Canon van Putten
De canon van Putten biedt de geschiedenis van Putten in 40 verhalen.
Lees intro 
40 verhalen
Bekijk volledige kaart
Klik op de illustratie hierboven en wandel rond. De canon van Putten is een initiatief van het Puttens Historisch Genootschap.
Meer verhalen over de geschiedenis van Putten vindt u op Verhaal van Putten en Schijnwerpers op de Veluwe.
Betrokken organisaties
-
Historisch Museum "De Tien Malen"
Van Puthem tot PuttenHet Historisch Museum "De Tien Malen" geeft een overzicht van de...
-
Landgoed Schovenhorst
ReuzenbomenWelkom in de mooiste bomentuin van Nederland. Blikvangers zijn twee...
-
Puttens Historisch Genootschap
Koepel voor historisch PuttenHet Puttens Historisch Genootschap (PHG) is de koepel voor allerlei...
Buitenplaatsen negentiende eeuw
In de negentiende eeuw werden nabij Putten twee buitenplaatsen gebouwd: Groot Spriel en de Vanenburg.
Splitsing parochie en deling schoutambt
In de Middeleeuwen was de schout de vertegenwoordiger van de Landsheer op het platteland. Hij was belast met de handhaving van de openbare orde en...
Grafveld Krachtighuizen
In 1925 is door de bekende Puttense kunstenaar en amateur-archeoloog Jo Bezaan in Krachtighuizen een grafveld ontdekt uit de Merovingisch-Karolingische tijd (550-800). Onderzoek door professor...
Tweede Wereldoorlog in Putten
Na de inval op 10 mei 1940 paste de Duitse bezetter "de tactiek van de fluwelen handschoen" toe ten aanzien van de Nederlandse bevolking. Toch...
Coop Schrassertfonds
Puttenaar Coop Schrassert overleed in 1647, waarbij hij een fonds naliet. Met dit geld werd een armenhuisje onderhouden aan de tegenwoordige Kerkstraat.
Einde kloosterbezit
Het jaar 1802 brengt voor Putten een grote verandering. Op grond van de vrede van Lunéville (1801) moeten de Duitse staten het kerkelijk bezit naar...
Reformatie
Het is te betwisten of Maarten Luther (1483 - 1546) op 31 oktober 1517 daadwerkelijk een document met 95 stellingen op de deur van de...
Amptsjonkers
In het middeleeuwse Putten waren er enkele amptsjonkers. Zij vormden samen met de geërfeen het lokale bestuur van het platteland.
Landbouw
Naarmate er meer mensen rondom Putten kwamen wonen, werd er steeds meer voedsel gevraagd en verbouwd. Ook breidde het dorp zich steeds verder uit. Vanaf...
Vroege missionarissen in Putten
Op de Veluwe is nog lang vastgehouden aan de oude Germaanse godsdienst. De verbintenis tussen mens en natuur was daarbinnen erg belangrijk. Omstreeks 750 stond...
Kadaster
Na de inlijving van ons land door het Franse keizerrijk in 1810 worden alle bestaande Franse wetten en voorschriften ook hier van kracht. Dit had...
Einde ampt - begin gemeente
In 1795 wacht Putten een verandering, als het oude staatsbestel van de Unie van Utrecht wordt vervangen door die van de Bataafse Republiek. De schoutambten...
Kerkbouw Putten
Wanneer de eerste kerk in Putten is gebouwd is niet exact bekend. Vaak gebeurde dit op een plaats waar eerst een Germaans heiligdom stond.
Watersnood Putten
Putten kreeg in de 19e en 20e eeuw te maken met grootschalige wateroverlast, bijvoorbeeld toen het water tijdens in 1825 een storm door de dijk...
Het Putter Stoomgemaal
Vanaf 1703 werden door de bouw van een zeesluis, het uitdiepen van de Arkervaart en het loskoppelen van de uitwateringssystemen van vaart en haven enerzijds,...
