan was je een hele dag in ’n kippenschuur
<p>Anton Metz (1936) is geboren op boerderij Dijkakkers te Olburgen. Hij was dierenarts te Zeddam van 1962 tot 1996 en vertelt over het reilen en...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
De zichtlaan van het kasteel
<p>De zichtlaan van Kasteel Huis Bergh loopt direct van de wal zuidwestwaarts naar het einde van het parkbos de Plantage. Wanneer u de zichtlaan uitkijkt...
Het oude Muntgebouw
In 1346, lang voor 's-Heerenberg stadsrechten kreeg, werd op Walsteeg 9 het oorspronkelijke Berghse Munthuis gebouwd. Het Muntrecht, dat wil zeggen het recht om munten...
Gaardenier van sijne Hooggraeffelijke Excellentie
<p>Huis Bergh is een van de grotere middeleeuwse kastelen van Nederland. Na grondig archiefonderzoek is gebleken dat bij het kasteel waarschijnlijk ook de oudste tuin...
‘Ik weet het lijstje nog bijna uit mijn hoofd!’
<p>Mecheline Dijker is geboren in 1944 in ’s-Heerenberg. Ze groeide op in een groot katholiek gezin. Ze heeft één broer en zes zussen. Als oudste...
Mechteld ten Ham
Mechteld ten Ham (overleden 25 juli 1605) was een vrouw die in het begin van de 17e eeuw leefde in het stadje...
De hoofdburcht van het kasteel
<p>De hoofdburcht van Kasteel Huis Bergh bestaat uit de toren, het hoofdgebouw en het plein. De toren had oorspronkelijk een spits, maar die is bij...
De Torenmolen van Zeddam
<p>De Torenmolen van Zeddam behoort tot de bezittingen van Kasteel Huis Bergh. Het is de enige nog werkende, middeleeuwse torenmolen in Nederland en is een...
Jachttoren
De Jachttoren is na de Tweede Wereldoorlog herbouwd op een fundament overgebleven uit de 15e eeuw. Het is een eenvoudige vierkante waltoren...
Inleiding route Huis Bergh, Kasteel en Land
<p>Ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Jan van Heek: Een kasteelheer en zijn land' in 2012/2013 zijn de verhalen over Kasteel Huis Bergh en de directe...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Hondenhut
In 1928 is deze wachttoren op Muntwal 2 opnieuw opgebouwd op de 15e-eeuwse fundamenten. In 1942 is het vergroot. Oorspronkelijk stond...
De Gelderse bannerheren
<p>De Gelderse bannerheren nemen een bijzondere plaats in de Gelderse adel in. Vanaf de jaren veertig van de vijftiende eeuw wordt er, onder andere op...
Willem IV van den Bergh
<p>Willem IV van den Bergh (1537-1586) was heer van het Land van Bergh en heer van Boxmeer. Hij was stadhouder van Gelre en Zutphen van...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
De weermuur van het kasteel
<p>Een weermuur is een ter verdediging aangebrachte buitenmuur van een burcht of stad, die is voorzien van een weergang. Al aan het einde van de...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Muntgebouw
Het rechthoekige huis op Muntwal 1 dateert uit de vijftiende eeuw en was de uiteindelijke zetel van de Berghse Munt. Het Muntrecht, dat wil zeggen...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Toren
<p>Kasteel Huis Bergh heeft een bouwgeschiedenis die teruggaat tot in de dertiende eeuw. Wetenschappers zijn van mening dat er al voor 1250 op deze plaats...
Een pop in de tuin van ex-geliefde
<p>In Azewijn bestond vroeger een ondeugende traditie rondom trouwerijen. Als een Azewijnse ging trouwen, kreeg één van haar ex-vriendjes (die dus het nakijken had) een...
Van Esserenhuis
Het Van Esserenhuis op Marktstraat 3 is gebouwd in de 16e eeuw, op veel oudere fundamenten. Rond 1870 werd het huis vernieuwd en naar de...
Vroeg carnaval in Nöttedarp
<p>Carnaval vieren in Nöttedarp! Net iets eerder dan de rest van Gelderland, misschien wel de rest van Nederland. Twee weken voordat de rest van Gelderland...
't Peeske
De naam 'Peeske' is een verbastering van het Latijnse pascuum, wat bron of vochtige plek betekent. Bij het Peeske bevindt zich een bron. Zo'n bron...
