Het oorlogsarchief van Ede

De collectie Ede 1940-1945 bevat originele documenten die hoorden bij andere archieven, zoals van het Gemeentebestuur, de Gemeentepolitie, de Sociale Dienst, de Luchtbeschermingsdienst, particuliere archieven en verzamelingen. Hoewel het de bedoeling was bij het aanleggen van de collectie kopieën te maken, is dit niet gebeurd. Daardoor zijn de verschillende archieven aangetast en de stukken uit hun verband gehaald. Een archivistische doodzonde!

Terugplaatsen van de stukken?

Toch is er niet voor gekozen om de stukken op hun plaats terug te brengen. De Collectie Ede 1940-1945 inmiddels verworden tot een eigen 'archief'. Het was de basis voor het boek Ede 1940-1945 van Lagerwij en Plekkringa. In dit boek, maar ook in andere publicaties, werd naar inventarisnummers uit de collectie verwezen. Dit zou op te lossen zijn, door van de Collectie Ede 1940-1945 een kopie-verzameling te maken. Het was echter niet meer te doen de archiefstukken weer naar hun juiste plaats te brengen.

Dossiers bewerken

Om de toegankelijkheid van de collectie te verbeteren zijn dossiers zoals 'Archiefstukken van de zuiveringscommissie' gesplitst in afzonderlijke dossiers, beschreven per persoon. Ook de paar dossiers over de gebeurtenissen in de Gemeente Ede zijn gesplitst in circa honderd dossiers over individuele gebeurtenissen. Uiteraard is altijd terug te leiden welke inventarisnummers uit de nieuwe toegang overeenkomen met de nummers uit de oude toegang.

Openbaarheid

De collectie was sinds 1986 niet openbaar. Zelfs voor inzage in de toegang tot de collectie moest toestemming verkregen worden. Tijdens de herinventarisatie is elk dossier beoordeeld op openbaarheid. Uitgangspunten daarbij zijn de Wet bescherming persoonsgegevens en de Archiefwet. Daarnaast is gekeken naar de akten van overdracht of schenking van archieven en leidraden zoals die gebruikt worden bij het Nationaal Archief (voor het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging), Het Nederlands Instituut voor Oorlogs-, holocaust- en genocidestudies (NIOD), en wat Gelderse archiefinstellingen doen op dit gebied. Zo worden bij de meeste Gelderse archieven bijzondere persoonsgegevens na 110 jaar openbaar; die lijn is in Ede gevolgd. Bij elk individueel dossier is gekeken naar: alle personen die in het dossier voorkomen; wat voor persoonsgegevens het betreft; of de persoon die in de stukken genoemd is uit hoofde van zijn functie opgenomen is; de genoemde data; of het om aantekeningen gaat of om (kopieën van) archiefstukken; of de informatie elders openbaar is (gemaakt)?

Nieuwe toegang

Het college van Burgemeester en Wethouders heeft 2 december 2014 de besluiten van 1986 over de openbaarheid ingetrokken en vervangen door een nieuw besluit. Hierdoor wordt het voor onderzoekers en geïnteresseerden gemakkelijker onderzoek te doen naar de oorlogsjaren in de gemeente Ede. De nieuwe toegang Collectie Ede 1940-1945 is alleen toegankelijk via het gezamenlijk zoekportaal van Gemeentearchief Barneveld, Ede en Scherpenzeel: www.archieval.nl. Ga naar Archiefoverzicht Ede; rubriek 3, archiefnummer 1006.