Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro 
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Kerst in 's Heerenberg
"En dan werd voor kerstmis altijd een krentenbrood gebakken en een brood. En dat werd thuis gekneed en dan in een schone theedoek en dan...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Geboorte in Brummen
"Toen ik in maart 1942 geboren werd, was het erg koud en lag er een dik pak sneeuw. De huisarts werd door mijn vader opgetrommeld...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Oud en Nieuw in Elspeet
"'s Middags gingen ze naar de grote kerk, midden in het dorp, niet voor de preek want die was 's avonds, maar het was dan...
Over overlijden in Oldebroek
"De buren sloten de luiken, zodat iedereen kon zien dat er iemand overleden was. In Wezep gingen ze weer open als ze terugkwamen van het...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Geboorte in Gendringen
"Het kraamschudden was ook een belangrijk gebeuren, het kind moest bewonderd worden en ging van hand naar hand. Dit gebruik moest zo snel mogelijk na...
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Geboorte in Herwijnen
"Toen Jo van ons geboren werd, dat weet ik dus niet want dat was de tweede, dan stond dat wiegje op de slaapkamer van de...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Oud en Nieuw in Gaanderen
"Ja, en de oudere mensen gingen dan nieuwjaarwensen. Ja, en dan met de familie bij elkaar en 's morgens dan kwamen ze eerst hier bij...
Koninginnedag in Emst
"En daar gingen de jongens naar toe en die werden daar naar toegebracht. En de jongens waren versierd met een oranje sherp, de meisjes een...
Geboorte in Hattem
"Dat was voor die tijd een zenuwachtig gedoe. Mijn vader had geloof ik meer last van de bevalling dan mijn moeder. Dan moest ik de...
Over overlijden in Echteld
"De directe buren waren vrienden, de directe buren, maar vier aan weerzijden werden verplicht om de kist te dragen, dat waren de dragers. Maar de...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Koninginnedag in Wapenveld
"Daarna waren er allerlei spelletjes en dan kon je een sinaasappel verdienen of een lintje waarvoor je je uit de naad liep om die te...
Kerst in Opheusden
"Nou ja kerstbomen in Opheusden lag altijd een beetje gevoelig, wij hebben het altijd wel gehad, een kerstboom. En mijn oma had altijd een heel...
Over overlijden in Ermelo
"En dan kwamen ze van Van de Berg kwamen ze de kist thuisbrengen met zo'n loopwagen. Van de timmerschuur die was aan de Puttenweg. Nou...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Koninginnedag in Culemborg
"'s Middags was er altijd ringrijden op de markt, dan kwamen de boeren van buitenaf. En dan zat de vrouw daar keurig op de bok...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Kerst in Groesbeek
"Ja dat was altijd heel mooi. Om vier uur had je de nachtmis en dan bleven er altijd een paar vrouwen thuis, bij ons tenminste,...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Kermis in Herwijnen
"In de herfst tijdens de grote markt was er ook kermis. Dan ging je tussen de middag, als je dan van school kwam dan had...
Kerst in Gaanderen
"Dan werd er een groot zeil gelegd, dan werd de boom erop gezet. Dan kwamen de echte kaarsen erin, die mochten mooi rechtop staan. En...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Kermis in Beltrum
"En dan ging je met zuster Anna naar de kermis en dan moest de hele club van de kleuterschool in de draaimolen en dan werd...
Oud en Nieuw in Ulft
"Wij knalden ook wel, maar dat waren van die kleine knalletjes van carbidbusjes. Bijvoorbeeld een buismanbusje met een spijkergat onderin, daar deed je dan een...
Koninginnedag in Groesbeek
"En ik denk dat Koninginnedag toen in augustus is geweest, ja op de verjaardag van Koningin Wilhelmina en die was in augustus jarig. Want anders...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Kerst in 's Heerenberg
"En dan werd voor kerstmis altijd een krentenbrood gebakken en een brood. En dat werd thuis gekneed en dan in een schone theedoek en dan...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Geboorte in Brummen
"Toen ik in maart 1942 geboren werd, was het erg koud en lag er een dik pak sneeuw. De huisarts werd door mijn vader opgetrommeld...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Koninginnedag in Doornenburg
"Dan hadden we vrij van school, maar dan moesten we naar de grote wei komen, want dan werden er spelletjes gedaan. Hardlopen, met een lepel...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Oud en Nieuw in Elspeet
"'s Middags gingen ze naar de grote kerk, midden in het dorp, niet voor de preek want die was 's avonds, maar het was dan...
