Martinuskerk in Rijswijk

Een zuurstoffles als klok

Rijswijk is een rustiek dijkdorp met uitzicht over de Lek. De torenspits van de Martinuskerk ziet u al van verre staan. De Martinuskerk wordt nog steeds gebruikt door de Protestantse Kerk in Nederland. Het is een prachtige plek voor trouwdiensten. Er vinden vaak concerten plaats en er zijn exposities in en rondom de kerk.

Gelders-Nederrijnse gotiek

De Martinuskerk zou rond 700 gesticht zijn door de heilige Switbert, die samen met sint Willibrord de Friezen tot het christendom bekeerde. Zeker is dat de kerk te ‘Riswiic’ al voorkomt op een kerkelijk archiefdocument uit 866. De Martinuskerk is een driebeukige, ofwel pseudobasilikale kerk. Het is een van de fraaiste voorbeelden van de Gelders-Nederrijnse gotiek. U kunt deze laatmiddeleeuwse bouwstijl herkennen aan de hoge spitsbogen, kruisribgewelven en natuurstenen ornamenten.

Netgewelf

Het ingenieuze, gemetselde netgewelf in het schip en het koor is opmerkelijk voor een kleine dorpskerk. Het geeft de ruimte een zaalachtig, feestelijk karakter. De Martinuskerk is dan ook een mooie historische plek om te trouwen.

Tekstbord met de 10 geboden

Toen de Martinuskerk protestants werd verdwenen de heiligenbeelden. Hun plaats werd ingenomen door teksten. Boven de preekstoel hangt een groot tekstbord uit 1658. Op de ene kant staan de stenen platen met de 10 geboden. Daarboven de witbebaarde Mozes met de staf waarmee hij in de woestijn water uit de rots sloeg. Naast hem de hogepriester Aäron met offermes en wierookvat. Johan Joosten kreeg 36 gulden ‘voort schrijven vant bordt in de kercke’.

Op de andere kant van het tekstbord staan het Onze Vader, de Geloofsbelijdenis en de woorden die bij de doop en het Avondmaal uitgesproken worden.

Zuurstoffles in plaats van klok

In de jaren ’40 had lang niet iedereen een horloge. De zware slagen van de kerkklok gaven de tijd aan. Totdat de Duitse bezetter de klok in beslag nam en omsmolt tot oorlogstuig. Dhr. Van Wijk, de Rijswijkse smid, hing een lege zuurstoffles in de klokkentoren. Toen wisten de landarbeiders weer precies hoe laat het was. In de nieuwe klok uit 1949 staat gegraveerd: ‘Ik roep ten gebede en vermaan tot vrede’. Net als in de oude klok uit 1887.

Het gedicht ‘Ik roep ten gebede en vermaan tot vrede’ is waarschijnlijk geschreven door de bekende Nederlandse dichter Nicolaas Beets. Zijn zoon was dominee in de Martinuskerk.