“Ik woon al heel mijn leven op dezelfde plek”

“Het was voor mij heel gewoon, dat ik altijd al op dezelfde plek heb gewoond. Mensen bleven vroeger vaak langer in dezelfde straat wonen. Ook hadden we in mijn jonge jaren een winkel en een broodwijk. Je kende daardoor veel mensen en die kende je dan ook door en door. Zaltbommel was klein. Het kringetje bleef daardoor ook heel vertrouwd. Als iemand van buiten Zaltbommel kwam, was dat bijzonder. Voor die mensen stond je open, al was het soms een beetje spannend. Neem bijvoorbeeld mensen van kleur, die waren toen eigenlijk nog niet hier. De eerste mensen waarmee we in aanraking kwamen waren mensen uit Indië na 1948. Later kreeg je de gastarbeiders. In het begin waren dat veel Italianen, maar daarna ook Marokkanen. Dat waren mensen die anders waren, maar ze gaven wel een beetje kleur aan de boel.”

Een stad was je hele wereld

“Buiten de binnenstad was er weinig. Je had hier en daar nog een boerderij liggen met wat grond eromheen, maar daar hield het op. Op schoolreisje gingen we naar zo een boerderij, met een kersenboom, en dan gingen we daar kersen eten. Er werden zelfs foto’s genomen. De kinderhand was toen al gauw gevuld. Je was niet veel gewend en dat reisje voelde ook als echt de stad uit. Nu is de wereld veel groter geworden.

Je had toen ook nog veel standsverschillen. De belangrijkere families in Bommel, de dokter en de notaris, dat waren mensen in goeden doen. Het gros van de mensen had daarentegen evenveel of weinig. Dat was normaal. Tegen die mensen van stand keek je daarom ook altijd een beetje op. Als je vader die tegenkwam, dan zette hij altijd even het petje of hoedje af. Dat kun je je nu niet meer voorstellen.

In die tijd speelden we veel buiten. Knikkeren, hinkelen, touwtjespringen. Er was haast geen verkeer, dus je kon ook op straat spelen. ’s Zomers zwommen we in de Waal. Daar deden we aan sleepje pikken. De boten waren toen nog niet zo hoog en diep. Je kon jezelf vastpakken en dan liftte je een paar kilometer mee de stroom op en dan ging je met de stroom weer mee terug. Er zijn wel eens mensen verdronken, maar doordat je er mee opgroeide, kende je de gevaren van de rivier wel. Een draaikolk of een krib waarvan je even je grip kwijtraakte door de stroom … dan moest je je gewoon laten gaan en dan kwam je vanzelf wel weer terecht.”

 De wereld wordt groter

“Gaandeweg begon Zaltbommel te groeien. Veel winkels, waaronder later ook in de jaren tachtig de onze, verdwenen langzaam uit de binnenstad en de vrouwen begonnen te werken. Toen kreeg je ‘De Balkan’ erbij, een van de eerste straten van de Vergt bij de Prins van Oranjestraat en de Johan de Wittstraat. Ik heb me laten vertellen dat dat zo is genoemd, omdat het daar nogal eens knokken was. In die tijd was er oorlog op de Balkan dus die link werd snel gelegd. Nu zouden we het misschien Oekraïne noemen.

In die tijd waren we ook goed bevriend met Fiep Westendorp. Zij was voor ons een soort raam naar buiten, buiten Zaltbommel. In haar laatste jaren kwam zij meer naar Bommel dan dat wij naar haar toe gingen en dan kwam ze weer naar ons wereldje. Dat was wel iets waar je tegenop keek. Je had bewondering voor het feit dat iemand die je goed kende, zo erkend en bewonderd werd, daar was je stiekem wel trots op, laat ik het zo zeggen.

Alles wat sindsdien veranderd is, daar wen je wel weer aan, al ging alles vroeger veel langzamer en geleidelijker, vergeleken met tegenwoordig. Als me één ding is opgevallen dan is dat eigenlijk ook dat me niets is opgevallen.”