Piet Mondriaan (1872 -1944)

Pionier van de abstracte kunst

Foto van Piet Mondriaan opgedragen aan zijn ouders uit 1899

Mondriaan maakte furore in wereldsteden New York en Parijs, maar begon zijn schilderscarrière in het Gelderse Winterswijk. Hier woonde hij van zijn achtste tot twintigste levensjaar. In Winterswijk staat Villa Mondriaan, een museum dat aan deze tijd gewijd is. Ook in Amersfoort is een museum over Mondriaan gevestigd, het Mondriaanhuis. Dit museum is gevestigd in het geboortehuis van Mondriaan.

Vroege jeugd

Mondriaan werd geboren op 7 maart 1872 te Amersfoort. Zijn vader, Pieter Cornelis Mondriaan, was hoofdonderwijzer en tekenleraar van beroep. Via die weg werd de liefde voor tekenen Mondriaan al vroeg bijgebracht: zijn vader gaf hem thuis vanaf jonge leeftijd tekenlessen. In het voorjaar van 1880 verhuisde het gezin naar Winterswijk, waar de vader van Mondriaan hoofd werd van de School voor Christelijk Nationaal Onderwijs.

Winterswijk

Mondriaan maakte in Winterswijk verschillende opleidingen af. Zo rondde hij in 1884 de lagere school af en volgde hij daarna twee jaar aanvullend lager onderwijs. Na het lager onderwijs richtte Mondriaan zich, met hulp van zijn oom en amateurschilder Frits Mondriaan, op het behalen van de Akte Lager Onderwijs Handtekenen. Hij behaalde deze Akte aan het eind van 1889. Hierna gaf hij korte tijd les in handtekenen op de school waar zijn vader hoofdonderwijzer was.

Na Winterswijk

Na zijn periode in Winterswijk, die begin november 1892 tot een einde kwam met zijn verhuizing naar Amsterdam, heeft Mondriaan op vele plaatsen in binnen-en buitenland gewoond. Zo verhuisde hij alleen al in de periode november 1892 – 1912 maar liefst tien keer. De meeste van deze verhuizingen waren binnen Amsterdam, maar Mondriaan heeft ook in Uden en Oele (in Twente) gewoond. Daarnaast ging hij af en toe een zomer terug naar zijn ouders, in Winterswijk. In 1912 verhuisde hij naar Parijs en begon zijn internationale carrière.

Kubisme en De Stijl

Vrijwel direct na aankomst in Parijs veranderde Mondriaan zijn achternaam in het meer internationale ‘Mondrian’. In Parijs stortte Mondriaan zich op het kubisme, een kunststroom die werkt met driedimensionale vormen. In 1914 keerde hij voor wat een kort bezoek moest worden terug naar Nederland. Vanwege het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog later dat jaar, kon Mondriaan echter niet terug in Parijs komen. Hierdoor blijft hij enkele jaren in Nederland en richtte met enkele anderen de zeer invloedrijke kunstbeweging De Stijl op.

Mondriaan stierf in 1944 aan een longontsteking in New York, waar hij zich in 1940 had gevestigd.

Verder lezen:

- Carel Blotkamp, Mondriaan. Destructie als kunst (1994).
- Marty Bax, Mondriaan compleet (2001).
- Léon Hanssen, De schepping van een aards paradijs. Piet Mondriaan 1919-1933 (2015).