Cultuurhistorie in het Land van Maas en Waal
Beleef de cultuurhistorie van het Land van Maas en Waal vanachter uw computer of pak de fiets en rijdt rond in het mooie Land van Maas en Waal.
Lees intro
133 verhalen
Bekijk volledige kaart
Het Land van Maas en Waal heeft veel te bieden. De gemeenten Wijchen, Druten, Beuningen en West Maas en Waal sloegen de handen ineen en namen het initiatief tot het maken van een route in het Land van Maas en Waal. Deze route bevat meer dan honderd cultuurhistorische locaties die ter plekke met een QR-code zijn gemarkeerd. De QR-codes verwijzen naar de teksten en afbeeldingen op deze plek op mijnGelderland.nl. De verhalen zijn aangeleverd door de vele erfgoedorganisaties die de regio rijk is.
Zie voor meer achtergrondverhalen ook de canon van het gebied, via het Verhaal tussen Maas en Waal.
Betrokken organisaties
-
Heemkundevereniging Leeuwen
De Heemkundevereniging Leeuwen is in 2009 opgericht. Het werkgebied van...
-
Museum Kasteel Wijchen
Voor elk wat wilsMuseum Kasteel Wijchen is een verrassend veelzijdig museum gevestigd op...
-
Museum Tweestromenland
Eigenzinnig museum in het Land van Maas en WaalMUSEUM TWEESTROMENLAND – ontdek het leven tussen Maas en Waal!
Herenboerderij Het Hoogh Huys
<p>De herenboerderij Hoogh Huys ligt aan de Leegstraat te Winssen, een oude noord-zuid-as die leidde van de dorpskern naar de zuidelijk gelegen veeweiden. De Leegstraat...
Oude Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond het jaar 1300) moesten weteringen worden gegraven waardoor het land kon...
Rooms-katholieke kerk in Altforst, toegewijd aan de Heilige Donatus
Toen de middeleeuwse rooms-katholieke parochiekerk kort na 1609 aan de katholieken was ontnomen door de hervormden, namen de katholieken hun toevlucht...
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Romeinse villa Keizershoeve
<p>Het park van 'De Grote Aalst' is aangelegd in 2012, maar de geschiedenis ervan gaat meer dan 2000 jaar terug. Het park ligt op de...
Graafseweg, een weg met geschiedenis
<p>Voor de Franse inval van 1795 bestonden er in de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De...
Huis te Winssen
Op de plek van de huidige boerderij Het Spijker aan de Plakstraat heeft in vroeger eeuwen een belangrijk gebouw gestaan: Huis...
Een kasteel voor een paarlen halssnoer
<p>De beroemdste bewoners van het kasteel te Wijchen zijn Emilia van Oranje-Nassau, dochter van Willem van Oranje, en haar echtgenoot Emanuel van Portugal. Emilia's broer...
Boerderij de Knotsenburg en verdwenen kasteel
Boerderij de Knotsenburg is een T-boerderij aan de voet van de Waalbandijk in Afferden. De boerderij is genoemd naar het kasteel de Knodsenburg. Dit kasteel...
Voormalige Hervormde Kerk Altforst
Aan de Kerkstraat nr.21 in Altforst staat het sinds 1970 buiten gebruik gestelde kerkgebouw van de Nederlands Hervormde Kringgemeente. Een driezijdig...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
<p>Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Stoomgemaal de Tuut
<p>De Tuut bij Appeltern is het enige stoomgemaal van het Gelders rivierengebied. Het werd in 1917 gebouwd voor de bemaling van de Nieuwe wetering. Een...
Voormalig Maristenklooster
<p>Aan de Pastoor van der Marckstraat in Weurt verrijst nog altijd het grote kloostercomplex dat in 1905 oorspronkelijk door de Ursulinnen van St. Salvator werd...
Voormalige Mariakerk, de hertog was hier
<p>Het staat vast dat de eerste kapel van Bergharen gebouwd werd op een prehistorisch grafveld. Dat werd opzettelijk ook op andere plekken in het Nederrijn-Maasgebied...
