De Slag om Opheusden

Oorlog en herdenking in de Neder-Betuwe

Monument in Opheusden voor de plaatselijke inwoners (Bron: Gemeente Neder-Betuwe)

Veel mensen beseffen naar waarschijnlijk niet dat de Slag om Opheusden een grote impact heeft gehad. Ondanks het feit dat Opheusden een klein dorp is, is er toch veel gevochten. De Engelsen en Amerikanen hebben er begin oktober 1944 ontzettend veel moeite voor moeten doen om het gebied te bevrijden. Er zijn veel slachtoffers gevallen aan weerszijden.

De Amerikaanse 101ste Airborne Division en de Belgische Vrijwilligers Brigade Piron waren de eenheden die Opheusden tot bevrijd gebied maakten. Zij worden elk jaar uitgenodigd voor de herdenking op 4 mei.

Bloedige strijd

In het boek 'Hell's Highway' wordt de 'Slag om Opheusden' als volgt beschreven:'The vicious and costly battle of Opheusden, situated between Nijmegen and Arnhem were probably the most savagely fought single actions in het history of the 101st Airborne Division'. Deze Amerikaanse luchtlandingsdivisie met een roemrijke geschiedenis heeft hier dus één van zijn bloedigste veldslagen geleverd. Bernhard Florissen, die diepgaand onderzoek heeft verricht naar de gevolgen van de oorlog in Opheusden, onderhoudt nauwe contacten met de veteranen die gevochten hebben in en vóór Opheusden.

Monumenten

De genoemde beschrijving zegt meer dan genoeg. Uit respect en om de herinnering aan de oorlog levend te houden, werd een monument in drie delen ter herinnering aan de oorlog en de bevrijding bij het gemeentehuis opgericht. Het eerste gedenkteken werd opgericht in 1975. Dit is ter herinnering aan de Belgische Vrijwilligers Brigade Piron. De Amerikaanse 101ste Airborne Divisie liet weten dat ook zij graag een monument wilden voor hun gesneuvelde kameraden. Er kwam een gedenkteken waarop de 'Screaming Eagle' is afgebeeld, het symbool van deze Luchtlandingsdivisie. Daarnaast is er een gedenkteken ter nagedachtenis aan de personen uit Opheusden die omgekomen zijn tijdens de oorlog.

4 en 5 mei

De dodenherdenking in Opheusden mag zonder twijfel een indrukwekkend moment genoemd worden, onder meer door de aanwezigheid van veteranen en de vele belangstellenden. Op een gepaste wijze worden toespraken gehouden en liederen gezongen en wordt muziek ten gehore gebracht. Na 4 mei volgt de vijfde: Bevrijdingsdag. Een dag waarop de vlaggen bij het gemeentehuis weer in top worden gehesen en de vrijheid wordt gevierd. De vrijheid die ruim zestig jaar geleden is verworven en waarvan we bij de betekenis van deze dag in het bijzonder stil staan.

Eeuwig vuur

Eenmaal per vijf jaar wordt het eeuwig vuur naar Opheusden gehaald. Spelers van voetbalvereniging DFS en leden van gymnastiekvereniging Opheusden rennen dan naar Hotel De Wereld in Wageningen en keren terug met het vuur. Het vuur heeft op 5 mei 2005 de hele dag bij het gemeentehuis gebrand ter ere van de 60-jarige bevrijding.

Bron: Gemeente Neder-Betuwe.