Moord op een dominee

In 1583, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, komt de Grote Kerk van Nijkerk, tot dan toe katholiek, in het bezit van de protestanten, de navolgers van Luther. De eerste protestantse dominee is Rutger van Siburg. De geloofsverschillen leiden helaas tot haat en nijd. In 1587 vermoorden Spaanse soldaten dominee Van Siburg. Over de locatie van de moord bestaan verschillende gedachten. Geschiedschrijver G. Beernink noemt in 1912 de omgeving van wat nu de Nijkerkse straat ‘Het Spaanse Leger’ is, maar Fred van Lieburg vermoedt dat Leusbroek het toneel is geweest van de moord.

Het duurt een paar jaar voor er een nieuwe dominee komt. In de tussentijd leidt pastoor Evert Swaer, de laatste katholieke pastoor van de Grote Kerk, de diensten, maar dan op protestantse wijze.

Pastoor Swaer is de oudst bekende bewoner van De Oude Wheem (Langestraat 7), een van de oudste huizen van Nijkerk, dat ruim driehonderd jaar dienstdoet als pastorie van de Grote Kerk van Nijkerk. Een andere bekende bewoner is dominee C.C. Callenbach, ‘de Profeet van de Veluwe’, die De Oude Wheem bewoont van 1828 tot 1861.

Leestips:

• G. Beernink, ‘De Reformatie te Nijkerk 1578-1628’, in: Bijdragen en mededeelingen. Gelre, Vereeniging tot Beoefening van Geldersche Geschiedenis, Oudheidkunde en Recht. Deel 15 (1912) 1-156.
• Fred van Lieburg, Heilig Nijkerk. Religiegeschiedenis van een landstad (Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum, 2013).
• Frank van Dooren, Landschappen van Nijkerk-Arkemheen (Nijkerk: Uitgeverij G.F. Callenbach bv, 1986).
• Henk Claasen, ‘Moord op een dominee’, in: Nijkerkse Prentenatlas. Ter gelegenheid van 600 jaar stadsrechten 1413-2013 (Barneveld: BDU Boeken, 2013) 58-59.

Rechten

Museum Nijkerk, CC-BY-NC