Havezate de Hees bij Zevenaar

Het begint in Keulen

Onder de dienstmannen van de aartsbisschop van Keulen behoort in 1122 Diederik van Ulft. Dit geslacht doet zaken met de heren van Bergh. Zo komt in 1370 de Hees in bezit van het geslacht Van Ulft. Vanaf de vijftiende eeuw kent de havezate de Hees als leen van de heren van Gronstein verschillende eigenaren. Hieronder het geslacht Van Delen dat de bouwheren levert, die van de Hees een aanzienlijke havezate maken. De meeste havezaten in de Liemers hebben de uitstraling van in steen opgetrokken boerenhoeven. Via Maria van Delen komt huis Hees bij haar tweede man, Willem Butler.

Na goed beheer, volgt de ondergang

Vervolgens wonen er vier generaties van het adellijke geslacht Heisgen op de Hees. Voortgekomen uit een geslacht van rentmeesters beheren en restaureren zij het huis voorbeeldig. De laatste bewoner uit dit geslacht, Agnes Bartruyd Heysgen, trouwt in 1699 met Thomas Walraven van Ypelaer, afkomstig uit Boxmeer. Deze levensgenieter en charmeur brengt het goed de Hees binnen een generatie tot de ondergang. De talrijke schuldeisers krijgen in 1726 via gerechtelijke procedures al zijn bezittingen en verkopen ze door. Een Zwitserse kolonel in dienst van het Staatse leger van de Republiek der Verenigde Nederlanden koopt de havezate, maar zijn familie moet deze veertig jaar later door geldgebrek weer verkopen.

Verdere aftakeling van het Goed

De burgemeester van Doesburg en drost van Didam, Johan Bruinis en zijn vrouw Joanna Coopsen, kopen de Hees in 1766. Bijna tien jaar later zijn de ouders van zijn vrouw eigenaar. In 1794 verkoopt deze familie alle landerijen en wordt de havezate waardeloos. Er volgt afbraak van het herenhuis en hergebruik van de stenen voor een boerenwoning. Deze komt volgens het kadaster van 1832 in bezit van de familie Babberich. Na een brand vindt in 1897 verkoop plaats aan de familie Van Voorst tot Voorst. Rond 1930 is een barones van Dorth tot Medler eigenaresse, getrouwd met een jonkheer van Nispen tot Sevenaer. Het echtpaar Van der Meer-de Roeper koopt de Hees in 1985 van de erfgenamen.

Bronnen en verder lezen:

• Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland (Utrecht 2013) p. 534.
• Theo J.G. Goossen, De gebeurtenissen rond het huis Halstaf te Babberich en Huis Hees te Didam. 
• Het archief van de havezate berust bij het Gelders Archief.
• Kastelen in Nederland.

Rechten

Ben Boersema, CC-BY-NC