Boterfabriek
De 'botterfabriek' aan de Stationsstraat vormt de oudste moderne 'industrie' in Putten. Zij is in 1904 gesticht als het Puttense onderdeel van de boterfabrieken 'Nijkerk...
Bewoning en bedrijf in het Putten van de vroege middeleeuwen
Na de Romeinse tijd verschoof het zwaartepunt van bewoning van de hoge gronden naar de randgebieden. Er waren hier goede mogelijkheden om nederzettingen te stichten.
Buitenplaatsen zeventiende eeuw
In de zeventiende eeuw stonden in en om Putten enkele buitenplaatsen: Oldenaller, Bijstein en Vanenburg.
Markthal
Door de gestaag groeiende handel in boter is er zo rond 1900 in Putten behoefte aan een eigen marktgebouw. De in 1898 gebouwde open markthal...
Maalschappen
Maalschappen behoren tot de oudste rechtskringen in onze omgeving. In Putten waren er wellicht ooit tien van zulke maalschappen.
Papierindustrie
Ooit zijn er bijna 180 papiermolens op de Veluwe geweest. Hiervan waren er drie te Putten, alle van hen watermolens.
Gelderse onafhankelijkheidsstrijd
Maar liefst vier keer werd Putten verwoest en verbrand door de Bourgondiërs.
Wegen en spoorweg in Putten
De infrastructuur van Putten veranderde enorm in de loop der tijd. Van zandpad tot klinkerstraat, van spoorlijn tot snelweg.
Sociale zorg
In 1452 werd in Putten de Onze Lieve Vrouwe Kapellerie gesticht. Reeds in de tijd voor de Reformatie kende de katholieke kerk een soort...
Romeinen
De Romeinse Resten op de Veluwe zijn bescheiden. Dat ze er geweest zijn, staat echter vast! Vlakbij Putten, op de Ermelose Heide, was een Romeins...
Einde maalschappen
In de loop van de negentiende eeuw veranderden de landbouwmethoden, waardoor de Puttense maalschappen onder druk kwamen te staan en uiteindelijk verdwenen.
Onderwijs
Van oudsher speelde de kerk een grote rol in het geven van onderwijs aan kinderen en volwassenen. Zo waren er klooster- en domscholen, ook in...
Latere versterkte huizen
Ook in de late middeleeuwen kende Putten een aantal versterkte huizen: Arler, Beerencamp, Schoonderbeek en de Vanenburg.
Ontwikkeling van industrie en nijverheid in Putten
De Industriële Revolutie ging aan Putten voorbij, omdat de plaatselijke economie voornamelijk gebaseerd was op agrarische bedrijvigheid. De drie stoommachines die hier functioneerden stonden in...
Puttense kunstenaars
Met de aanleg van de spoorlijn Amersfoort - Zwolle in 1863 werd de Noordwest-Veluwe en ook het dorp Putten voor de mensen uit het westen...
Razzia 1944
Putten werd op zondagmorgen 1 oktober 1944 in alle vroegte door ruim 1000 soldaten van de Hermann Göringregiment omsingeld. Iedereen werd gesommeerd zich te begeven...
Bosbouw
De gemeente Putten verwerft in 1843 zo'n 1325 hectare domeingronden om die weer door te verkopen of in erfpacht uit te geven aan particuliere ontginners.
De vroegste versterkte huizen
De vroegste versterkte huizen te Putten zijn waarschijnlijk de huizen (Oud)Aller en Hell. Beide worden genoemd als zogenaamde herenhuizen als zij in 1372 door de...
Herstellingsoord
Op de plek van het huidige Parkhotel stond eerder een gebouw dat het tweede sanatorium van Nederland was.
Vroegste bewoners van Putten
De oudste sporen van menselijke bewoning op de Veluwe dateren van zo'n 6000 jaar geleden.
Het ontstaan van de polder Arkemheen
In 1356 schonk hertog Reinald III van Gelre aan de bewoners van Putten en Nijkerk het recht hun gronden, toen bekend onder de naam "Erckemehen"...
