Middeleeuwse spiritualiteit in de Stevenskerk

Middeleeuwse spiritualiteit

In Jeruzalem, op de plek waar Christus gekruisigd, begraven en opgestaan zou zijn, staat de Heilig Grafkerk. In de middeleeuwen en in de zestiende eeuw heeft men in vele kerken en kapellen over de gehele wereld een kopie van het graf geplaatst. Daardoor kunnen gelovigen de heilige plek ook bezoeken zonder een lange en dure pelgrimage naar Jeruzalem. Vanuit deze intentie is in de jaren 1565-1566 de Heilig Grafkapel aan de Stevenskerk toegevoegd.

Ook relieken zijn van grote spirituele betekenis in de middeleeuwen. Christenen bezochten in de eerste eeuwen na Christus begraafplaatsen om de heiligen te herdenken. Als zij een aandenken wilden meenemen, betrof het wat aarde of een kiezel uit de omgeving van het graf. Vanaf de dertiende eeuw groeide de devotie van de gelovigen voor het lichaam van de heiligen. Van grote invloed was het werk van Thomas van Aquino voor wie het heilige lichaam de belangrijkste reliek was.

De Heilig Grafkapel in de Stevenskerk

De kapel werd in de zestiende eeuw gebruikt om het Allerheiligste van Witte Donderdag tot aan Paasmorgen te bewaren. Na de overgang in protestantse handen in 1591 raakte de kapel in liturgische zin in onbruik. Van 1997 tot 1998 deed hij dienst als stilteruimte.

Bij de 20e-eeuwse restauratie is de situatie van 1565–1566 grotendeels hersteld. De oude nog aanwezige muurschilderingen zijn gerestaureerd en zijn weer goed zichtbaar. Op de muren zijn schilde-ringen te zien van Jozef van Arimatea, Nicodemus, een fragmentarisch bewaard gebleven afbeelding van het Laatste Oordeel en Christus met de slapende leerlingen in de hof van Getsemane.

Het reliek van Albertus Magnus

In de Heilig Grafkapel bevindt zich een reliek van Albertus Magnus. Hij werd circa 1193 geboren en is op 15 november 1280 overleden. In 1223 trad hij in bij de Dominicaner orde. Hij studeerde in Padua en doceerde later wijsbegeerte in onder andere Keulen, Hildesheim en Straatsburg. Hij werd magister in de theologie in Parijs vanaf 1245 en vanaf 1248 in Keulen. Hij werd daar de leermeester van Thomas van Aquino.

Beschouwing van de natuur was voor Albertus een weg naar God. God toonde zich in het wonder dat de mensen, de dieren, de planten en de stenen zelf zijn. In 1622 is Albertus zalig en in 1931 door Paus Pius XI heilig verklaard. Op 27 mei 1956. kregen de Nijmeegse Dominicanen middels een plechtige overdracht een reliek van Albertus in hun bezit, een stuk rib. Edelsmid J. Meijers -Ruylen maakte hiervoor een schrijn van brons en geslepen kristalglas. Het reliek kwam in 1995 in 25-jarig bruikleen naar de Stevenskerk. Het wordt bewaard in de zogeheten ‘Blok’ bij de Heilig Grafkapel.

Ook heden ten dage zijn de Heilig Grafkapel en de ‘Blok’ met het reliek van Albertus Magnus in de Stevenskerk te bezoeken.

Met dank aan de vrijwilligers van de Stevenskerk.

Bronnen

• De Heiligen, Stijn van der Linden, uitgever Contact 1999, ISBN 90 254 1141, blz. 32.
• Relieken, Inge Schriemer, Uitgever W Books, Zwolle 2018, ISBN 978.94.62581159, blz. 37-45.
• Stevenskerk
• Dominicanen: kopstukken

Meer informatie:

• De Stevenskerk. 750 jaar spiegel van Nijmegen'. Hettie Peterse, Elsbeth Rooker, Rob Camps en Karel Emmens (red.), Uitgeverij Vantilt, ISBN 978 94 6004 345 1.

• mijnGelderland, Blijde incomste, (Hedendaagse) Middeleeuwse traditie (In Nijmegen)

Rechten

Olga Spekman