Steenfabriek Vogelensangh

Munnikhofsestraat 33 , Deest

Steenfabriek Vogelensangh. Fotografie Hans Barten

Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meerdere steenfabrieken. Ook Deest had steenfabrieken en een nog bestaande pannenfabriek. Hét kenmerk van dergelijke fabrieken uit de vorige eeuw is de hoge fabrieksschoorsteen. Bij Steenfabriek Vogelensangh vermeldt de schoorsteen het bouwjaar 1919. Ze heeft een opvallende versiering van gekleurde handvormstenen. De vele stalen ringen dienen ter versteviging.

Kolengestookte ringoven

Steenfabriek Vogelensangh is de laatste kolengestookte ringoven van Nederland. De stenen worden hier in handvormen of vormbakken vervaardigd. De grondstof is rivierklei. Vroeger werd deze klei gewonnen in de naaste omgeving. De hierdoor ontstane waterplassen achter de fabriek getuigen van deze kleiwinning. Tegenwoordig wordt de klei van elders aangevoerd.

Steenbakproces

De ringoven is een groot ellipsvormig ovengebouw met een rondgang, waarin steeds in een gedeelte vanaf de bovengelegen stookzolder wordt gestookt. In deze rondlopende gang is een aantal poorten gemaakt voor de toe en afvoer van bakstenen. Telkens wordt een deel van de ring vol ongebakken kleiblokken opgestookt tot een temperatuur van 1080 °C. Nadat de bakstenen voldoende gebakken zijn, wordt het vuur opgeschoven. Door de ringconstructie is een doorlopend steenbakproces mogelijk. Na een stookproces van ongeveer 10 dagen worden de afgebakken stenen handmatig op kleur en kwaliteit gesorteerd.

Vogelensangh

Steenfabriek Vogelensangh werd in 1919 gebouwd in opdracht van de familie Geldens (van de Drutense pannenfabriek Dericks en Geldens) ter vervanging van de vroegere veldovens op deze plek. Al in 1854 stonden hier veldovens van de familie Pelgrim. De naam Vogelensangh komt van de middeleeuwse perceels en boerderijnaam op deze plek.

Afspraak

In 1922 was de fabriek eigendom van het Haarlemse bedrijf Smits & Reinders. Toen dit bedrijf in 1987 besloot de fabriek te sluiten, werd Vogelensangh overgenomen door de familie Arts van der Zanden die er al generaties lang de dagelijkse leiding had. Het bedrijf is alleen op afspraak te bezichtigen.