Toerisme
Twee gebeurtenissen droegen bij tot het ontstaan van toerisme in Putten. In de eerste plaats de aanleg van de spoorlijn Amersfoort – Zwolle in 1863...
Korenmolens
Putten telde vroeger enkele korenmolens: de Allermolen, de Broekermolen, molen 'De vier Winden' en molen 't Hert'.
Buitenplaatsen negentiende eeuw
In de negentiende eeuw werden nabij Putten twee buitenplaatsen gebouwd: Groot Spriel en de Vanenburg.
Splitsing parochie en deling schoutambt
In de Middeleeuwen was de schout de vertegenwoordiger van de Landsheer op het platteland. Hij was belast met de handhaving van de openbare orde en...
Grafveld Krachtighuizen
In 1925 is door de bekende Puttense kunstenaar en amateur-archeoloog Jo Bezaan in Krachtighuizen een grafveld ontdekt uit de Merovingisch-Karolingische tijd (550-800). Onderzoek door professor...
Tweede Wereldoorlog in Putten
Na de inval op 10 mei 1940 paste de Duitse bezetter "de tactiek van de fluwelen handschoen" toe ten aanzien van de Nederlandse bevolking. Toch...
Coop Schrassertfonds
Puttenaar Coop Schrassert overleed in 1647, waarbij hij een fonds naliet. Met dit geld werd een armenhuisje onderhouden aan de tegenwoordige Kerkstraat.
Einde kloosterbezit
Het jaar 1802 brengt voor Putten een grote verandering. Op grond van de vrede van Lunéville (1801) moeten de Duitse staten het kerkelijk bezit naar...
Reformatie
Het is te betwisten of Maarten Luther (1483 - 1546) op 31 oktober 1517 daadwerkelijk een document met 95 stellingen op de deur van de...
Amptsjonkers
In het middeleeuwse Putten waren er enkele amptsjonkers. Zij vormden samen met de geërfeen het lokale bestuur van het platteland.
Landbouw
Naarmate er meer mensen rondom Putten kwamen wonen, werd er steeds meer voedsel gevraagd en verbouwd. Ook breidde het dorp zich steeds verder uit. Vanaf...
Vroege missionarissen in Putten
Op de Veluwe is nog lang vastgehouden aan de oude Germaanse godsdienst. De verbintenis tussen mens en natuur was daarbinnen erg belangrijk. Omstreeks 750 stond...
Kadaster
Na de inlijving van ons land door het Franse keizerrijk in 1810 worden alle bestaande Franse wetten en voorschriften ook hier van kracht. Dit had...
Einde ampt - begin gemeente
In 1795 wacht Putten een verandering, als het oude staatsbestel van de Unie van Utrecht wordt vervangen door die van de Bataafse Republiek. De schoutambten...
Kerkbouw Putten
Wanneer de eerste kerk in Putten is gebouwd is niet exact bekend. Vaak gebeurde dit op een plaats waar eerst een Germaans heiligdom stond.
Watersnood Putten
Putten kreeg in de 19e en 20e eeuw te maken met grootschalige wateroverlast, bijvoorbeeld toen het water tijdens in 1825 een storm door de dijk...
Het Putter Stoomgemaal
Vanaf 1703 werden door de bouw van een zeesluis, het uitdiepen van de Arkervaart en het loskoppelen van de uitwateringssystemen van vaart en haven enerzijds,...
Boterfabriek
De 'botterfabriek' aan de Stationsstraat vormt de oudste moderne 'industrie' in Putten. Zij is in 1904 gesticht als het Puttense onderdeel van de boterfabrieken 'Nijkerk...
Bewoning en bedrijf in het Putten van de vroege middeleeuwen
Na de Romeinse tijd verschoof het zwaartepunt van bewoning van de hoge gronden naar de randgebieden. Er waren hier goede mogelijkheden om nederzettingen te stichten.