Windkorenmolen De Wielewaal en de molentaal
<p>Aan de Zandstraat in Beneden-Leeuwen staat windkorenmolen De Wielewaal gebouwd in 1857 volgens de sluitsteen boven de toegangsdeur. Het is een stellingmolen met zes verdiepingen,...
Zijdewende ten oosten van het dorp
De eerste kaden ter bescherming tegen het water van de Waal lagen oostelijk van de dorpen Ewijk en Beuningen, stroomopwaarts en worden zijdewenden (ook wel...
Boldershof, instelling ter verzorging door Franse zusters
<p>In de Ambtshuisstraat in Druten staan de oude paviljoens van Boldershof. In 1903 kopen de Franse zusters Filles de la Sagesse (dochters der Wijsheid) de...
Tramstation Koopmans voor de stoomtram Maas en Waal
In onderscheid tot andere agrarische gebieden ging eind negentiende eeuw het Rivierengebied over op andere teelten, onder andere de fruitteelt. Het...
De roep om Franciscanessen in Winssen
<p>In de loop van de negentiende eeuw groeiden de dorpen in het Land van Maas en Waal. De onderwijsvoorzieningen in het gebied waren tot dan...
Duiventil van Leur, een stille getuige...
<p>Een duiventil heeft alles te maken met het recht op de 'duyveslagh'. Het recht is genoemd naar de sluiting (duivenslag) die binnen de til voor...
Boerderij 't Uiversnest in Deest
<p>De naam van boerderij 't Uiversnest verwijst naar het nest van de uiver ofwel de ooievaar. Deze vogel siert al decennia lang het bovenlicht van...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
De Romeinse boot van Druten
<p>Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
Forse T-boerderij met overwelfde kelder
<p>Een van de meest in het oog springende grote boerderijcomplexen in het Rijk van Nijmegen-West is de boerderij aan de Pastoor van der Marckstraat in...
Ekershof
In 2011 werden op de Ekershof tijdens de aanleg van het nieuwe dorpshart zeer bijzondere archeologische vondsten gedaan. De oudste vondst is een scharnier...
Smits-orgel maakt Johannes de Doper-kerk een monument
<p>Als je de Kerkstraat van Puiflijk binnenrijdt, zie je een driebeukige hallekerk met opvallende toren. In 1868 begon architect C. Weber met de bouw van...
Tramremise
<p>Dit monument is de voormalige tramremise. Tijdens de Open Monumentendag 2008 had het lokale Comité Open Monumentendag de rails terug laten schilderen op de bestrating....
Bakenbomen
<p>Bakenbomen zijn bomen (populier en es) die op de oevers langs de rivier staan en de grens tussen land en water markeren. Ze staan in...
De Oude Toren van de parochie Balgoy en Keent
<p>Voor 1100 hoorde de parochie Balgoy waarschijnlijk bij het bisdom Utrecht. In de elfde of begin twaalfde eeuw werd, waarschijnlijk door een Heer van Herpen,...
De veerdam van Druten in 1944
<p>Het is 17 september 1944. Operatie Market Garden is begonnen. Honderden vliegtuigen ronken boven Maas en Waal. De jonge Duitse soldaten die de veerpont in...
De watersnoodramp van 1926
<p>In 1926 werd het Rijk van Nijmegen en het Land van Maas en Waal getroffen door een verschrikkelijke watersnoodramp. Het is een van de vele...
Korenmolen Batenburg
Aan de Molendijk, niet ver van het kasteel staat de korenmolen. Eeuwenlang moesten boeren daar hun graan laten malen. ...
Dubbele schutsluis in het Maas-Waalkanaal
<p>Het sluiscomplex in Weurt is een goed voorbeeld van een schutsluis. Dit is het type sluizen waarbij schepen van het ene naar het andere waterpeil...
Molen De Drie Waaien
<p>Windkorenmolen De Drie Waaien in Afferden is een ronde stellingmolen. De molen was in 1869 de opvolger van een omgewaaide standerdmolen op dezelfde plek.</p>
Het Steenen Kruis
<p>Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis....
Van poldermolen tot Beatrixmolen
<p>Op een belt aan de Molenstraat staat de Beatrixmolen, een windkorenmolen. De molen bestaat uit een met riet gedekte achtkant op een dito bakstenen voet,...
