Kapel van Onze Lieve Vrouw van de Bloeiende Betuwe (Onze Lieve Vrouw van de Heuvel) in Bemmel

Frontlinie

In 1944 moest mevrouw Vermeulen, samen met haar ouders en zusjes weg van de boerderij. Er kwamen Duitsers in. “Wij zijn met een kar en kleding erop, ik had nog twee zusjes, en mijn vader en moeder, naar Bemmel gegaan. In Bemmel kwamen we al de Engelsen tegen. Dat was echt een frontlinie toen. Aan de ene kant zaten de Duitsers en aan de andere kant zaten de Engelsen. Hier zijn de boerderijen in de buurt allemaal vernietigd. Alles was weg. Alle boerderijen die hier stonden waren weg. Er was hier ook heel veel bongerd bij. Dat was een appelboomgaard en daarginds was een kersenboomgaard. En die zijn allemaal vernield, die zijn nooit meer hersteld.”

“We hadden ook vee natuurlijk, maar ja, daar kon je niks mee doen, die liepen buiten en dat was dat, daar kon je niks mee. Toen is mijn vader ’s avonds nog terug geweest maar er was een heel erg bombardement hier, of tenminste, het ging heel erg tekeer. Toen is hij maar weer weg gegaan want hij dorst niet meer bij die koeien te komen, die waren zo onrustig. Daar had hij later ook heel veel moeite mee als het dan weer eens verteld werd.”

Zelfs nu nog wordt er munitie gevonden bij graafwerkzaamheden. “Nog een bom en ook heel wat zwaar materiaal dat nog in de grond zit. Vroeger kwam er nog veel meer uit de grond: Mijn man heeft een keer drie Duitse militairen opgeploegd. Dat was wel even schrikken.”

Geëvacueerd

Mevrouw Vermeulen wordt met haar ouders en zusjes geëvacueerd naar Brabant en woont na de bevrijding nog bij familie in Pannerden en in Noord-Holland. Er zijn ook mooie herinneringen. “Dat was net die strenge winter, toen was de school dicht en toen zaten we net aan de Amstel, konden we leren schaatsen. Mijn vader had heel veel familie in Amsterdam wonen dus daar gingen we ook regelmatig naar toe. Die hadden daar een bakkerij dus dat was allemaal toch even anders als dat je de boerderij dan hebt.”

In 1947 komt het gezin weer terug naar Bemmel. Ze wonen eerst nog vier jaar in een noodwoning. “Daar waren niet veel voorzieningen in. Er was amper water: we hadden nog een pomp. In ‘60 hebben we hier pas waterleiding gekregen. Telefoon ook in ‘60. Je zit hier in het buitengebied.”

Kapel

De kapel is op 17 augustus 1946 ingezegend. Mevrouw Vermeulen was erbij. “Ik weet wel dat er verschillende mensen waren maar ik weet van die inzegening niet zo heel veel. Maar het werd wel heel druk bezocht en het wordt nog steeds druk bezocht. Er komen wel eens bussen vol met oude veteranen die hier gevochten hebben. Of familie ervan. Ik ga er zelf nog wel naar toe. Met mijn kleinkinderen vaak nog wel. Een kaarsje opsteken, die vinden dat ook wel leuk.” Ze houdt van de eenvoud van de kapel.

Processie

Mevrouw Vermeulen liep met de gidsen mee met de processie. “Wat nu de scouting is dat waren de gidsen. Onderweg werd de rozenkrans gebeden en werden er Marialiedjes gezongen. Er waren altijd mensen die voorbaden. De kerkmeesters of broedermeesters. Die baden dan weer voor en de hele groep bad dan na. Iedereen kende de rozenkrans uit zijn hoofd. Toen werd er heel veel gebeden. We hebben natuurlijk in de oorlog ook heel veel gebeden. Toen wij in de schuilkelder zaten werd er elke dag wel gebeden. Het bidden was toen ook een vragen om kracht.”

De heer K. heeft heel lang de kapel beheerd. Hij maaide om 5 uur ’s ochtends het gras. “Die kon heel goed maaien met de zeis. Heel vroeg was hij al aan het maaien dan en hij zei: “Dan kun je het beste maaien, dan zit het dauw op het land. Op het gras. Dan smeerde je het beste.” Later heeft het nichtje van meneer K. het overgenomen. Zij heeft er heel veel voor gedaan en is zelfs nog op televisie geweest, bij Hennie Huisman. Nu doet mevrouw V het.”

De kapel, en wat er op die plek vroeger gebeurd is, wordt vaker beschreven. Door de kapelaan van toen, kapelaan van der V. en door een mevrouw uit Huissen: “Mevrouw van P. uit Huissen, die heeft ook heel veel informatie over de kapel en die heeft er ook een boek over geschreven.” En in boekjes over de oorlog. Mevrouw Vermeulen laat nog een boekje zien over 50 jaar bevrijding en een boekje Oorlogs- en bevrijdingsmonumenten in de Over-Betuwe. Ook is de kapel nu opgenomen in de Liberation-route, een fietsroute over de oorlog. Zo wordt deze plek in ere gehouden, ook als er later niemand meer is die er over kan vertellen.

Rechten

Els Rensink, Erfgoed Gelderland, CC-BY-SA