Het verdwenen dorp Wolfheze

Wolfheze bestond uit het 'Hof van Wolfheze', de kerk met een aantal boerderijtjes, en het 'Wildforstergoed'. Dit was een voor die tijd groot landbouwbedrijf, eigendom van de hertog van Gelre, dat veel nieuwe grond in cultuur wist te brengen. Wolfheze zal nooit meer dan honderd inwoners hebben gehad, waarschijnlijk zelfs veel minder.

Een 'heidense' plek

In de elfde eeuw zal op de plek van Wolfheze voor het eerst een stenen kerkje zijn gebouwd. Waarschijnlijk heeft dit kerkje nog een houten voorganger gehad. De reden dat er in de wildernis van de Veluwe een kerkje werd gesticht is niet meer te achterhalen. Aangezien in de directe omgeving veel grafheuvels zijn gevonden, is het mogelijk dat er op de locatie van de kerk een voorchristelijke cultusplaats is geweest. Het is bekend dat de eerste zendelingen juist op deze 'heidense' plekken hun kerkjes bouwden als symbool van de overwinning van het christendom op de voorchristelijke godsdiensten.

Plunderingen

Het jaar 1585 betekende het einde van het dorpje Wolfheze. De Spaanse troepen trokken over de Veluwe om Arnhem terug te veroveren. De bewoners wisten dat dit niet veel goeds kon betekenen en vluchtten massaal weg. De Spanjaarden plunderden Wolfheze en staken het vervolgens in brand. Het kerkje, dat toen al in verval was, trof hetzelfde lot. Het werd daarna nooit meer opgebouwd en van de ruïne bleef in de loop van de eeuwen vrijwel niets meer over.

Overgebleven fundamenten

Tegenwoordig zijn de fundamenten van de kerk nog goed te onderscheiden. Hier rondom lopen enkele wallen die mogelijk ooit als verdedigingswerk van het gebouw zijn opgeworpen. Dit geheel wordt ook wel de 'Kapelheuvel' genoemd en is nog een van de weinige overgebleven restanten van het middeleeuwse dorp. Andere elementen van de nederzetting die nog in het landschap zijn te ontdekken, zijn de resten van het zogenaamde 'rondeel' (een kleine burcht) en een stukje landweer.

Rechten

Bert Stulp