Industrieel monument Tabakspakhuis
<p>Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.</p>
De Munte van Batenburg
<p>In De Munte in Batenburg was in drie korte perioden tussen 1351 en 1622 de muntslag gevestigd. Het recht van muntslag werd verleend door de...
Heerlijkheid Horssen
<p>Ten westen van de dorpskern van Horssen ligt, in een omgeving vol juweeltjes van boerderijen, het Huis Horssen. Het huidige huis is de in de...
Voormalig huis Leeuwenbergh, sporen van een donjon
Dit huis wordt ook wel aangeduid als 'Huis ende hoffstat tot Leeuwen op den berge'. Het complex moet hebben gestaan aan de...
Waar eens bier gebrouwen werd...
<p>Brouwers Hofstad is de naam van een boerderij aan de Leegstraat te Winssen. Aan het sieranker tussen de ramen van de opkamer kunnen we zien...
De eerste heren van Hernen bij de Elst
<p>Bisschoppen waren steunpilaren voor de Duitse keizers. Zij kregen wereldlijke macht. Zo werd, om greep te houden op het belangrijke Rivierengebied, de aartsbisschop van Keulen...
Wijchen, vicus bij Noviomagus - Nijmegen
<p>Het feit dat Wijchen zich kon ontwikkelen tot een van de kleine bestuurlijke kernen (vicus) om Nijmegen heeft alles te maken met het feit dat...
Oude dorpstoren op het Hoog
<p>Op het Hoog, het oude dorpshart van Afferden, staat sinds de veertiende eeuw op het kerkhof een bakstenen toren. Deze oude toren is het laatste...
Tabak, het vergeten goud
<p>Al in de achttiende eeuw wordt er tabak geteeld in het Land van Maas en Waal. De zavelige gronden op de oeverwallen en rivierduinen zijn...
Mariaverering in de Sint Antonius Abtkerk Wijchen
<p>De in naam van Sint Antonius Abt gewijde kerk heeft een lange geschiedenis. Deze naam kreeg de kerk pas in 1853.</p>
Zandwinplas
<p>Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Zouaven in Ewijk en Winssen
<p>Zowel op de begraafplaatsen van Ewijk als van Winssen zijn stille getuigen van de Zouaven-geschiedenis te vinden.</p>
In de strijd tegen het water
<p>Het voormalige dijkmagazijn staat in het buitengebied van het dorp Beuningen en is gebouwd rond 1900. De Gemeente Beuningen kent nog drie andere dijkmagazijnen aan...
Klooster gaf een uithoek een gezicht
Alverna ontstond in feite pas toen de Franciscanen er in 1886 een klooster bouwden. De monniken zullen zich aangetrokken hebben gevoeld...
Herenboerderij Het Hoogh Huys
<p>De herenboerderij Hoogh Huys ligt aan de Leegstraat te Winssen, een oude noord-zuid-as die leidde van de dorpskern naar de zuidelijk gelegen veeweiden. De Leegstraat...
Oude Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond het jaar 1300) moesten weteringen worden gegraven waardoor het land kon...
Rooms-katholieke kerk in Altforst, toegewijd aan de Heilige Donatus
Toen de middeleeuwse rooms-katholieke parochiekerk kort na 1609 aan de katholieken was ontnomen door de hervormden, namen de katholieken hun toevlucht...
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Romeinse villa Keizershoeve
<p>Het park van 'De Grote Aalst' is aangelegd in 2012, maar de geschiedenis ervan gaat meer dan 2000 jaar terug. Het park ligt op de...
Graafseweg, een weg met geschiedenis
<p>Voor de Franse inval van 1795 bestonden er in de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De...
Huis te Winssen
Op de plek van de huidige boerderij Het Spijker aan de Plakstraat heeft in vroeger eeuwen een belangrijk gebouw gestaan: Huis...
Een kasteel voor een paarlen halssnoer
<p>De beroemdste bewoners van het kasteel te Wijchen zijn Emilia van Oranje-Nassau, dochter van Willem van Oranje, en haar echtgenoot Emanuel van Portugal. Emilia's broer...
