Cultuurhistorie in het Land van Maas en Waal
Het Land van Maas en Waal heeft veel te bieden. De gemeenten Wijchen, Druten, Beuningen en West Maas en Waal sloegen de handen ineen en namen het initiatief tot het maken van een route in het Land van Maas en Waal. Deze route bevat meer dan honderd cultuurhistorische locaties die ter plekke met een QR-code zijn gemarkeerd. De QR-codes verwijzen naar de teksten en afbeeldingen op deze plek op mijnGelderland.nl. De verhalen zijn aangeleverd door de vele erfgoedorganisaties die de regio rijk is.
Beleef de cultuurhistorie van het Land van Maas en Waal vanachter uw computer of pak de fiets en rijdt rond in het mooie Land van Maas en Waal.
Betrokken organisaties
-
Heemkundevereniging Leeuwen
De Heemkundevereniging Leeuwen is in 2009 opgericht. Het werkgebied van...
-
Kasteel Batenburg
Ruïne aan de rand van BatenburgDe ruïne van kasteel Batenburg staat aan de rand van het stadje...
-
Museum Kasteel Wijchen
Voor elk wat wilsMuseum Kasteel Wijchen is een verrassend veelzijdig museum gevestigd op...
Historisch boerenerf
Boerenerven zijn zo oud als de oudste boerderijen in Nederland. Vanaf welk tijdstip boerderijen voorkomen is afhankelijk van het ontginningstijdstip van een gebied. Van de...
In de strijd tegen het water
Het voormalige dijkmagazijn staat in het buitengebied van het dorp Beuningen en is gebouwd rond 1900. De Gemeente Beuningen kent nog drie andere dijkmagazijnen aan...
Oude toren in Winssen
Oorspronkelijk lag de middeleeuwse dorpskerk, waarvan alleen de toren nog over is, niet zo dicht op de dijk. Bij overstromingen van de Waal in de...
Historische bebouwing in de Dorpsstraat in Wamel
In Wamel vindt men de meest historisch interessante bebouwing aan de Dorpsstraat en de uitlopers daarvan aan de Kerkstraat en de Waalbandijk. In de Dorpsstraat,...
De eerste heren van Hernen bij de Elst
Bisschoppen waren steunpilaren voor de Duitse keizers. Zij kregen wereldlijke macht. Zo werd, om greep te houden op het belangrijke Rivierengebied,...
De veerdam van Druten in 1944
Het is 17 september 1944. Operatie Market Garden is begonnen. Honderden vliegtuigen ronken boven Maas en Waal. De jonge Duitse soldaten die de veerpont in...
Boldershof, instelling ter verzorging door Franse zusters
In de Ambtshuisstraat in Druten staan de oude paviljoens van Boldershof. In 1903 kopen de Franse zusters Filles de la Sagesse (dochters der Wijsheid) de...
Heerlijkheid Leur met Huis te Leur als mijlpaal
In de lange geschiedenis van de heerlijkheid Leur is het Huis te Leur een soort mijlpaal. De heerlijkheid beleefde een opbloei onder de Gelderse familie...
Mariaverering in de Sint Antonius Abtkerk Wijchen
De in naam van Sint Antonius Abt gewijde kerk heeft een lange geschiedenis. Deze naam kreeg de kerk pas in 1853.
De Kleine Elst, bittere noodzaak
Wijchen ontstond op stuifduinen, die ontstaan zijn in de laatste IJstijd, tienduizend jaar geleden. Omdat de ondergrond van Wijchen bestaat uit een keiharde leemlaag stroomt...
Van Citters I, toch nog een gemaal...
In het totaal van de waterstaatsgeschiedenis van het Land van Maas en Waal en Rijk van Nijmegen-West nam het deel waarin Wijchen, Niftrik en Balgoy...
Ekershof
In 2011 werden op de Ekershof tijdens de aanleg van het nieuwe dorpshart zeer bijzondere archeologische vondsten gedaan. De oudste vondst is een scharnier...
De Bunswaard bij Beuningen
Het uiterwaardenlandschap is ook ter hoogte van Beuningen ontstaan na het sluiten van de ringdijk rond het Land van Maas en Waal en Rijk van...