Over overlijden in Oldebroek
"De buren sloten de luiken, zodat iedereen kon zien dat er iemand overleden was. In Wezep gingen ze weer open als ze terugkwamen van het...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Geboorte in Gendringen
"Het kraamschudden was ook een belangrijk gebeuren, het kind moest bewonderd worden en ging van hand naar hand. Dit gebruik moest zo snel mogelijk na...
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Geboorte in Herwijnen
"Toen Jo van ons geboren werd, dat weet ik dus niet want dat was de tweede, dan stond dat wiegje op de slaapkamer van de...
Oud en Nieuw in Didam
"Rond Oud en Nieuw was het zo dat wij als kinderen al een paar dagen van te voren, soms wel veertien dagen of drie weken...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Oud en Nieuw in Gaanderen
"Ja, en de oudere mensen gingen dan nieuwjaarwensen. Ja, en dan met de familie bij elkaar en 's morgens dan kwamen ze eerst hier bij...
Koninginnedag in Emst
"En daar gingen de jongens naar toe en die werden daar naar toegebracht. En de jongens waren versierd met een oranje sherp, de meisjes een...
Geboorte in Hattem
"Dat was voor die tijd een zenuwachtig gedoe. Mijn vader had geloof ik meer last van de bevalling dan mijn moeder. Dan moest ik de...
Over overlijden in Echteld
"De directe buren waren vrienden, de directe buren, maar vier aan weerzijden werden verplicht om de kist te dragen, dat waren de dragers. Maar de...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Koninginnedag in Wapenveld
"Daarna waren er allerlei spelletjes en dan kon je een sinaasappel verdienen of een lintje waarvoor je je uit de naad liep om die te...
Kerst in Opheusden
"Nou ja kerstbomen in Opheusden lag altijd een beetje gevoelig, wij hebben het altijd wel gehad, een kerstboom. En mijn oma had altijd een heel...
Over overlijden in Ermelo
"En dan kwamen ze van Van de Berg kwamen ze de kist thuisbrengen met zo'n loopwagen. Van de timmerschuur die was aan de Puttenweg. Nou...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Koninginnedag in Culemborg
"'s Middags was er altijd ringrijden op de markt, dan kwamen de boeren van buitenaf. En dan zat de vrouw daar keurig op de bok...
Over overlijden in Groesbeek
"En dan kwam de grote dag dat hij naar het kerkhof moest, of naar de kerk ging. Hij was dan natuurlijk al heel vroeg. Mijn...
Kerst in Groesbeek
"Ja dat was altijd heel mooi. Om vier uur had je de nachtmis en dan bleven er altijd een paar vrouwen thuis, bij ons tenminste,...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Kermis in Herwijnen
"In de herfst tijdens de grote markt was er ook kermis. Dan ging je tussen de middag, als je dan van school kwam dan had...
Kerst in Gaanderen
"Dan werd er een groot zeil gelegd, dan werd de boom erop gezet. Dan kwamen de echte kaarsen erin, die mochten mooi rechtop staan. En...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Over overlijden in Zevenaar
"Bij ons in de stad kwam de koster langs, deftig en met een zwarte hoed op, om aan de buurt en de familie te vertellen...
Kermis in Beltrum
"En dan ging je met zuster Anna naar de kermis en dan moest de hele club van de kleuterschool in de draaimolen en dan werd...
Oud en Nieuw in Ulft
"Wij knalden ook wel, maar dat waren van die kleine knalletjes van carbidbusjes. Bijvoorbeeld een buismanbusje met een spijkergat onderin, daar deed je dan een...
Koninginnedag in Groesbeek
"En ik denk dat Koninginnedag toen in augustus is geweest, ja op de verjaardag van Koningin Wilhelmina en die was in augustus jarig. Want anders...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
