Wezendorp Neerbosch

Bood onderdak aan ruim 1100 kinderen

De voorgevel van het nieuw te bouwen WeesHuis in Neerbosch.

Een tekening uit een schetsboek van Theodoor Scharten (1872-1943): Wezeninrichting Neerbosch, 1e Weeshuis (met ontvangkamer) en hu...

Foto 3/3

Weeskinderen worden tegenwoordig opgevangen in moderne opvanghuizen. Maar vroeger was er maar weinig opvang voor wezen, die zelf moesten zien rond te komen. Daar probeerde het echtpaar Van 't Lindenhout iets aan te doen. Zij richtten in 1873 een weeshuis op in Nijmegen. Dat werd zo populair dat ze een stuk grond kregen achter het dorp Neerbosch. Daar bouwden ze uiteindelijk een heel dorp: het wezendorp Neerbosch. Tot eind 19e eeuw woonden daar ruim 1100 kinderen. Zij kregen er kleding en onderdak en leerden er een vak, zodat ze op hun achttiende jaar voor zichzelf de kost konden verdienen als timmerman, drukker, naaister of huishoudster.

Zelf gebouwd

Het bijzondere van het dorp is dat elk huis en ook de kerk, midden in het dorp, door de jongens zelf wordt gebouwd, onder leiding van hun leermeesters. Het meubilair om de huizen in te richten wordt op school vervaardigd. Het eten voor iedereen, hoe kan het ook anders in die tijd, wordt door de meisjes op school gekookt. De kleding door de meisjes op school gemaakt. Kortom: het gehele dorp wordt gebouwd en ingericht door de jongeren zelf.

Uitzet in een kist

Veel kinderen zijn actief in de drukkerij die jarenlang een belangrijke plaats in het dorp inneemt. Diverse tijdschriften, almanakken en kranten rollen hier jarenlang van de persen. De verdiensten hieruit maken het mogelijk de wezenopvang te continueren. De wezen verblijven in een leerzame en veilige omgeving waar het hen aan niets ontbreekt, persoonlijke ouderliefde daargelaten. Het allerbelangrijkste dat het echtpaar Van 't Lindenhout de kinderen meegeeft, is niet alleen een goede opvoeding maar vooral een ambacht dat ze kunnen uitoefenen om daarmee in eigen onderhoud te kunnen voorzien. Om het beroep uit te kunnen oefenen krijgen alle jongeren een kist mee met de materialen die daarvoor nodig zijn. Een timmerman bijvoorbeeld krijgt een kist gevuld met gereedschap. Deze uitzet maakt het gemakkelijk een betrekking te vinden omdat zowel kennis, kunde als gereedschap voor handen zijn. Een aantal van deze uitzetkisten zijn nog steeds te vinden in het museum. Een bijbel mag in een dergelijke uitzetkist natuurlijk niet ontbreken. Meisjes krijgen een gevulde kist met alle materialen die nodig zijn om het beroep van naaister, dienstmeid of huishoudster uit te oefenen. De jongeren krijgen op deze manier een kans op een redelijk bestaan, een kans die ze zonder het echtpaar waarschijnlijk niet gekregen zouden hebben.

Kinderbescherming

Na de zestiger jaren van de vorige eeuw breken er echter andere tijden aan. De filosofie over de opvang van wezen verandert. Grote nieuwe kinderbeschermingsinstellingen ontstaan en de oude gebouwen moeten plaatsmaken voor moderne nieuwbouw. Wezendorp Neerbosch wordt Kinderdorp Neerbosch. Het kerkje en een klein rijtje huizen blijft behouden en geven een indruk hoe het leven er rond 1900 uit moet hebben gezien. Hier is het Van 't Lindenhoutmuseum gevestigd.