Onderduikers en onwelkome gasten in Apeldoorn

Seyss-Inquart in Apeldoorn

J.G. de Vries ('Bub') in 1942

Daisy Juncker was zestien jaar toen de oorlog uitbrak. In 1998 heeft zij haar herinneringen over de oorlogsjaren in Apeldoorn op papier gezet. Mevrouw Juncker was bevriend met J.G. de Vries ('Bub'), die bij de verzetsgroep van Meinarda van Terwisga zat, de groep 'Narda'. Later zou 'Bub' haar echtgenoot worden.

Verzet in Apeldoorn

In Apeldoorn waren diverse verzetsgroepen actief, zoals de groep 'Narda' onder leiding van Meinarda (Narda) van Terwisga. De leden, die veelal een valse identiteit hadden, hielden zich onder meer bezig met wapendroppings en het verbergen van geallieerde piloten. Juncker schrijft: "Intussen had G.A. de Vries op de Frisolaan 5 een leuke vijver met verhoogde rotstuin laten aanleggen waarin twee kleine kelders werden gemetseld. Deze werden gevuld met uniformen van Duitsers, wapens en handgranaten. Af en toe waren deze spullen hard nodig, onder andere voor overvallen op distributiekantoren. J.G. was druk met het ophalen van wapens die bij de Oranjeweg in Emst werden gedropt door de Engelsen. Narda en Bub haalden piloten op bij boeren, o.a. in een Nederlandse Rode Kruiswagen, maar ook in een karretje achter aan de fiets. Als afdekking gooiden ze er dan bloemkolen of uien overheen. De piloten werden bij onderduikadressen afgeleverd.

RAF-piloten in huis

Ik kom in juni 1944 thuis uit Utrecht en ga bij Bub op bezoek op de Frisolaan 5 in Apeldoorn. Hij doet nogal geheimzinnig en zegt: 'schrik niet, we hebben vier Engelse RAF-officieren in huis'. Ik wist niet wat ik hoorde. All over the place Duitsers en dan dit. Onder geen enkele voorwaarde mocht ik hier met iemand over spreken, zelfs niet met mijn eigen ouders."

Seyss-Inquart

Intussen was Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart uit Den Haag voor de zekerheid naar Apeldoorn gekomen. In februari 1944 zag de situatie er immers niet goed uit voor de Duitsers en op deze manier zat Seyss-Inquart dichter bij de Duitse grens. Juncker schrijft: "Hij moest zijn secretaresse met haar moeder onderbrengen en Frisolaan 5 leek hem een geschikte locatie. De dames kregen een kamer en suite. Paniek. RAF-piloten en de secretaresse van Seyss-Inquart in één huis!

Luisteren naar de BBC

"Dagelijkse routine Frisolaan 5. Om 18.45 uur maakte Bub's moeder elke dag ‘Ersatz’ (surrogaat) -thee voor Fraulein Borris (de secretaresse, red.) en haar moeder. Ze hield ze dan bewust aan de praat want om 19.00 uur was er BBC nieuws. De Duitse vrouwen hadden ook een zitkamer tot hun beschikking. Ze kwamen er eigenlijk nooit maar daar stond wel hun radio. Wij (familie + piloten) slopen dan die kamer in om naar de BBC te luisteren. Met Bub’s moeder was de afspraak gemaakt dat bij gevaar zij het theeservies zou laten vallen. Dit is nooit gebeurd, want zij hield ze heel handig aan de praat."

Ondanks enkele penibele situaties is het gelukkig nooit tot een ontdekking gekomen. Er waren veel razzia's in Apeldoorn, maar dit bleef de Frisolaan 5 bespaard dankzij de 'onwelkome gasten'. Zo had het verblijf van Seyss-Inquarts secretaresse toch nog een voordeel.

Dit verhaal is ingestuurd door Candy Leeuwis- de Vries, de dochter van Daisy de Vries-Juncker, in het kader van het project ‘WO2-verhaal gezocht’. Lees de andere ingestuurde oorlogsverhalen in de special 'Getuigen van de Oorlog'.