Boerderij de Knotsenburg en verdwenen kasteel
Boerderij de Knotsenburg is een T-boerderij aan de voet van de Waalbandijk in Afferden. De boerderij is genoemd naar het kasteel de Knodsenburg. Dit kasteel...
Voormalige Hervormde Kerk Altforst
Aan de Kerkstraat nr.21 in Altforst staat het sinds 1970 buiten gebruik gestelde kerkgebouw van de Nederlands Hervormde Kringgemeente. Een driezijdig...
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
<p>Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Stoomgemaal de Tuut
<p>De Tuut bij Appeltern is het enige stoomgemaal van het Gelders rivierengebied. Het werd in 1917 gebouwd voor de bemaling van de Nieuwe wetering. Een...
Voormalig Maristenklooster
<p>Aan de Pastoor van der Marckstraat in Weurt verrijst nog altijd het grote kloostercomplex dat in 1905 oorspronkelijk door de Ursulinnen van St. Salvator werd...
Voormalige Mariakerk, de hertog was hier
<p>Het staat vast dat de eerste kapel van Bergharen gebouwd werd op een prehistorisch grafveld. Dat werd opzettelijk ook op andere plekken in het Nederrijn-Maasgebied...
Windkorenmolen De Wielewaal en de molentaal
<p>Aan de Zandstraat in Beneden-Leeuwen staat windkorenmolen De Wielewaal gebouwd in 1857 volgens de sluitsteen boven de toegangsdeur. Het is een stellingmolen met zes verdiepingen,...
Zijdewende ten oosten van het dorp
De eerste kaden ter bescherming tegen het water van de Waal lagen oostelijk van de dorpen Ewijk en Beuningen, stroomopwaarts en worden zijdewenden (ook wel...
Boldershof, instelling ter verzorging door Franse zusters
<p>In de Ambtshuisstraat in Druten staan de oude paviljoens van Boldershof. In 1903 kopen de Franse zusters Filles de la Sagesse (dochters der Wijsheid) de...
Tramstation Koopmans voor de stoomtram Maas en Waal
In onderscheid tot andere agrarische gebieden ging eind negentiende eeuw het Rivierengebied over op andere teelten, onder andere de fruitteelt. Het...
De roep om Franciscanessen in Winssen
<p>In de loop van de negentiende eeuw groeiden de dorpen in het Land van Maas en Waal. De onderwijsvoorzieningen in het gebied waren tot dan...
Duiventil van Leur, een stille getuige...
<p>Een duiventil heeft alles te maken met het recht op de 'duyveslagh'. Het recht is genoemd naar de sluiting (duivenslag) die binnen de til voor...
Boerderij 't Uiversnest in Deest
<p>De naam van boerderij 't Uiversnest verwijst naar het nest van de uiver ofwel de ooievaar. Deze vogel siert al decennia lang het bovenlicht van...
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...
De Romeinse boot van Druten
<p>Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
Forse T-boerderij met overwelfde kelder
<p>Een van de meest in het oog springende grote boerderijcomplexen in het Rijk van Nijmegen-West is de boerderij aan de Pastoor van der Marckstraat in...
Ekershof
In 2011 werden op de Ekershof tijdens de aanleg van het nieuwe dorpshart zeer bijzondere archeologische vondsten gedaan. De oudste vondst is een scharnier...
Smits-orgel maakt Johannes de Doper-kerk een monument
<p>Als je de Kerkstraat van Puiflijk binnenrijdt, zie je een driebeukige hallekerk met opvallende toren. In 1868 begon architect C. Weber met de bouw van...
Tramremise
<p>Dit monument is de voormalige tramremise. Tijdens de Open Monumentendag 2008 had het lokale Comité Open Monumentendag de rails terug laten schilderen op de bestrating....
Bakenbomen
<p>Bakenbomen zijn bomen (populier en es) die op de oevers langs de rivier staan en de grens tussen land en water markeren. Ze staan in...
De Oude Toren van de parochie Balgoy en Keent
<p>Voor 1100 hoorde de parochie Balgoy waarschijnlijk bij het bisdom Utrecht. In de elfde of begin twaalfde eeuw werd, waarschijnlijk door een Heer van Herpen,...