Buitenplaatsen zeventiende eeuw
In de zeventiende eeuw stonden in en om Putten enkele buitenplaatsen: Oldenaller, Bijstein en Vanenburg.
Markthal
Door de gestaag groeiende handel in boter is er zo rond 1900 in Putten behoefte aan een eigen marktgebouw. De in 1898 gebouwde open markthal...
Maalschappen
Maalschappen behoren tot de oudste rechtskringen in onze omgeving. In Putten waren er wellicht ooit tien van zulke maalschappen.
Papierindustrie
Ooit zijn er bijna 180 papiermolens op de Veluwe geweest. Hiervan waren er drie te Putten, alle van hen watermolens.
Gelderse onafhankelijkheidsstrijd
Maar liefst vier keer werd Putten verwoest en verbrand door de Bourgondiërs.
Wegen en spoorweg in Putten
De infrastructuur van Putten veranderde enorm in de loop der tijd. Van zandpad tot klinkerstraat, van spoorlijn tot snelweg.
Sociale zorg
In 1452 werd in Putten de Onze Lieve Vrouwe Kapellerie gesticht. Reeds in de tijd voor de Reformatie kende de katholieke kerk een soort...
Romeinen
De Romeinse Resten op de Veluwe zijn bescheiden. Dat ze er geweest zijn, staat echter vast! Vlakbij Putten, op de Ermelose Heide, was een Romeins...
Einde maalschappen
In de loop van de negentiende eeuw veranderden de landbouwmethoden, waardoor de Puttense maalschappen onder druk kwamen te staan en uiteindelijk verdwenen.
Onderwijs
Van oudsher speelde de kerk een grote rol in het geven van onderwijs aan kinderen en volwassenen. Zo waren er klooster- en domscholen, ook in...
Latere versterkte huizen
Ook in de late middeleeuwen kende Putten een aantal versterkte huizen: Arler, Beerencamp, Schoonderbeek en de Vanenburg.
Ontwikkeling van industrie en nijverheid in Putten
De Industriële Revolutie ging aan Putten voorbij, omdat de plaatselijke economie voornamelijk gebaseerd was op agrarische bedrijvigheid. De drie stoommachines die hier functioneerden stonden in...
Puttense kunstenaars
Met de aanleg van de spoorlijn Amersfoort - Zwolle in 1863 werd de Noordwest-Veluwe en ook het dorp Putten voor de mensen uit het westen...
Razzia 1944
Putten werd op zondagmorgen 1 oktober 1944 in alle vroegte door ruim 1000 soldaten van de Hermann Göringregiment omsingeld. Iedereen werd gesommeerd zich te begeven...
Bosbouw
De gemeente Putten verwerft in 1843 zo'n 1325 hectare domeingronden om die weer door te verkopen of in erfpacht uit te geven aan particuliere ontginners.
De vroegste versterkte huizen
De vroegste versterkte huizen te Putten zijn waarschijnlijk de huizen (Oud)Aller en Hell. Beide worden genoemd als zogenaamde herenhuizen als zij in 1372 door de...
Herstellingsoord
Op de plek van het huidige Parkhotel stond eerder een gebouw dat het tweede sanatorium van Nederland was.
Vroegste bewoners van Putten
De oudste sporen van menselijke bewoning op de Veluwe dateren van zo'n 6000 jaar geleden.
Het ontstaan van de polder Arkemheen
In 1356 schonk hertog Reinald III van Gelre aan de bewoners van Putten en Nijkerk het recht hun gronden, toen bekend onder de naam "Erckemehen"...
Toerisme
Twee gebeurtenissen droegen bij tot het ontstaan van toerisme in Putten. In de eerste plaats de aanleg van de spoorlijn Amersfoort – Zwolle in 1863...
Korenmolens
Putten telde vroeger enkele korenmolens: de Allermolen, de Broekermolen, molen 'De vier Winden' en molen 't Hert'.
