Huis Vosbergen in Heerde

Van ‘spijker’ tot woonhuis

Sinds 1507 neemt de familie Doys het recht van tienden in Heerde over van de familie De Vos van Steenwijk. Dit is een mogelijke verklaring voor de naam ‘Vosbergen’. Om de opbrengsten van dit recht te kunnen opslaan bouwt men een ‘spijker’, een stenen voorraadschuur. In het laatste kwart van de zestiende eeuw is deze schuur omgebouwd tot buitenverblijf. Waarschijnlijk woont de familie er niet vaak, omdat het in die fase van de Tachtigjarige Oorlog op de oostelijke Veluwe redelijk onveilig is.

Inkomsten uit papier

Het goed Vosbergen gaat door huwelijk over naar het Overijsselse adellijke geslacht Krijt, dat ook bestuurders voor de stad Deventer levert. De familie gaat er op den duur permanent wonen en betrekt vooral inkomsten uit de landbouw en veeteelt. Daar komt later de productie van papier bij, want in 1669 krijgt Gerrit Krijt het recht om aan een beek bij zijn huis een papiermolen te bouwen. Dertig jaar later verwerft de familie ook de papiermolen van het voormalige klooster Hulsbergen.

Vele generaties bezit van dezelfde familie

Na vier generaties verkoopt in 1715 de familie Krijt Vosbergen aan de familie Van Dedem. Deze familie is na negen generaties nog steeds eigenaar. Vanaf 1950 huurt de kunstschilder Joop Kloek Vosbergen en maakt er na grondige restauratie een cultureel centrum van. Vanaf 1992, na het overlijden van Kloek, wordt het weer een particulier woonhuis van de familie Van Dedem. Huis en koetshuis zijn niet te bezoeken, het park, dat vanaf de achttiende eeuw een strakke symmetrische vorm krijgt en in 1985 rijksmonument wordt, is wel vrij toegankelijk.

Bron:

• Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 260-263.

Rechten

Ben Boersema, Erfgoed Gelderland, CC-BY