De veerdam van Druten in 1944
<p>Het is 17 september 1944. Operatie Market Garden is begonnen. Honderden vliegtuigen ronken boven Maas en Waal. De jonge Duitse soldaten die de veerpont in...
De watersnoodramp van 1926
<p>In 1926 werd het Rijk van Nijmegen en het Land van Maas en Waal getroffen door een verschrikkelijke watersnoodramp. Het is een van de vele...
Korenmolen Batenburg
Aan de Molendijk, niet ver van het kasteel staat de korenmolen. Eeuwenlang moesten boeren daar hun graan laten malen. ...
Dubbele schutsluis in het Maas-Waalkanaal
<p>Het sluiscomplex in Weurt is een goed voorbeeld van een schutsluis. Dit is het type sluizen waarbij schepen van het ene naar het andere waterpeil...
Molen De Drie Waaien
<p>Windkorenmolen De Drie Waaien in Afferden is een ronde stellingmolen. De molen was in 1869 de opvolger van een omgewaaide standerdmolen op dezelfde plek.</p>
Het Steenen Kruis
<p>Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis....
Van poldermolen tot Beatrixmolen
<p>Op een belt aan de Molenstraat staat de Beatrixmolen, een windkorenmolen. De molen bestaat uit een met riet gedekte achtkant op een dito bakstenen voet,...
Industrieel monument Tabakspakhuis
<p>Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.</p>
De Munte van Batenburg
<p>In De Munte in Batenburg was in drie korte perioden tussen 1351 en 1622 de muntslag gevestigd. Het recht van muntslag werd verleend door de...
Heerlijkheid Horssen
<p>Ten westen van de dorpskern van Horssen ligt, in een omgeving vol juweeltjes van boerderijen, het Huis Horssen. Het huidige huis is de in de...
Voormalig huis Leeuwenbergh, sporen van een donjon
Dit huis wordt ook wel aangeduid als 'Huis ende hoffstat tot Leeuwen op den berge'. Het complex moet hebben gestaan aan de...
Waar eens bier gebrouwen werd...
<p>Brouwers Hofstad is de naam van een boerderij aan de Leegstraat te Winssen. Aan het sieranker tussen de ramen van de opkamer kunnen we zien...
De eerste heren van Hernen bij de Elst
<p>Bisschoppen waren steunpilaren voor de Duitse keizers. Zij kregen wereldlijke macht. Zo werd, om greep te houden op het belangrijke Rivierengebied, de aartsbisschop van Keulen...
Wijchen, vicus bij Noviomagus - Nijmegen
<p>Het feit dat Wijchen zich kon ontwikkelen tot een van de kleine bestuurlijke kernen (vicus) om Nijmegen heeft alles te maken met het feit dat...
Oude dorpstoren op het Hoog
<p>Op het Hoog, het oude dorpshart van Afferden, staat sinds de veertiende eeuw op het kerkhof een bakstenen toren. Deze oude toren is het laatste...
Tabak, het vergeten goud
<p>Al in de achttiende eeuw wordt er tabak geteeld in het Land van Maas en Waal. De zavelige gronden op de oeverwallen en rivierduinen zijn...
Mariaverering in de Sint Antonius Abtkerk Wijchen
<p>De in naam van Sint Antonius Abt gewijde kerk heeft een lange geschiedenis. Deze naam kreeg de kerk pas in 1853.</p>
Zandwinplas
<p>Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Zouaven in Ewijk en Winssen
<p>Zowel op de begraafplaatsen van Ewijk als van Winssen zijn stille getuigen van de Zouaven-geschiedenis te vinden.</p>
In de strijd tegen het water
<p>Het voormalige dijkmagazijn staat in het buitengebied van het dorp Beuningen en is gebouwd rond 1900. De Gemeente Beuningen kent nog drie andere dijkmagazijnen aan...
Klooster gaf een uithoek een gezicht
Alverna ontstond in feite pas toen de Franciscanen er in 1886 een klooster bouwden. De monniken zullen zich aangetrokken hebben gevoeld...
