De radiodistributie in Putten

Topverhalen van de Historische Verenigingen

Een bakelieten radio uit 1939/1940, gemaakt door Tesla in Tsjechoslowakije

Oudere mensen kunnen zich de radiodistributie nog wel herinneren. Men noemde het ook wel Radiocentrale en na de oorlog heette het Draadomroep. Een luidspreker in de huiskamer was door middel van een draad verbonden met de radiocentrale. De centrale-houder in Putten was de heer A. Kuiper. Hij had een elektrotechnisch bedrijf aan de Dorpsstraat.

Radiodistributie voor de oorlog

Kuiper had twee mensen in dienst die de radiodistributie verzorgden, Ab van den Berg en Barend Jan Buter. Zij hingen de luidsprekers op, trokken de draden tussen de palen en de woningen, inden de contributie, bestelden de benodigde materialen, verzorgden de uitzendingen, enzovoort. Op een ontvanger zaten vier kanalen, namelijk Hilversum I en II, radio Brussel en een eigen omroepkanaal. Op het omroepkanaal werden berichten van de gemeente en politie doorgegeven, maar er werden vooral grammofoonplaten gedraaid. In het kantoor was een draaitafel, en de collectie grammofoonplaten werd iedere maand weer aangevuld met de nieuwste platen.

Tijdens de oorlog

In 1940 bepaalden de Duitse bezetter dat alle radiodistributienetten naar de PTT moesten overgaan. Zo gebeurde het ook in Putten en de centrale werd ondergebracht bij de PTT Draadomroep. Een der medewerkers van de centrale, Barend Jan Buter, werd ook overgenomen door de PTT. In de oorlogsjaren ging de aansluiting van luidsprekers gewoon door. De mensen wilden graag nieuws en muziek horen en betaalden daar 2,25 gulden per maand voor. Buter gebruikte een bakfiets of een fiets voor zijn werkzaamheden.

Razzia

Hij had diverse bewijzen- en vrijstellingsbewijzen op zak om zijn werk te kunnen doen. Zoals een bewijs dat uit hoofde van zijn beroep een rijwiel noodzakelijk is, een vrijstellingsbewijs voor inlevering van een rijwiel aan de bezetter, een bewijs van vrijstelling voor tewerkstelling in Duitsland, een vrijstellingsbewijs om zich 's avonds tussen 21:00 en 24:00 uur op de openbare weg te begeven voor werkzaamheden aan het radiodistributienet. Helaas was dit allemaal onvoldoende om de razzia Ie ontlopen. Hij had nog speciaal zijn PTT uniform aangetrokken in de hoop dat hij vrijgelaten zou worden: tevergeefs.

Dit is een samenvatting van het oorspronkelijke artikel van G. Buter, gepubliceerd in de Graver (2011). De Graver is het periodiek van het Puttens Historische Genootschap. Het is gedigitaliseerd en online beschikbaar in de catalogus van Rozet (voorheen de Gelderland Bibliotheek). Klik hier om de artikelen online te doorzoeken & klik hier om de volledige lijst artikelen door te lopen. Lees het volledige artikel van G. Buter over de radiodistributie hier.