Herberg De Clef, de stoomtram stopte er
Herberg-boerderij De Clef uit de zeventiende eeuw ligt nu verscholen in het groen. Omdat de boerderij wat hoger ligt op de ...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
Protestantse Kerk Wamel, wisselende eigenaren en bedienaren
De huidige Protestantse Kerk is een van de blikvangers van de Dorpsstraat. Wie nu deze kerk bekijkt, ziet slechts een flauwe...
Molen in Hernen
De molen in Hernen vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de heerlijkheid Hernen. De huidige molen uit 1745 vervangt...
Getouwtrek om de Protestantse Kerk
De Protestantse Kerk aan de Waalbandijk 19 te Boven-Leeuwen, benedendijks, ten oosten van de grote Wiel bij de Molenstraat, is in...
Zandwinplas
Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Adellijk huis Lakenburg te Wamel
Wie vanuit de polder naar Wamel kijkt, ziet in een oogopslag de drie kenmerkende gebouwen van dit dorp. Aan de linkerzijde...
't Hof van Maasbommel
Aan de noordzijde van de Raadhuisdijk, even ten westen van de Hervormde kerk, stond tot in het begin van de achttiende eeuw het Hof, ook...
Molen Tot Voordeel en Genoegen, verplaatst en gerestaureerd
De korenmolen Tot Voordeel en Genoegen in Alphen aan de Maas kwam in 1963 in het nieuws, omdat hij in zijn geheel...
Steenfabriek Vogelensangh
Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meer steenfabrieken. Deest kende twee steenfabrieken, een...
Voormalige Hervormde Kerk Altforst
Aan de Kerkstraat nr.21 in Altforst staat het sinds 1970 buiten gebruik gestelde kerkgebouw van de Nederlands Hervormde Kringgemeente. Een driezijdig...
Kasteel Batenburg
Wanneer kasteel Batenburg precies gebouwd is, is niet zeker. Een steen die voorheen boven de poort was ingemetseld vermeldde dat Batenburg in het jaar 327...
Boerderij de Knotsenburg en verdwenen kasteel
Boerderij de Knotsenburg is een T-boerderij aan de voet van de Waalbandijk in Afferden. De boerderij is genoemd naar het kasteel de Knodsenburg. Dit kasteel...
Het heilig bumpke van de Kapelberg Bergharen
Toen de Cisterciënzers in Leur kwamen, richtten ze op een hoog stuifduin in Bergharen een gebedsplaats in. Het heette later Kapelberg. Daar konden ook de...
Bomen knotten voor gebruik van het hout
Boeren hadden in het verleden hout nodig voor allerlei gebruik. Al voor het begin van onze jaartelling werden knotbomen veel gebruikt. Knotbomen ontstaan doordat op...
Tramremise Druten
De voormalige tramremise in Druten stamt uit 1901. De tramrails moet u erbij denken. Het emplacement van de Stoomtram Maas en Waal was van 1902...
Heerlijkheid Horssen
Ten westen van de dorpskern van Horssen ligt, in een omgeving vol juweeltjes van boerderijen, het Huis Horssen. Het huidige huis is de in de...
De Munte van Batenburg
In De Munte in Batenburg was in drie korte perioden tussen 1351 en 1622 de muntslag gevestigd. Het recht van muntslag werd verleend door de...
Boerderij 't Uiversnest in Deest
De naam van boerderij 't Uiversnest verwijst naar het nest van de uiver ofwel de ooievaar. Deze vogel siert al decennia lang het bovenlicht van...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Huis te Winssen
Op de plek van de huidige boerderij Het Spijker aan de Plakstraat heeft in vroeger eeuwen een belangrijk gebouw gestaan: Huis...
Terp Hogewaldstraat
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in laaggelegen gebieden op terpen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging in het landschap...
Dijkmagazijn Deest
Langs de grote rivieren staat een groot aantal dijkmagazijnen. Deze dijkmagazijnen zijn gebouwd in de tijd van de polderdistricten en in de tijd dat veel...
