'De maat van ons ongeluk is vol'

Uit de kroniek van dominee Geurtz

Eeuwenlang werd het Gelderse rivierengebied geplaagd door armoede. Met name in Het Land van Maas en Waal was de situatie schrijnend. Tot de zeventiger jaren van de vorige eeuw waren de dorpen daar de armste dorpen van Nederland. Voortdurende wateroverlast, jaarpacht, keuterbedrijven en de geïsoleerde ligging van het gebied tussen de rivieren waren daarvan de belangrijkste oorzaken. Als dan ook nog de natuur of het weer tegenzit dan dreigt de ondergang. Met de moed der wanhoop zijn de mensen van het gebied steeds weer opgekrabbeld en hebben ze zich ondanks alle tegenslagen een bestaan weten te verwerven. Het onderstaande relaas, van dominee Geurtz, laat zien hoe zwaar het bestaan kon zijn, nog maar twee eeuwen geleden.

Fragment

''Het jaar 1819 en het begin van 1820 was voor de meeste bewoners een van de kommervolste jaaren, die naar het geheugen van de oudste menschen ooyt verloopen zijn. De koorenvelden scheen in ’t begin van het jaar 1819 een gesegende oogst te verspreeken. De wintervrugten als rogge, weyte, die niet door ’t water of de vorst geleeden hadde, stonte in de lente besonders schoon. Een ider trooste zig met de toekomste van een gesegende oogst, maar een hagelbuy met een sterken stormwind gepaart en een buytengewoonlijke droogte hebben al dese schoone vooruyzichte verijdelt. Den hagel heeft de wintervrugte merkelijk beschadigt, en een aanhoudende droogte, desgelijke de oudste mensche niet beleeft hebben, heeft alle hoop tot de zomervrugte verijdelt, en het geene dat den hagel en droogt hadden overgelaaten, wierd door de rat en de muysen verteert, die zich zodanig vermeenigvuldigde, dat niet alleen de veldvrugten, maar zelfs het gras der weyde daardoor verteert wird, zoo dat van beyde bijnaa niets kon worde ingezamelt voor de winter, wardoor de levensmiddele voor ’t vee zoo schaars wierden dat duysent pond strooy betaalt wierde met 16 ‘s 17 Hollandse guldens, en de duysent pond hooy met 30 guldens. Hierbij komt noch dat in de maand van januari de groote sluys bij Nijmegen wirdt geopent waar door alle landerijen wierde onder water gezet en de meeste wintervrugten bedorven en dat de maat van ons ongeluk vol maakte bestont daarin dat in ’t jaar 1820 den 22 januari den Rijndijk doorbrak, waar door meer als honderd Hollandse morgen zo hoog met zand overdekt wierden, dat deze bezande landerijen meer aan arbeydsloon zulle koste, om ze wederom vrugtbaar te maake als zij in waarde zijn en het maake van dese doorbraak 4 hollandse guldens per morgen koste.''

 


Rechten

J. van den Brink, CC-BY-NC

  • Streekgeschiedenis

  • 1800-1900

  • West Maas en Waal

  • Rivierengebied

  • Het Verhaal van Gelderland

Relevante links

Verwante verhalen

Lees meer

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl