De steengroeve in Winterswijk bezit afzettingen uit de geologische periode Trias. De groeve is niet alleen in de regio, maar ook nationaal en internationaal bekend bij geologen en paleontologen om de mooie vondsten van fossielen.
De ligging in een aantrekkelijk landschap en enkele opmerkelijk zichtbare geologische processen maken de steengroeve de moeite van het bekijken waard. Het feit dat het zogenaamde 'Muschelkalk-pakket', een pakket gesteentelagen in de ondergrond van ongeveer 45 meter dik, niet horizontaal ligt, is bijvoorbeeld een vreemd verschijnsel. Dit fenomeen is in de oostelijke wand van de achterste groeve te zien.
De achterste groeve is al vele jaren niet meer in gebruik en is eigendom van Staatsbosbeheer. Het biedt daarnaast een domein voor de oehoe. Deze oehoe is live te volgen via een webcam op Beleef de Lente. De bijzondere schuinstelling van de steengroeve is ontstaan door binnenaardse geologische krachten, die het kalkpakket omhoog hebben gedrukt. Deze opheffing duurde vele miljoenen jaren en verliep uiterst langzaam. De Muschelkalk van Winterswijk is ongeveer 240 miljoen jaar geleden ontstaan in een vrij ondiepe binnenzee, die zo nu en dan droogviel. Dit is te zien aan de fossiele krimpscheuring, te vinden in de kalksteen (de 'Schoteltjeslaag'). In een andere tijdsfase rukte de ondiepe zee weer op. Dit valt op te maken uit de bekende golfkalk (de 'Wellenkalk').
Op het gebied van de fossielen zijn er in de groeve veel interessante vondsten gedaan, zoals weekdieren, brachiopoden, wormsporen, krabben, kreeften, vissen en sauriërs. Skeletten van complete vissen zijn zeldzaam: meestal worden schubben of tandjes gevonden. Van sauriërs worden er alleen verspoelde skeletten, botten of tanden ontdekt. Met kennis en veel geluk zijn er in de Winterswijkse groeve fraaie sauriërschedels gevonden. Een bijzonder sensationele ontdekking is een aantal fossiele loopsporen van sauriërs. Deze zijn zo goed geconserveerd, dat huid- en nagelindrukken bewaard zijn gebleven. Bij enkele loopsporen zijn zelfs slingerende sleepsporen van de staart zichtbaar. Daarnaast kan ook de mineralenliefhebber in deze groeve aan zijn trekken komen. Maar liefs acht mineralen kunnen hier worden gevonden, waarvan de meest bekende de pyriet is.
Henk Oosterink