Tabak, het vergeten goud
Al in de achttiende eeuw wordt er tabak geteeld in het Land van Maas en Waal. De zavelige gronden op de oeverwallen en rivierduinen zijn...
Korenmolen Batenburg
Aan de Molendijk, niet ver van het kasteel staat de korenmolen. Eeuwenlang moesten boeren daar hun graan laten malen. ...
Dubbele schutsluis in het Maas-Waalkanaal
Het sluiscomplex in Weurt is een goed voorbeeld van een schutsluis. Dit is het type sluizen waarbij schepen van het ene naar het andere waterpeil...
Nieuwe Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond 1300) kon het land niet meer vrij op de rivier afwateren...
De eenzame wachter van Blankenburgh
Bij Bonigge vestigde zich al in de twaalfde eeuw een ridderlijk geslacht. De Romeinse weg zal daar zeker een rol bij hebben gespeeld. Het geslacht...
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Korenmolen De Haag
Deze oude standerdmolen is gebouwd in 1704. Van de eigenaren is vooral de familie Van de Pol bekend die van 1825 tot...
Romantische fabrikantenvilla in Beuningen
Deze in 1910 gebouwde statige en romantische fabrikantenvilla is ontworpen door architect Oscar Leeuw (Roermond 1866-Nijmegen 1944). Leeuw heeft een flink aantal monumentale gebouwen op...
Niet passeren op vrijdag de dertiende...
Wanneer de naam De Olden Tempel is ontstaan is niet zeker. Op de plek van het huidige huis hebben in de loop van de eeuwen...
Tramremise
Dit monument is de voormalige tramremise. Tijdens de Open Monumentendag 2008 had het lokale Comité Open Monumentendag de rails terug laten schilderen op de...
Personnenbos
Het waterrijke gebied in de kommen/broeklanden was lange tijd aantrekkelijk voor de aanleg van vochtige akkers met wilgen (grienden), zoals in het Ewijksche Broek, en...
Interieur Kapel Boldershof, Ambthuisplein 1, Druten
De kapel is een onderdeel van het grote complex op een centrale plek in de Druten. Het geheel werd ontworpen door architect Edouard Cuypers, de...
De Blauwe Steen van Batenburg
Bij de hoek van de Grootestraat/Kruisstraat te Batenburg ligt een zogenoemde Blauwe Steen. Er zijn in Nederland enkele van deze stenen...
Kerk gebouwd als reactie na ruzies met de hervormden
De oude Rooms-Katholieke Kerk in Appeltern, gebouwd volgens de eerste schriftelijke vermelding in 1134 of eerder, kent een stormachtige geschiedenis waarbij meermaals wapens tussen katholieken...
Historisch boerenerf
Boerenerven zijn zo oud als de oudste boerderijen in Nederland. Vanaf welk tijdstip boerderijen voorkomen is afhankelijk van het ontginningstijdstip van een gebied. Van de...
In de strijd tegen het water
Het voormalige dijkmagazijn staat in het buitengebied van het dorp Beuningen en is gebouwd rond 1900. De Gemeente Beuningen kent nog drie andere dijkmagazijnen aan...
Oude toren in Winssen
Oorspronkelijk lag de middeleeuwse dorpskerk, waarvan alleen de toren nog over is, niet zo dicht op de dijk. Bij overstromingen van de Waal in de...
Historische bebouwing in de Dorpsstraat in Wamel
In Wamel vindt men de meest historisch interessante bebouwing aan de Dorpsstraat en de uitlopers daarvan aan de Kerkstraat en de Waalbandijk. In de Dorpsstraat,...
De eerste heren van Hernen bij de Elst
Bisschoppen waren steunpilaren voor de Duitse keizers. Zij kregen wereldlijke macht. Zo werd, om greep te houden op het belangrijke Rivierengebied,...
De veerdam van Druten in 1944
Het is 17 september 1944. Operatie Market Garden is begonnen. Honderden vliegtuigen ronken boven Maas en Waal. De jonge Duitse soldaten die de veerpont in...