De oudste kroniek van Gelre
<p>In 2017 kocht Kasteel Huis Bergh een uitzonderlijk handschrift met een imposante verzameling geïllustreerde kronieken, of geschiedverhalen. Elke afzonderlijke kroniek is voorzien van een gekleurde...
Kasteel Huis Bergh
<p>Het Kasteel Huis Bergh is een van de grootste kastelen van Nederland en stamt uit de 13e eeuw. In de loop van de tijd hebben...
Boetselaersborg
In 1550 is dit huis door twee bastaard zonen van Willem III graaf van den Bergh (1468-1511), gebouwd op fundamenten uit de...
Steltlopen in Didam
<p>In vroeger tijden werden stelten gebruikt om ondergelopen land door te waden of om op hoogte te werken. Later groeide het steltlopen uit tot een...
Zustertwist in Hamaland rond het jaar 1000
<p>Op het moment dat graaf Wichman II rond 973 sterft is zijn gebied, door verschillende schenkingen aan het Sint-Vitusstift in Elten, flink geslonken. Zijn jongste...
De buurt uitschieten
<p>De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".</p>
Kerst in Didam
"De kerst was natuurlijk een feest van rondom de kerstboom en de kerststal en de kerststal was vroeger heel belangrijk. De kerststal werd van zolder...
Ringsteken (rijden) in Loil
<p>Het ringsteken is een behendigheidsspel waarbij een persoon met een ringsteekpen de ring van het blok af moet steken. Men doet dit tegenwoordig staand op...
Wachttoren
De wachttoren op Muntwal 4 is in 1982 herbouwd op de fundamenten van de toren die in 1560 op de stadsmuur stond. Hij stond bekend...
De poort van het kasteel
<p>De huidige poort naar de hoofdburcht van het kasteel is niet de eerste poort die hiertoe dient. Wanneer u iets naar links kijkt, ziet u...
Voormalig Gouden Handen
Het Sint-Bonifatiusklooster, ook bekend als Don Rua en als Gouden Handen, is in 1910 gesticht door Duitse Jezuïeten. De Jezuïeten wilden...
Klappersteenkuilen
De kuilen die onder andere even ten noordwesten van Zeddam in het bos te vinden zijn, maakten deel uit van de vroegmiddeleeuwse smeedijzerindustrie die in...
De kapel
De kapel is in 1728 door de toenmalige graaf Frans Wilhelm vorst van Hohenzollern-Sigmaringen (1704-1737), die in 1712 op 7-jarige leeftijd graaf van den Bergh...
Het Sterrebos
<p>Het Sterrebos is een stuk bos dat links van het parkbos de Plantage ligt. Het heet zo omdat de paden die door dat stukje bos...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Motte Montferland
<p>Op de top van heuvel Montferland bevindt zich de grootste motte van Nederland: motte Montferland. De Montferrand, zoals de burcht oorspronkelijk heette, heeft een rijke...
Synagoge
Tot 1949 stond op de Oudste Poortstraat 2 een bescheiden synagoge uit de 19e eeuw, een zogenaamde sjoel. Het was de kapel van de kleine...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
<p>Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Muziekvereniging Volharding uit Beek
<p>Op initiatief van de katholieke werkliedenvereniging werd in mei 1935 de R.K.Harmonie Volharding Beek opgericht. In de periode 1935-1940 groeide de harmonie uit tot twintig...
De voorburcht van het kasteel
<p>Rond 1600 waren in het gebouw tegenover het kasteel ondergebracht een brouwerij, een waskeuken, een koetshuis en een paardenstal. De bovenverdieping diende als korenzolder. Na...
De oude Marechausseekazerne
<p>In 's-Heerenberg was vroeger de Marechaussee gelegerd in de Marechausseekazerne aan de Emmerikseweg 12. Dit gebouw, dat nu is ingericht als woonhuis, staat op de...
De kasteelgevels
De kasteelgevels hebben in de loop der eeuwen een groot aantal veranderingen ondergaan. Wanneer u aan de oostkant van het kasteel staat kunt u goed...
Hofstraat
Aan de Hofstraat 1 bevindt zich de Oude Pastorie; een deftig, gepleisterd herenhuis. Tot 1857 stond op deze plaats de rooms-katholieke pastorie, gebouwd in 1805,...
Kerst in 's Heerenberg
"En dan werd voor kerstmis altijd een krentenbrood gebakken en een brood. En dat werd thuis gekneed en dan in een schone theedoek en dan...
