De geschiedenis van Willem Smit & Co’s Transformatorenfabriek

Het product van Smit, de 'vermogenstransformator', is een onmisbare component in de elektriciteitsvoorziening. Door de hoge bedrijfsspanningen (10.000 tot 800.000 volt) en de enorme krachten die bij een kortsluiting in het apparaat op kunnen treden worden er hoge eisen gesteld aan het ontwerp.

Grote behoefte

Door de toenemende elektrificatie ontstond een immense stijging van het stroom verbruik en een grote behoefte aan transformatoren. De Slikkerveerse afdeling groeide uit zijn jasje en in 1913 werd in Nijmegen onder leiding van ir. Rosskopf een gespecialiseerd bedrijf voor de vervaardiging van transformatoren gesticht met 38 medewerkers.

Grondslag

De grootste transformator tot aan de Tweede Wereldoorlog had een vermogen van 52.500 kVA en een spanning van 150 kV. Met de in 1930 geïntroduceerde zelfgebouwde regelschakelaar kon de spanning op de juiste waarde ingesteld worden. In deze periode werden door prof. Nolen de grondslagen gelegd voor het huidige ontwerp en bouwwijze van transformatoren.

Stroomverbruik

De wederopbouw en het steeds maar toenemende stroomverbruik leidden tot een grote toename van de vraag naar transformatoren en de noodzaak de hoogste bedrijfsspanning op te voeren naar 400 kV. Hoewel het basisontwerp van de transformator ongewijzigd bleef, kon door de toepassing van nieuwe materialen (zoals beter blik voor de kern) veel kleiner gebouwd worden en werden de energie verliezen die ontstaan bij het transformeren sterk gereduceerd.

Verenigde Staten

Rond 1980 gingen mensen zich steeds meer specialiseren op de zeer grote transformatoren met hogere spanningen. Dit was een niche in de markt en Smit was hier goed in. De behoefte in Nederland voor dit type was niet groot genoeg om het bedrijf goed te laten renderen, dus moest er geëxporteerd worden. De Verenigde Staten werden het belangrijkste exportland. Hier verbruikten mensen per hoofd van de bevolking veel meer stroom dan bij ons, en door de grote afstanden waren er ook hogere bedrijfsspanningen nodig (wel tot 800 kV).

Investeringen

Tegenwoordig wordt de helft van de productie capaciteit gereserveerd voor de VS. De kleinere en midden grote transformatoren worden gemaakt bij de zusterbedrijven van SGB in Duitsland. Tussen 2007 en 2013 is voor enkele tientallen miljoenen geïnvesteerd in ondermeer ultra moderne wikkelbanken, luchtkussen transport, een grote droogoven, totaal vernieuwd laboratorium en mobiele hijsinstallatie voor gewichten tot 600 ton. Het bedrijf is hierdoor een enorme transformatie ondergaan.