Boldershof, instelling ter verzorging door Franse zusters
In de Ambtshuisstraat in Druten staan de oude paviljoens van Boldershof. In 1903 kopen de Franse zusters Filles de la Sagesse (dochters der Wijsheid) de...
Heerlijkheid Leur met Huis te Leur als mijlpaal
In de lange geschiedenis van de heerlijkheid Leur is het Huis te Leur een soort mijlpaal. De heerlijkheid beleefde een opbloei onder de Gelderse familie...
Mariaverering in de Sint Antonius Abtkerk Wijchen
De in naam van Sint Antonius Abt gewijde kerk heeft een lange geschiedenis. Deze naam kreeg de kerk pas in 1853.
De Kleine Elst, bittere noodzaak
Wijchen ontstond op stuifduinen, die ontstaan zijn in de laatste IJstijd, tienduizend jaar geleden. Omdat de ondergrond van Wijchen bestaat uit een keiharde leemlaag stroomt...
Van Citters I, toch nog een gemaal...
In het totaal van de waterstaatsgeschiedenis van het Land van Maas en Waal en Rijk van Nijmegen-West nam het deel waarin Wijchen, Niftrik en Balgoy...
Ekershof
In 2011 werden op de Ekershof tijdens de aanleg van het nieuwe dorpshart zeer bijzondere archeologische vondsten gedaan. De oudste vondst is een scharnier...
De Bunswaard bij Beuningen
Het uiterwaardenlandschap is ook ter hoogte van Beuningen ontstaan na het sluiten van de ringdijk rond het Land van Maas en Waal en Rijk van...
Herberg De Clef, de stoomtram stopte er
Herberg-boerderij De Clef uit de zeventiende eeuw ligt nu verscholen in het groen. Omdat de boerderij wat hoger ligt op de ...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
Protestantse Kerk Wamel, wisselende eigenaren en bedienaren
De huidige Protestantse Kerk is een van de blikvangers van de Dorpsstraat. Wie nu deze kerk bekijkt, ziet slechts een flauwe...
Molen in Hernen
De molen in Hernen vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de heerlijkheid Hernen. De huidige molen uit 1745 vervangt...
Getouwtrek om de Protestantse Kerk
De Protestantse Kerk aan de Waalbandijk 19 te Boven-Leeuwen, benedendijks, ten oosten van de grote Wiel bij de Molenstraat, is in...
Zandwinplas
Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Adellijk huis Lakenburg te Wamel
Wie vanuit de polder naar Wamel kijkt, ziet in een oogopslag de drie kenmerkende gebouwen van dit dorp. Aan de linkerzijde...
't Hof van Maasbommel
Aan de noordzijde van de Raadhuisdijk, even ten westen van de Hervormde kerk, stond tot in het begin van de achttiende eeuw het Hof, ook...
Molen Tot Voordeel en Genoegen, verplaatst en gerestaureerd
De korenmolen Tot Voordeel en Genoegen in Alphen aan de Maas kwam in 1963 in het nieuws, omdat hij in zijn geheel...
Steenfabriek Vogelensangh
Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meer steenfabrieken. Deest kende twee steenfabrieken, een...
Voormalige Hervormde Kerk Altforst
Aan de Kerkstraat nr.21 in Altforst staat het sinds 1970 buiten gebruik gestelde kerkgebouw van de Nederlands Hervormde Kringgemeente. Een driezijdig...
Kasteel Batenburg
Wanneer kasteel Batenburg precies gebouwd is, is niet zeker. Een steen die voorheen boven de poort was ingemetseld vermeldde dat Batenburg in het jaar 327...
Boerderij de Knotsenburg en verdwenen kasteel
Boerderij de Knotsenburg is een T-boerderij aan de voet van de Waalbandijk in Afferden. De boerderij is genoemd naar het kasteel de Knodsenburg. Dit kasteel...
Het heilig bumpke van de Kapelberg Bergharen
Toen de Cisterciënzers in Leur kwamen, richtten ze op een hoog stuifduin in Bergharen een gebedsplaats in. Het heette later Kapelberg. Daar konden ook de...
