Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Kerst in Ingen
"Het mooiste vond ik altijd kerst van de zondagschool, dan hadden we ook altijd een hele grote boom, hadden we voor in de kerk staan....
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Koninginnedag in Emst
"En daar gingen de jongens naar toe en die werden daar naar toegebracht. En de jongens waren versierd met een oranje sherp, de meisjes een...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Kerst in Harreveld
"De kerststal stond in de kerk en ook bij ons thuis. En met zo'n heel stel kinderen moest je wel een beetje oppassen dat er...
Kermis in Ulft
"Het koningschieten dat gebeurde op maandag, dan begon het koningschieten. Eerst werd er geschoten met geweer op de vleugels, de kop en de staart. En...
Over overlijden in Echteld
"De directe buren waren vrienden, de directe buren, maar vier aan weerzijden werden verplicht om de kist te dragen, dat waren de dragers. Maar de...
Kerst in Zevenaar
"De kerstboom werd opgetuigd door mijn zus en ik. Er gingen zilveren slingers in en engelenhaar; daarna kwamen de ballen pas. Alle kleuren van de...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Koninginnedag in Hattem
"Op school, als kind, gingen wij naar de markt met de juffrouwen en de meesters en dan moesten die zingen. En dan kwamen we langs...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Sinterklaas in Ulft
"Weken van te voren was je al zenuwachtig, vooral voor 'Zwarte Piet' met zijn zak en roe. Al heb ik nooit meegemaakt dat er eentje...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Geboorte in Culemborg
"En d'r was dan vroeger niemand bij, net wat Jan Pronk zegt, gewoon mijn vader en de baker. En ze hadden voor mij ook geen...
Over overlijden in Oldebroek
"De buren sloten de luiken, zodat iedereen kon zien dat er iemand overleden was. In Wezep gingen ze weer open als ze terugkwamen van het...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Kerst in Gaanderen
"Dan werd er een groot zeil gelegd, dan werd de boom erop gezet. Dan kwamen de echte kaarsen erin, die mochten mooi rechtop staan. En...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Kermis in Beltrum
"En dan ging je met zuster Anna naar de kermis en dan moest de hele club van de kleuterschool in de draaimolen en dan werd...
Over overlijden in Opheusden
"De naaste familie, als de laatste adem uitgeblazen werd, was de naaste familie erbij, tenminste als die er was zo veel mogelijk. Ja en als...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Oud en Nieuw in Ulft
"Wij knalden ook wel, maar dat waren van die kleine knalletjes van carbidbusjes. Bijvoorbeeld een buismanbusje met een spijkergat onderin, daar deed je dan een...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Over overlijden in Emst
"Na de begrafenis 's avonds noemden ze dat de naogroeve. En de naogroeve dat hield in dat de buurt, dat waren niet alleen de buren...
Sinterklaas in Gaanderen
"Nou ja wat ik kreeg aan cadeaus was meestal iets wat ik in elkaar kon zetten, een mekanodoos of dat soort dingen. Ik weet nog...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Over overlijden in Ermelo
"En dan kwamen ze van Van de Berg kwamen ze de kist thuisbrengen met zo'n loopwagen. Van de timmerschuur die was aan de Puttenweg. Nou...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Kerst in Opheusden
"Nou ja kerstbomen in Opheusden lag altijd een beetje gevoelig, wij hebben het altijd wel gehad, een kerstboom. En mijn oma had altijd een heel...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Kerst in Emst
"Versieren was er ook bijna niet bij, want je had bijna geen spullen. D'r werden dan hooguit koekjes met een gat erin in de boom...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Kerst in Ingen
"Het mooiste vond ik altijd kerst van de zondagschool, dan hadden we ook altijd een hele grote boom, hadden we voor in de kerk staan....
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Koninginnedag in Emst
"En daar gingen de jongens naar toe en die werden daar naar toegebracht. En de jongens waren versierd met een oranje sherp, de meisjes een...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Kerst in Harreveld
"De kerststal stond in de kerk en ook bij ons thuis. En met zo'n heel stel kinderen moest je wel een beetje oppassen dat er...
Kermis in Ulft
"Het koningschieten dat gebeurde op maandag, dan begon het koningschieten. Eerst werd er geschoten met geweer op de vleugels, de kop en de staart. En...
Over overlijden in Echteld
"De directe buren waren vrienden, de directe buren, maar vier aan weerzijden werden verplicht om de kist te dragen, dat waren de dragers. Maar de...
Kerst in Zevenaar
"De kerstboom werd opgetuigd door mijn zus en ik. Er gingen zilveren slingers in en engelenhaar; daarna kwamen de ballen pas. Alle kleuren van de...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Koninginnedag in Hattem
"Op school, als kind, gingen wij naar de markt met de juffrouwen en de meesters en dan moesten die zingen. En dan kwamen we langs...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Sinterklaas in Ulft
"Weken van te voren was je al zenuwachtig, vooral voor 'Zwarte Piet' met zijn zak en roe. Al heb ik nooit meegemaakt dat er eentje...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Geboorte in Culemborg
"En d'r was dan vroeger niemand bij, net wat Jan Pronk zegt, gewoon mijn vader en de baker. En ze hadden voor mij ook geen...
Over overlijden in Oldebroek
"De buren sloten de luiken, zodat iedereen kon zien dat er iemand overleden was. In Wezep gingen ze weer open als ze terugkwamen van het...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Kerst in Gaanderen
"Dan werd er een groot zeil gelegd, dan werd de boom erop gezet. Dan kwamen de echte kaarsen erin, die mochten mooi rechtop staan. En...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Kermis in Beltrum
"En dan ging je met zuster Anna naar de kermis en dan moest de hele club van de kleuterschool in de draaimolen en dan werd...
Over overlijden in Opheusden
"De naaste familie, als de laatste adem uitgeblazen werd, was de naaste familie erbij, tenminste als die er was zo veel mogelijk. Ja en als...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Oud en Nieuw in Ulft
"Wij knalden ook wel, maar dat waren van die kleine knalletjes van carbidbusjes. Bijvoorbeeld een buismanbusje met een spijkergat onderin, daar deed je dan een...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Over overlijden in Emst
"Na de begrafenis 's avonds noemden ze dat de naogroeve. En de naogroeve dat hield in dat de buurt, dat waren niet alleen de buren...
Sinterklaas in Gaanderen
"Nou ja wat ik kreeg aan cadeaus was meestal iets wat ik in elkaar kon zetten, een mekanodoos of dat soort dingen. Ik weet nog...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Over overlijden in Ermelo
"En dan kwamen ze van Van de Berg kwamen ze de kist thuisbrengen met zo'n loopwagen. Van de timmerschuur die was aan de Puttenweg. Nou...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Kerst in Opheusden
"Nou ja kerstbomen in Opheusden lag altijd een beetje gevoelig, wij hebben het altijd wel gehad, een kerstboom. En mijn oma had altijd een heel...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Kerst in Emst
"Versieren was er ook bijna niet bij, want je had bijna geen spullen. D'r werden dan hooguit koekjes met een gat erin in de boom...