Bomen knotten voor gebruik van het hout
Boeren hadden in het verleden hout nodig voor allerlei gebruik. Al voor het begin van onze jaartelling werden knotbomen veel gebruikt. Knotbomen ontstaan doordat op...
Tramremise Druten
De voormalige tramremise in Druten stamt uit 1901. De tramrails moet u erbij denken. Het emplacement van de Stoomtram Maas en Waal was van 1902...
Heerlijkheid Horssen
Ten westen van de dorpskern van Horssen ligt, in een omgeving vol juweeltjes van boerderijen, het Huis Horssen. Het huidige huis is de in de...
De Munte van Batenburg
In De Munte in Batenburg was in drie korte perioden tussen 1351 en 1622 de muntslag gevestigd. Het recht van muntslag werd verleend door de...
Boerderij 't Uiversnest in Deest
De naam van boerderij 't Uiversnest verwijst naar het nest van de uiver ofwel de ooievaar. Deze vogel siert al decennia lang het bovenlicht van...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Huis te Winssen
Op de plek van de huidige boerderij Het Spijker aan de Plakstraat heeft in vroeger eeuwen een belangrijk gebouw gestaan: Huis...
Terp Hogewaldstraat
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in laaggelegen gebieden op terpen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging in het landschap...
Dijkmagazijn Deest
Langs de grote rivieren staat een groot aantal dijkmagazijnen. Deze dijkmagazijnen zijn gebouwd in de tijd van de polderdistricten en in de tijd dat veel...
Tabak, het vergeten goud
Al in de achttiende eeuw wordt er tabak geteeld in het Land van Maas en Waal. De zavelige gronden op de oeverwallen en rivierduinen zijn...
Korenmolen Batenburg
Aan de Molendijk, niet ver van het kasteel staat de korenmolen. Eeuwenlang moesten boeren daar hun graan laten malen. ...
Dubbele schutsluis in het Maas-Waalkanaal
Het sluiscomplex in Weurt is een goed voorbeeld van een schutsluis. Dit is het type sluizen waarbij schepen van het ene naar het andere waterpeil...
Nieuwe Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond 1300) kon het land niet meer vrij op de rivier afwateren...
De eenzame wachter van Blankenburgh
Bij Bonigge vestigde zich al in de twaalfde eeuw een ridderlijk geslacht. De Romeinse weg zal daar zeker een rol bij hebben gespeeld. Het geslacht...
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Korenmolen De Haag
Deze oude standerdmolen is gebouwd in 1704. Van de eigenaren is vooral de familie Van de Pol bekend die van 1825 tot...
Romantische fabrikantenvilla in Beuningen
Deze in 1910 gebouwde statige en romantische fabrikantenvilla is ontworpen door architect Oscar Leeuw (Roermond 1866-Nijmegen 1944). Leeuw heeft een flink aantal monumentale gebouwen op...
Niet passeren op vrijdag de dertiende...
Wanneer de naam De Olden Tempel is ontstaan is niet zeker. Op de plek van het huidige huis hebben in de loop van de eeuwen...
Tramremise
Dit monument is de voormalige tramremise. Tijdens de Open Monumentendag 2008 had het lokale Comité Open Monumentendag de rails terug laten schilderen op de...
Personnenbos
Het waterrijke gebied in de kommen/broeklanden was lange tijd aantrekkelijk voor de aanleg van vochtige akkers met wilgen (grienden), zoals in het Ewijksche Broek, en...
Interieur Kapel Boldershof, Ambthuisplein 1, Druten
De kapel is een onderdeel van het grote complex op een centrale plek in de Druten. Het geheel werd ontworpen door architect Edouard Cuypers, de...
De Blauwe Steen van Batenburg
Bij de hoek van de Grootestraat/Kruisstraat te Batenburg ligt een zogenoemde Blauwe Steen. Er zijn in Nederland enkele van deze stenen...
Kerk gebouwd als reactie na ruzies met de hervormden
De oude Rooms-Katholieke Kerk in Appeltern, gebouwd volgens de eerste schriftelijke vermelding in 1134 of eerder, kent een stormachtige geschiedenis waarbij meermaals wapens tussen katholieken...
